Turnus rehabilitacyjny trwa na ogół 24 dni. O jego długości decyduje lekarz orzecznik ZUS, który przeprowadza badanie. Pobyt oraz zabiegi w ośrodku rehabilitacyjnym na podstawie skierowania przez ZUS są bezpłatne, a okres oczekiwania znacznie krótszy niż w przypadku ubiegania się o leczenie sanatoryjne, na które kieruje NFZ. Lekarz orzecznik ZUS może skierować na rehabilitację leczniczą również rencistę oraz osobę ubiegającą się o rentę z tytułu niezdolności do pracy lub o świadczenie rehabilitacyjne.
Chcę zwrócić się do lekarza prowadzącego moje leczenie o wystawienie wniosku o skierowanie na rehabilitację leczniczą ZUS. Czy ten lekarz może skierować mnie na rehabilitację? Czy wniosek musi zostać sporządzony na specjalnym formularzu?
Każdy lekarz prowadzący leczenie pacjenta może wystąpić do ZUS z wnioskiem o przeprowadzenie rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS. W tym celu lekarz powinien sporządzić wniosek o rehabilitację leczniczą na dowolnym formularzu. Wniosek powinien zawierać:
- imię i nazwisko chorego,
- PESEL,
- adres zamieszkania i numer telefonu,
- rozpoznanie medyczne w języku polskim,
- informację, od kiedy pacjent przebywa na zwolnieniu lekarskim oraz
- opinię, czy istnieje pozytywne rokowanie odzyskania zdolności do pracy po przeprowadzeniu rehabilitacji.
Osoba, której lekarz prowadzący leczenie wystawił wniosek o rehabilitację leczniczą, składa go w oddziale ZUS właściwym ze względu na miejsce zamieszkania.
Przykładowy wzór wniosku o rehabilitację leczniczą w ramach prewencji rentowej znajduje się na str. 60.
Lekarz prowadzący leczenie wypisał mi wniosek o skierowanie na rehabilitację leczniczą ZUS. Wniosek dostarczyłem do ZUS. Jaka jest dalsza procedura postępowania z tym wnioskiem?
Wniosek o rehabilitację trafi do lekarza orzecznika ZUS, który po przeprowadzeniu badania wyda w tej sprawie odpowiednie orzeczenie. Przed wydaniem orzeczenia lekarz orzecznik może np. zażądać udzielenia wyjaśnień przez lekarza prowadzącego leczenie pacjenta.
Przykładowy wzór wniosku o rehabilitację leczniczą w ramach prewencji rentowej
Lekarz orzecznik ZUS wydaje orzeczenie o potrzebie rehabilitacji leczniczej, jeżeli osoba ubezpieczona lub rencista rokuje odzyskanie zdolności do pracy po przeprowadzeniu tej rehabilitacji. Dokonując oceny rokowania odzyskania zdolności do pracy lekarz orzecznik bierze pod uwagę w szczególności:
- charakter i przebieg choroby oraz jej wpływ na stan organizmu,
- stopień przystosowania organizmu do ubytków anatomicznych, kalectwa, skutków choroby,
- wiek, zawód, wykonywane czynności i warunki pracy.
Przed wydaniem orzeczenia lekarz orzecznik ZUS może zażądać od lekarza, który sporządził wniosek o rehabilitację leczniczą, udostępnienia dokumentacji medycznej ubezpieczonego lub rencisty, którego wniosek dotyczy, bądź udzielenia wyjaśnień i informacji w sprawie.
W przypadku wydania przez lekarza orzecznika ZUS orzeczenia o potrzebie przeprowadzenia rehabilitacji leczniczej, właściwa jednostka ZUS zawiadamia osobę ubezpieczoną lub rencistę o skierowaniu na taką rehabilitację z podaniem terminu rehabilitacji.
