Każdego roku płatnicy składek ustalają na 30 listopada danego roku liczbę osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego. Od tej liczby właśnie zależy kto w kolejnym roku kalendarzowym będzie wypłacał zasiłki (chorobowe, opiekuńcze, macierzyńskie, wyrównawcze oraz świadczenia rehabilitacyjne). Jeżeli na ten dzień płatnik będzie zgłaszał do ubezpieczenia co najmniej 21 osób, to w 2020 r. będzie uprawniony do ustalania i wypłacania tych zasiłków. Jeśli natomiast liczba ubezpieczonych będzie mniejsza od 21 wówczas zasiłki od przyszłego roku będzie wypłacał ZUS.
Płatnik składek na ubezpieczenie chorobowe (m.in. pracodawca, zleceniodawca) jest zobowiązany w 2020 r. do wypłaty świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, jeśli na 30 listopada 2019 r. zgłaszał do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. Istotna jest przy tym liczba osób zgłaszanych do ubezpieczenia chorobowego, a nie to, czy płatnik faktycznie odprowadził za listopad składkę na to ubezpieczenie za zgłoszone osoby.
Ustalanie liczby osób ubezpieczonych
W liczbie osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego należy uwzględnić:
- pracowników,
- osoby wykonujące pracę nakładczą,
- osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osoby z nimi współpracujące,
- osoby prowadzące działalność pozarolniczą oraz osoby z nimi współpracujące.
W liczbie osób ubezpieczonych nie należy uwzględniać:
- osób przebywających na urlopach wychowawczych i bezpłatnych,
- duchownych podlegających ubezpieczeniu chorobowemu.
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zatrudnia na 30 listopada 2019 r. 19 osób podlegających ubezpieczeniu chorobowemu. Przy prowadzeniu działalności przedsiębiorcy pomaga żona, która została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jako osoba współpracująca. Zarówno przedsiębiorca, jak i jego małżonka zgłosili się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Ustalając liczbę osób zgłoszonych do tego ubezpieczenia należy uwzględnić osoby zatrudnione, przedsiębiorcę oraz osobę z nim współpracującą, tj. żonę. Oznacza to, że ubezpieczeniu chorobowemu u tego płatnika na 30 listopada 2019 r. podlega 21 osób. Od 2020 r. płatnikiem zasiłków dla zatrudnionych osób będzie przedsiębiorca. Natomiast zasiłki dla przedsiębiorcy i jego małżonki będzie wypłacał ZUS.
Jeśli płatnik składek nie zgłaszał nikogo do ubezpieczenia chorobowego na 30 listopada, liczbę ubezpieczonych należy ustalić według stanu na pierwszy miesiąc, w którym dokonano takiego zgłoszenia.
Spółka rozpoczęła działalność 1 grudnia 2019 r. i od tego dnia zatrudniła 10 osób. Zgłosiła je do ubezpieczeń społecznych, w tym chorobowego. Oznacza to, że spółka nie będzie płatnikiem zasiłków, gdyż w pierwszym miesiącu, w którym dokonała zgłoszenia, ubezpieczeniem chorobowym było objętych mniej niż 21 osób.
Na liczbę pracowników zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego na 30 listopada nie wpływa wymiar etatu tych osób.
Zmiana liczby osób zgłaszanych do ubezpieczenia chorobowego, która następuje po 30 listopada danego roku (lub po pierwszym miesiącu, w którym płatnik składek dokonał pierwszego zgłoszenia osób do ubezpieczenia chorobowego), nie ma wpływu na przyznane wcześniej uprawnienie do ustalania prawa do wypłaty zasiłków.
Polecamy: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń
ZUS jest zobowiązany do ustalania prawa do zasiłków oraz ich wysokości w sytuacjach, gdy:
- płatnik składek zgłasza do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych,
- wypłata świadczenia dotyczy ubezpieczonego będącego osobą prowadzącą pozarolniczą działalność lub osobą z nią współpracującą,
- ubezpieczony jest duchownym,
- zasiłek jest należny za okres po ustaniu ubezpieczenia,
- ubezpieczony podlega ubezpieczeniu chorobowemu w Polsce z tytułu zatrudnienia u zagranicznego pracodawcy.
W 2019 r. pracodawca nie był podmiotem uprawnionym do wypłaty zasiłków. Na 30 listopada 2019 r. zgłosił on do ubezpieczenia chorobowego 32 osoby. Jeden z pracowników jest niezdolny do pracy od 11 października 2019 r. do 10 stycznia 2020 r. Pomimo że od 2020 r. ustalanie prawa oraz wypłata zasiłków należą do pracodawcy, płatnikiem zasiłku dla tego pracownika nadal będzie ZUS (ponieważ wypłacał zasiłek w poprzednim roku). ZUS będzie wypłacał zasiłek tej osobie do zakończenia okresu zasiłkowego lub do przerwy w niezdolności do pracy albo do zmiany rodzaju pobieranego zasiłku. Pracodawca będzie natomiast ustalał prawo do zasiłków, ich wysokość oraz będzie dokonywał ich wypłaty w stosunku do osób, które:
- nabędą prawo do zasiłków w 2020 r. lub
- nabędą w 2020 r. prawo do zasiłków po przerwie w poprzedniej niezdolności do pracy, z tytułu której zasiłek wypłacał ZUS.
Wynagrodzenie dla płatnika zasiłków
Z tytułu wykonywania zadań związanych z ustalaniem prawa i wysokości świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz ich wypłatą płatnikowi składek przysługuje 0,1% kwoty prawidłowo wypłaconych świadczeń. Kwota przysługującego płatnikowi wynagrodzenia jest potrącana z należnych od płatnika składek na ubezpieczenia społeczne. Rozliczenia należnego wynagrodzenia płatnik dokonuje w deklaracji rozliczeniowej składanej za miesiąc, w którym dokonał on wypłaty świadczeń.
W przypadku gdy wynagrodzenie zostało potrącone bezpodstawnie, jego zwrotu płatnik składek dokonuje w deklaracji rozliczeniowej za następny miesiąc (§ 1-4 rozporządzenia w sprawie wysokości i trybu wypłaty wynagrodzenia płatnikom składek z tytułu wykonywania zadań z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).
PODSTAWA PRAWNA:
-
art. 61 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 645; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1590)
-
art. 3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 300; ost.zm. Dz.U z 2019 r. poz. 1818)
-
§ 1-4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 14 grudnia 1998 r. w sprawie wysokości i trybu wypłaty wynagrodzenia płatnikom składek z tytułu wykonywania zadań z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. Nr 153, poz. 1005).