RADA
Polski pracodawca, który zatrudnia cudzoziemca, może oddelegować go do pracy za granicą, również do jego ojczystego kraju. Jeżeli okres oddelegowania pracownika będzie krótszy niż 12 miesięcy, powinni Państwo zwrócić się do ZUS o potwierdzenie formularza E-101. W przypadku dłuższego okresu oddelegowania muszą Państwo wystąpić o zawarcie porozumienia wyjątkowego z instytucją ubezpieczeniową Hiszpanii.
UZASADNIENIE
Kryterium decydującym o kraju, w którym pracownik podlega ubezpieczeniom, jest kraj, w którym pracownik wykonuje pracę. Jeżeli pracownik wykonuje pracę w Polsce, to powinien być zgłoszony do ubezpieczeń w ZUS. Tak jest w tej chwili u Państwa. Od dnia zatrudnienia obywatela Hiszpanii został on zgłoszony do ubezpieczeń w ZUS, mimo że nie jest obywatelem Polski. Po oddelegowaniu pracownika Hiszpana do pracy w Hiszpanii zgodnie z tą zasadą powinien podlegać ubezpieczeniom w Hiszpanii. Jednak prawo europejskie przewiduje wiele wyjątków. Mają one na celu uniknięcie komplikacji administracyjnych czy życiowych. Przy stosowaniu tych wyjątków podstawowym celem jest interes pracownika.
Aby zatrudniony u Państwa pracownik - Hiszpan po wyjeździe do Hiszpanii nadal podlegał ubezpieczeniom w ZUS, mogą Państwo postąpić w dwojaki sposób.
I sposób - potwierdzenie polskiego ubezpieczenia
Jeśli zakładają Państwo, że okres oddelegowania pracownika do Hiszpanii nie będzie dłuższy niż 12 miesięcy, to powinni Państwo wystąpić do ZUS o potwierdzenie formularza E-101. Z wnioskiem o potwierdzenie formularza powinni Państwo wystąpić do jednostki ZUS, w której się Państwo rozliczają.
ZUS nie zawsze potwierdzi formularz E-101 dla oddelegowanego pracownika. Aby uzyskać potwierdzenie ubezpieczenia w Polsce na okres oddelegowania pracownika do pracy w Hiszpanii, powinni Państwo spełniać następujące warunki:
- prowadzić znaczącą działalność w Polsce (czyli np. posiadać odpowiednia liczbę klientów w Polsce, osiągać pewien poziom sprzedaży towarów/usług w Polsce itp.),
- planowany okres oddelegowania pracownika nie może być dłuższy niż 12 miesięcy (w trakcie oddelegowania okres ten można przedłużyć, nie więcej jednak niż łącznie do 12 miesięcy),
- pracownik nie może być oddelegowany w zastępstwie innego pracownika, którego okres oddelegowania upłynął.
Państwo dopiero planują prowadzenie działalności gospodarczej w Hiszpanii. Dlatego spełniają Państwo pierwszy z warunków. Podobnie spełniają Państwo trzeci warunek. Nie oddelegowali Państwo wcześniej pracowników do Hiszpanii, którzy wykonują te same zadania, które będzie wykonywał oddelegowany pracownik.
PRZYKŁAD
Spółka, która zajmuje się pośrednictwem i doradztwem kredytowym, otworzyła w 2008 r. nowy odział na Łotwie. W kwietniu 2008 r. oddelegowała tam Zbigniewa P. zatrudnionego w charakterze koordynatora w dziale HR. Miał on przeprowadzać rekrutację pracowników na łotewskim rynku oraz nawiązywać współpracę z miejscowymi firmami szkoleniowo-treningowymi. Zbigniew P. wykonał swoje zadanie i wrócił do Polski 15 listopada 2008 r. Tego samego dnia pracę na Łotwie rozpoczął Mirosław M. - kierownik działu produktów hipotecznych. Zadaniem Mirosława M. jest rozwój sprzedaży kredytów hipotecznych na rynku łotewskim. Mimo że jeden pracownik wrócił z Łotwy i jeden wyjechał na Łotwę w tym samym czasie, to nie jest to zastępstwo. Zadania wykonywane przez pracowników nie są ze sobą powiązane. Wyjazdy pracowników są spowodowane organizowaniem oddziału na nowym rynku.
Jeżeli pracownik, który jest oddelegowany, ma zastąpić innego pracownika, to czas oddelegowania obydwu pracowników sumuje się.
PRZYKŁAD
Mirosław M. pracujący na stanowisku kierownika działu produktów hipotecznych został 15 listopada 2008 r. oddelegowany na Łotwę. Czas oddelegowania miał wynosić 12 miesięcy. Jednak 15 stycznia br. Mirosław M. z przyczyn osobistych wrócił do Polski. Nowym kierownikiem działu produktów hipotecznych został Andrzej B. ZUS poświadczył formularz E-101 na maksymalny okres od 15 stycznia do 14 listopada 2009 r. (10 miesięcy), ponieważ Andrzej B. zastępuje pracownika wcześniej oddelegowanego (od 15 listopada 2008 r. do 14 stycznia 2009 r.).
Spełnienie drugiego z warunków zależy od Państwa planów rozwoju oddziału w Hiszpanii. Jeżeli od początku zakładają Państwo, że oddelegowanie będzie trwało ponad 12 miesięcy, to ZUS nie poświadczy formularza E-101.
II sposób - porozumienie wyjątkowe
Zawarcie porozumienia wyjątkowego jest rozwiązaniem, kiedy firma zakłada oddelegowanie pracownika od razu na okres dłuższy niż 12 miesięcy. Porozumienie oznacza, że kraj oddelegowania pracownika zgadza się na wyłączenie z ubezpieczeń obowiązujących w tym państwie przez okres dłuższy niż 12 miesięcy. Z propozycją o podpisanie porozumienia tymczasowego powinni Państwo wystąpić do Centrali ZUS, która będzie pośredniczyła w zawieraniu porozumienia z hiszpańską instytucją ubezpieczeniową. Z wnioskiem można wystąpić bezpośrednio do instytucji hiszpańskiej. Jednak porozumienie jest zawierane między centralą ZUS a hiszpańską instytucją ubezpieczeniową. Porozumienie wyjątkowe polega na tym, że dwie wyznaczone instytucje, z różnych krajów, umawiają się, że wobec wskazanych we wniosku osób i w ich interesie, będą stosowane przepisy dotyczące zabezpieczenia społecznego innego, niż wynika to z zasad koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
Porozumienie wyjątkowe można zawrzeć maksymalnie na 5 lat - wliczając w to wcześniejsze okresy oddelegowania (np. na podstawie formularza E-101 wydanego przez ZUS lub formularza E-102). We wniosku do Centrali ZUS dodatkowo powinni Państwo przedstawić sytuację życiową pracownika, która przemawia za zawarciem porozumienia, np. zawarcie związku małżeńskiego z Polką. Takie argumenty zwiększają szansę na pomyślne i szybkie podpisanie porozumienia.
Podstawa prawna
- art. 14 i art. 17 rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych i ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (DzU UE L 71.149.2 ze zm.).