Jeden z pracowników od dłuższego czasu narzeka na bóle kręgosłupa. W ciągu ostatnich 12 miesięcy był kilkakrotnie na dłuższych zwolnieniach lekarskich. Stan zdrowia pracownika nie poprawia się, a nawet może uniemożliwić mu dalszą pracę. Czy pracownik jest uprawniony do korzystania z bezpłatnej rehabilitacji finansowanej przez ZUS? Czy pracodawca może podjąć działania, aby skierować pracownika na taką rehabilitację?
Pracownik podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, dlatego może zostać skierowany przez lekarza orzecznika ZUS na bezpłatną rehabilitację leczniczą.
O skierowanie na rehabilitację pracownik powinien starać się samodzielnie. Pracodawca nie jest uprawniony do wysłania pracownika na badanie przez lekarza orzecznika. W tym celu pracownik powinien bez pośrednictwa pracodawcy zwrócić się do lekarza prowadzącego leczenie o wypisanie wniosku o skierowanie na rehabilitację leczniczą. Wniosek z dokumentacją lekarską powinien złożyć w ZUS.
WAŻNE!
Wniosek o skierowanie na rehabilitację leczniczą może złożyć tylko osoba ubezpieczona lub rencista.
ZUS zajmuje się nie tylko poborem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz wypłatą różnego rodzaju świadczeń, ale realizuje również zadania w zakresie prewencji rentowej, w tym dotyczące kierowania na rehabilitację leczniczą (art. 69 ustawy systemowej oraz rozporządzenie z 12 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kierowania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na rehabilitację leczniczą oraz udzielania zamówień na usługi rehabilitacyjne).
Do zakresu działania ZUS należy prowadzenie prewencji rentowej, obejmującej m.in. rehabilitację leczniczą osób ubezpieczonych zagrożonych całkowitą lub częściową niezdolnością do pracy, osób uprawnionych do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego po ustaniu tytułu do ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego, a także osób pobierających rentę okresową z tytułu niezdolności do pracy.
W ramach prewencji rentowej ZUS m.in. kieruje uprawnione osoby do ośrodków rehabilitacyjnych. ZUS może tworzyć i prowadzić własne ośrodki rehabilitacyjne, a także zamawiać usługi rehabilitacyjne w innych ośrodkach.
Celem rehabilitacji leczniczej jest przywrócenie zdolności do pracy osobom, które w następstwie choroby są zagrożone długotrwałą niezdolnością do pracy i jednocześnie rokują odzyskanie tej zdolności po przeprowadzeniu rehabilitacji. ZUS wysyłając na rehabilitację osoby, które rokują odzyskanie zdolności do pracy, równocześnie oszczędza na wydatkach na świadczenia z tytułu niezdolności do pracy (renty, zasiłki chorobowe i świadczenia rehabilitacyjne).
Państwo mogą tylko przekonywać pracownika o tym, że powinien złożyć wniosek o wysłanie na rehabilitację. Nie mogą jednak Państwo nakazać tego pracownikowi. Osoba ubezpieczona, która chce skorzystać z rehabilitacji leczniczej, powinna zgłosić się do swojego lekarza prowadzącego leczenie, aby ten wystąpił z wnioskiem do ZUS o skierowanie na rehabilitację leczniczą. Na podstawie wniosku lekarza leczącego lekarz orzecznik ZUS podejmie decyzję o ewentualnym skierowaniu na rehabilitację.
Pracownica, którą zatrudniamy, od dłuższego czasu cierpi na nadciśnienie tętnicze. Chcemy nadal zatrudniać tę osobę, ale jej stan zdrowia pogarsza się i może pójść na dłuższe zwolnienie lekarskie, a następnie starać się o świadczenie rehabilitacyjne. Czy choroba, na którą choruje pracownica, kwalifikuje ją do rehabilitacji leczniczej finansowanej przez ZUS, która mogłaby przywrócić jej zdolność do pracy?
Choroby układu krążenia są jednymi z tych, które uprawniają do rehabilitacji leczniczej ZUS. Dlatego pracownica może zwrócić się do lekarza, który ją leczy, o wypisanie wniosku o skierowanie jej na rehabilitację.
