Nowelizacja, uchwalona przez Sejm 21 czerwca 2013 r. i przyjęta przez Senat bez poprawek, wprowadza uregulowanie, zgodnie z którym do ubezpieczonych niebędących pracownikami stosuje się podobne zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków, jak w przypadku ubezpieczonych będących pracownikami.
Jeżeli niezdolność do pracy powstanie przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego, a okres ubezpieczenia chorobowego rozpoczął się nie później niż 30 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu, przy ustaleniu podstawy wymiaru mają zastosowanie zasady określone w art. 37 ust. 1 ustawy zasiłkowej. Dotychczas przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku np. dla przedsiębiorców wartość deklarowanej kwoty podlegała zmniejszeniu proporcjonalnie do przepracowanych dni miesiąca.
Polecamy serwis: Umowy cywilnoprawne
PRZYKŁAD:
Leszek J. 1 stycznia 2013 r. rozpoczął prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. W okresie od 1 stycznia do 20 lipca 2013 r. z tytułu tej działalności nie odprowadzał składek na ubezpieczenia społeczne, ponieważ równocześnie był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, z której co miesiąc osiągał przychód 5000 zł. Pracodawca 20 lipca 2013 r. rozwiązał z Leszkiem J. umowę o pracę. Leszek J. złożył ZUS ZUA i od 21 lipca 2013 r. przystąpił do wszystkich ubezpieczeń społecznych z tytułu działalności, w tym do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Podstawę wymiaru składek zadeklarował taką samą, jaką miał na etacie, tj. 5000 zł. Rozchorował się 25 lipca 2013 r. i dostarczył do ZUS zaświadczenie ZUS ZLA na okres od 25 lipca do 31 lipca 2013 r. Zgodnie z nowymi przepisami, ZUS ustali wysokość jego zasiłku w następujący sposób:
- 5000 zł – 13,71% = 4314,50 zł,
- 4314,50 zł : 30 = 143,82 zł,
- 143,82 zł x 80% = 115,06 zł,
- 115,06 zł x 7 = 805,42 zł (kwota zasiłku za okres od 21 do 31 lipca 2013 r.).
Ponadto Leszek J. będzie mógł proporcjonalnie pomniejszyć podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ponieważ ma prawo do zasiłku chorobowego. Proporcjonalne pomniejszenie składek do ZUS dotyczy jednak tylko podstawy wymiaru składek społecznych, gdyż składka zdrowotna jest miesięczna, niepodzielna i musi zostać opłacona w pełnej wysokości.
W przypadku gdy niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia, podstawą wymiaru zasiłku będzie:
- najniższa miesięczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe za miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku,
- kwota przychodu określona w umowie,
- przeciętny miesięczny przychód innych członków spółdzielni za miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku (dla ubezpieczonych będących członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych),
- przeciętny miesięczny przychód osób wykonujących pracę nakładczą na rzecz danego płatnika składek za miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku.
Należy zwrócić uwagę na istotną zmianę w stosunku do osób prowadzących działalność gospodarczą. Mianowicie, jeżeli ubezpieczony stanie się niezdolny do pracy w pierwszym miesiącu pracy i nie posiadał innego tytułu do ubezpieczenia w okresie 30 dni poprzedzających ubezpieczenie z tytułu działalności gospodarczej (z którego była odprowadzana składka na ubezpieczenie chorobowe), to podstawę wymiaru zasiłku takiego ubezpieczonego stanowi najniższa miesięczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe za pełny miesiąc. Jeśli natomiast okres ubezpieczenia chorobowego rozpoczął się nie później niż 30 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu, wówczas podstawą wymiaru świadczenia będzie zadeklarowana kwota za cały miesiąc ubezpieczenia.
Zadaj pytanie na: Forum Kadry
PRZYKŁAD:
Joanna Z. rozpoczęła prowadzenie działalności 15 lipca 2013 r. Była to jej druga działalność gospodarcza w okresie ostatnich 24 miesięcy kalendarzowych. Zadeklarowała maksymalną wysokość podstawy wymiaru składek 9350,13 zł (kwota 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale). Joanna Z. przed prowadzeniem działalności w okresie 30 dni poprzedzających objęcie aktualnym ubezpieczeniem chorobowym nie miała żadnego tytułu do ubezpieczeń. 30 lipca 2013 r. uległa wypadkowi, który spowodował dłuższą niezdolność do pracy. ZUS jako podstawę wymiaru zasiłku tej ubezpieczonej przyjmie kwotę 2227,80 zł, czyli kwotę najniższej miesięcznej podstawy wymiaru składek obowiązującej przedsiębiorców w miesiącu, w którym powstało prawo do zasiłku, a nie zadeklarowaną kwotę 9350,13 zł.
Nowelizacja ma na celu dostosowanie prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24 maja 2012 r. (P 12/10), w którym Trybunał orzekł niekonstytucyjność zasad ustalania podstawy wymiaru zasiłku przysługującego dobrowolnie ubezpieczonym (prowadzącym działalność gospodarczą), których niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia, w sytuacji gdy było ono poprzedzone ubezpieczeniem chorobowym z innego tytułu.
Ustawa wejdzie w życie pierwszego dnia czwartego miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Podstawa prawna:
- ustawa z 21 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – w dniu powstania artykułu ustawa oczekiwała na podpis prezydenta
- art. 48–52 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – j.t. Dz.U. z 2010 Nr 77, poz. 512; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 747