ORZECZENIE
Sąd Najwyższy orzekł, że ZUS, odmawiając wydania ubezpieczonemu zaświadczenia o niezaleganiu z opłacaniem składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, powinien wydać decyzję. Przysługuje od niej odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.
Eugeniusz G. prowadził działalność gospodarczą. W 2002 roku dowiedział się o tym, że nie zapłacił składek ubezpieczeniowych za wrzesień 1999 r. Pojechał do inspektoratu ZUS i okazał oryginał dowodu wpłat z banku za ten miesiąc. Następnie zażądał wydania przez ZUS zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek. ZUS odmówił wydania takiego zaświadczenia, twierdząc, że na jego konto nie wpłynęły składki za wrzesień 1999 r. W systemie komputerowym ZUS nie została bowiem odnotowana wpłata za ten miesiąc. Eugeniusz G. odwołał się od decyzji organu rentowego.
Sąd Okręgowy uznał, że skarżący nie zalegał z opłacaniem składek. Nie może on odpowiadać za bałagan panujący w systemie informatycznym ZUS. Sąd apelacyjny, rozpoznając apelację organu rentowego od tego wyroku, uznał, że w tej sprawie powstało zagadnienie prawne budzące wątpliwości, które powinien rozstrzygnąć Sąd Najwyższy.
Sąd apelacyjny powziął wątpliwość, w jakiej formie prawnej ZUS rozstrzyga o odmowie wydania zaświadczenia o niezaleganiu z opłatami za składki ubezpieczeniowe. Czy właściwa jest forma decyzji, od której można się odwołać do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, czy postanowienia. W tym drugim przypadku przysługuje zażalenie, które jest rozpatrywane przez organ administracyjny wyższego rzędu. Zdaniem Sądu Najwyższego odmowa przez ZUS wydania zaświadczenia o niezaleganiu z opłacaniem składek ma formę decyzji. Strona ma prawo wniesienia odwołania od takiej decyzji do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Zdaniem sądu, rozstrzygnięcie organu rentowego o odmowie wydania zaświadczenia o niezaleganiu z opłatą składek kończy postępowanie w sprawie i dlatego powinno ono być wydawane w formie decyzji.
Na prawidłowość takiego rozstrzygnięcia wskazuje art. 83b ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.), zgodnie z którym, jeśli przepisy kodeksu postępowania administracyjnego przewidują wydanie postanowienia kończącego postępowanie w sprawie, organ rentowy w takich przypadkach wydaje decyzję.
Zdaniem Sądu Najwyższego postępowanie w sprawie wydawania zaświadczeń jest jednym z rodzajów autonomicznego postępowania administracyjnego. A skoro tak, to rozstrzygnięcie o odmowie wydania zaświadczenia nie jest tylko postanowieniem załatwiającym uboczną kwestię. Rozstrzygnięcie takie kończy postępowanie w sprawie.
Sygn. akt II UZP 8/07
PAWEŁ JAKUBCZAK