Przepisy nie określają katalogu chorób, które uprawniają do ubiegania się o rehabilitację leczniczą. To ZUS na podstawie prowadzonych statystyk i badań określa odpowiednie grupy schorzeń, które najczęściej powodują powstanie niezdolności do pracy i uzasadniają skierowanie na tę rehabilitację. Do takich chorób należą schorzenia: narządu ruchu, układu krążenia, układu oddechowego oraz psychosomatyczne.
Wszystkie cztery grupy schorzeń uzasadniają przeprowadzenie rehabilitacji w systemie stacjonarnym (tj. w ośrodku rehabilitacji leczniczej – sanatorium). Natomiast schorzenia układu oddechowego oraz psychosomatyczne mogą być podstawą do skierowania na rehabilitację przeprowadzaną zarówno w systemie stacjonarnym, jak i ambulatoryjnym (zazwyczaj w miejscu zamieszkania).
U naszej pracownicy 14 miesięcy temu wykryto nowotwór piersi i musiała poddać się operacji. Od tego czasu często jest na zwolnieniach lekarskich z powodu leczenia. Chce nadal pracować, jednak nie wiadomo, czy stan zdrowia pozwoli jej na to. Czy pracownica może w trakcie leczenia korzystać z rehabilitacji leczniczej ZUS?
Lekarz prowadzący leczenie może skierować pracownicę do odbycia rehabilitacji leczniczej. Prowadzone leczenie nie jest przeszkodą do skierowania na rehabilitację, jeżeli da się z nim połączyć.
W 2009 r. ZUS wprowadził pilotażowy program rehabilitacji w niektórych schorzeniach onkologicznych. Program obejmuje kobiety po operacji nowotworu gruczołu piersiowego oraz po operacji nowotworu narządu rodnego. Przesłanki decydujące o skierowaniu na rehabilitację leczniczą w związku z tymi schorzeniami są ustalane przez lekarza orzecznika ZUS indywidualnie w przypadku każdego pacjenta. Jednak przy kierowaniu na rehabilitację obowiązują również pewne stałe kryteria oceny:
- zakończenie pełnego postępowania diagnostycznego i wykluczenie obecności przerzutów oraz stanów przedrakowych lub raka przedinwazyjnego,
- zakończenie onkologicznego leczenia pierwotnego (operacyjnego i/lub radioterapii),
- niski stopień zaawansowania choroby.
Rehabilitacja lecznicza w schorzeniach onkologicznych obejmuje rehabilitację fizyczną i psychologiczną. Prowadzone są zabiegi kinezyterapii (leczenie ruchem) i niektóre formy fizykoterapii (głównie zabiegi z zakresu wodolecznictwa i masaż pneumatyczny), psychoedukacja, psychoterapia grupowa i indywidualna oraz treningi relaksacyjne. Formą rehabilitacji jest również edukacja zdrowotna, która obejmuje m.in.: naukę życia z chorobą, naukę zasad prawidłowego odżywiania oraz nabycie umiejętności radzenia sobie ze stresem w życiu codziennym.
Pracownik kilka tygodni temu miał zawał serca. Obecnie jest jeszcze na zwolnieniu lekarskim, ale niedługo zamierza wrócić do pracy. Chcemy zasugerować pracownikowi rehabilitację leczniczą bez konieczności odbycia leczenia sanatoryjnego. Na czym polega taka rehabilitacja i czy będzie się ona wiązała z nieobecnością pracownika w zakładzie pracy?
ZUS przeprowadza pilotażowy program rehabilitacji leczniczej osób ze schorzeniami układu krążenia w systemie ambulatoryjnym. O skierowanie na taką rehabilitację może starać się zatrudniony u Państwa pracownik. Przy tej formie rehabilitacji pracownik przez większą część jej trwania może równocześnie wykonywać pracę w rozsądnym dla jego zdrowia czasie.
Dotychczas rehabilitacja lecznicza ZUS osób ze schorzeniami układu krążenia odbywała się wyłącznie w systemie stacjonarnym – w sanatorium. Od niedawna ZUS uruchomił dla tych osób pilotażowy program rehabilitacji w systemie ambulatoryjnym. W tym przypadku rehabilitacja odbywa się początkowo w ośrodku rehabilitacyjnym, gdzie są przeprowadzane odpowiednie badania (np. echo serca, test wysiłkowy, 24-godzinne monitorowanie EKG metodą Holtera), a pacjent odbywa szkolenie w zakresie obsługi urządzenia do przesyłania zapisu EKG na odległość oraz posługiwania się aparatem sterującym procesem rehabilitacji w warunkach domowych, dzięki któremu jest on cały czas pod nadzorem personelu medycznego ośrodka. W czasie około 10-dniowego pobytu w ośrodku przeprowadzane są określone ćwiczenia, które ubezpieczony kontynuuje po powrocie do domu.
Podczas rehabilitacji domowej, każdego dnia przed rozpoczęciem ćwiczeń osoba rehabilitowana przesyła do ośrodka rehabilitacyjnego, przy użyciu aparatu rejestrującego oraz telefonu komórkowego, spoczynkowy zapis EKG wraz z określeniem aktualnego samopoczucia, wagi ciała oraz wysokości ciśnienia tętniczego krwi. W zależności od wartości tych parametrów lekarz w ośrodku planuje rodzaj i czas trwania wysiłku fizycznego, jaki tego dnia pacjent ma do wykonania. W każdej chwili, dzięki urządzeniu rejestrującemu rytm serca, do lekarza w ośrodku może zostać przesłana informacja o rodzaju patologii, nieprawidłowości. Na tej podstawie pacjent jest informowany o konieczności przerwania wysiłku.
Taka forma rehabilitacji umożliwia, oczywiście w ograniczonym czasowo zakresie (pozwalającym na odbywanie zaplanowanych ćwiczeń), wykonywanie pracy również w okresie rekonwalescencji.
Od kilku lat pracownik cierpi na astmę oskrzelową. Ostatnio często jest na zwolnieniach lekarskich. Lekarz prowadzący zachęca pracownika do skorzystania z rehabilitacji leczniczej w ośrodku sanatoryjnym, finansowanej przez ZUS. Na czym polega taka rehabilitacja?
Program rehabilitacji jest dostosowywany do indywidualnych potrzeb związanych z chorobą. Dlatego rehabilitacja przybiera zróżnicowane formy.
Rehabilitacja lecznicza przebiega według indywidualnie ustalonego programu dostosowanego do schorzenia. Uwzględnia wydolność fizyczną pacjenta i schorzenia towarzyszące. Program rehabilitacji obejmuje przede wszystkim rehabilitację fizyczną prowadzoną w różnych formach, do których należą m.in.: kinezyterapia indywidualna, zbiorowa i ćwiczenia w basenie oraz zabiegi fizykoterapeutyczne z zakresu: ciepłolecznictwa, krioterapii, hydroterapii, leczenia polem elektromagnetycznym wysokiej i niskiej częstotliwości, leczenia ultradźwiękami, laseroterapii, a także masażu klasycznego i wibracyjnego.
W leczeniu rehabilitacyjnym duży nacisk jest położony na rehabilitację psychologiczną, która obejmuje m.in. psychoedukację i treningi relaksacyjne.
Obszarem rehabilitacji jest objęta również edukacja zdrowotna, która ma na celu przekazanie osobie ubezpieczonej wiedzy dotyczącej:
- czynników ryzyka w chorobach cywilizacyjnych,
- procesu chorobowego,
- czynników zagrożenia dla zdrowia w miejscu pracy,
- podstawowych informacji o prawach i obowiązkach pracodawcy i pracownika,
- zasad prawidłowego odżywiania,
- dalszej rehabilitacji po powrocie do domu.
Obecnie prowadzę własną firmę. Od kilku lat mam duże kłopoty związane z układem krążenia. Ponieważ przystąpiłem do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, kilkakrotnie przebywałem na zwolnieniach lekarskich pobierając z ZUS zasiłek chorobowy. Czy w związku z pogarszającym się stanem mojego zdrowia mogę ubiegać się o skierowanie na rehabilitację leczniczą ZUS?
Jeżeli lekarz, który prowadzi Pana leczenie, uzna, że rehabilitacja w Pana przypadku jest celowa, może wypisać Panu wniosek o skierowanie na taką rehabilitację przez ZUS.
Rehabilitacja lecznicza, którą prowadzi ZUS, obejmuje m.in. osoby ubezpieczone zagrożone całkowitą lub częściową niezdolnością do pracy. Osobą ubezpieczoną jest osoba fizyczna, która podlega chociaż jednemu z ubezpieczeń społecznych, czyli ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu lub wypadkowemu (art. 4 pkt 1 ustawy systemowej).
Pan spełniła wszystkie warunki do ubiegania się o rehabilitację leczniczą w ZUS. Dlatego po złożeniu przez Pana wniosku o takie leczenie lekarz orzecznik ZUS wyda w tym zakresie orzeczenie.
Jestem uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy przyznanej do końca września 2009 r. Złożyłem wniosek o ponowne przyznanie prawa do tego świadczenia. Badanie przez lekarza orzecznika ZUS zostało wyznaczone na 3 września 2009 r. Czy w ramach tego badania lekarz orzecznik może skierować mnie na rehabilitację leczniczą?
W ramach przeprowadzanego badania do celów ustalenia uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy, lekarz orzecznik ZUS, zamiast stwierdzenia dalszej niezdolności do pracy, może orzec o celowości przeprowadzenia rehabilitacji leczniczej.
Lekarz orzecznik ZUS orzeka o potrzebie rehabilitacji leczniczej nie tylko na wniosek lekarza prowadzącego leczenie, ale w określonych przypadkach również z urzędu, tj.:
- wykonując kontrolę prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz kontrolę wystawiania zaświadczeń lekarskich,
- orzekając o okolicznościach uzasadniających przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego, a także
- orzekając w sprawie niezdolności do pracy do celów rentowych.
Możliwość skierowania z urzędu osoby na rehabilitację leczniczą w ramach orzekania w sprawie niezdolności do pracy do celów rentowych dotyczy zarówno przypadku, gdy zainteresowana osoba ubiega się o rentę po raz pierwszy, jak również sytuacji, kiedy złożyła wniosek o przedłużenie prawa do renty albo została wezwana na badanie kontrolne w trakcie pobierania przyznanej wcześniej renty. W każdej z tych sytuacji lekarz orzecznik może z urzędu, jeżeli uzna to za właściwe, skierować badaną osobę na rehabilitację. Takie orzeczenie, w Pana przypadku, lekarz orzecznik ZUS wyda, jeżeli uzna, że po odbyciu rehabilitacji odzyska Pan zdolność do pracy.
Miałam wypadek samochodowy i z powodu urazu kręgosłupa spędziłam w szpitalu prawie 4 miesiące. Po kontroli zwolnienia lekarskiego dostałam od lekarza orzecznika ZUS skierowanie na 24-dniową rehabilitację leczniczą. Moim zdaniem to za krótki okres na powrót do pełni zdrowia. Czy mogę złożyć wniosek o przedłużenie okresu pobytu w sanatorium?
ZUS może się zgodzić na przedłużenie czasu trwania rehabilitacji, jeżeli ordynator ośrodka, w którym będzie Pani odbywała leczenie, zgłosi taką potrzebę.
Rehabilitacja lecznicza w ośrodku rehabilitacyjnym trwa na ogół 24 dni. Jednak czas trwania rehabilitacji może zostać przedłużony lub skrócony przez ordynatora ośrodka rehabilitacyjnego, po uprzednim uzyskaniu zgody ZUS. Przedłużenie lub skrócenie okresu rehabilitacji może mieć miejsce wówczas, gdy:
- istnieją pozytywne rokowania co do odzyskania zdolności do pracy przez osobę ubezpieczoną albo rencistę w przedłużonym czasie jej trwania,
- ubezpieczony lub rencista odzyskał zdolność do pracy przed upływem wyznaczonego czasu trwania rehabilitacji,
- zaistnieją inne przyczyny leżące po stronie osoby ubezpieczonej albo rencisty.
Po wyczerpaniu 182 dni zasiłku chorobowego zgłosiłam wniosek o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego. Jednak lekarz orzecznik ZUS nie przyznał mi renty, lecz skierował na rehabilitację leczniczą. Nie wiem, jakie są koszty takiego leczenia. Czy ZUS sfinansuje całość lub część leczenia?
Rehabilitacja, na którą kieruje ZUS, jest bezpłatna, finansowana w ramach prewencji rentowej ZUS. Pełny koszt rehabilitacji leczniczej, a także dojazdu do sanatorium pokrywa ZUS.
ZUS ponosi całkowity koszt rehabilitacji leczniczej osoby ubezpieczonej lub rencisty, a w szczególności koszty zakwaterowania, wyżywienia, zabiegów leczniczych, opieki medycznej i konsultacji specjalistów oraz przejazdu z miejsca zamieszkania do ośrodka rehabilitacyjnego i z powrotem najtańszym środkiem komunikacji publicznej. Przy zwrocie kosztów podróży ZUS uwzględnia ulgi na przejazd danym środkiem transportu bez względu na to, z jakiego tytułu ulga ta przysługuje. Osoba skierowana przez ZUS na rehabilitację leczniczą nie ponosi żadnych kosztów tej rehabilitacji.
Choruję na nadciśnienie tętnicze. W związku z tym lekarz, który prowadzi moje leczenie, kieruje mnie na rehabilitację leczniczą finansowaną przez ZUS. Czy to ZUS wyznacza ośrodek, do którego zostanę skierowany? Do których ośrodków na terenie kraju ZUS może mnie skierować na leczenie?
ZUS w skierowaniu na rehabilitację wyznacza konkretny ośrodek – sanatorium, w którym zostanie przeprowadzona rehabilitacja. ZUS nie ma własnych ośrodków rehabilitacyjnych i prowadzi rehabilitację na podstawie umów zawieranych z krajowymi placówkami medycznymi. Ich wyboru ZUS dokonuje w drodze ogłaszanego corocznie postępowania konkursowego. Ofertę może złożyć każdy ośrodek rehabilitacyjny, który zamierza realizować program rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej i jednocześnie spełnia wymagania określone przez ZUS.
W 2009 r. ZUS podpisał umowy w zakresie rehabilitacji leczniczej w systemie stacjonarnym z następującymi ośrodkami:
- schorzenia psychosomatyczne: Szczecin, Dźwirzyno, Gołdap, Świeradów, Polanica, Wieniec, Lądek, Ustroń, Rabka, Muszyna, Iwonicz,
- schorzenia narządu ruchu: Dziwnówek, Dźwirzyno, Kołobrzeg, Sopot, Stegna, Gołdap, Połczyn, Ciechocinek, Augustów, Gościm, Wieniec, Inowrocław, Świeradów, Cieplice, Szczawno, Polanica, Lądek, Ustroń, Stróże, Rymanów, Iwonicz, Szczawnica, Muszyna, Polańczyk,
- schorzenia układu krążenia: Gołdap, Wieniec, Inowrocław, Szczawno, Ustroń, Rabka, Muszyna, Rymanów,
- schorzenia układu oddechowego: Lądek i Rymanów.
Podstawa prawna:
- art. 4 pkt 1, art. 69 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.),
- § 1–9 rozporządzenia z 12 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kierowania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na rehabilitację leczniczą oraz udzielania zamówień na usługi rehabilitacyjne (DzU nr 131, poz. 1457).