Za czas zawieszenia działalności gospodarczej nie ma Pani obowiązku sporządzania i wysyłania do ZUS żadnych dokumentów rozliczeniowych. W opisanej sytuacji powinna Pani jednak rozliczyć się ze składek ubezpieczeniowych za 5 dni sierpnia i opłacić składkę zdrowotną za ten miesiąc w pełnej wysokości. Składki te należy wykazać w deklaracji ZUS DRA za sierpień 2012 r.
Przedsiębiorca niezatrudniający pracowników (w rozumieniu Kodeksu pracy) ma możliwość zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy. Jedynie w sytuacji, gdy zawieszenie działalności przypada wyłącznie na pełny luty, minimalny okres zawieszenia działalności jest krótszy i wynosi tyle dni, ile w danym roku kalendarzowym ma ten miesiąc (art. 14a ust. 1 i 1a ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, dalej ustawa sdg). W przypadku prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej, aktywność zarobkową można zawiesić tylko wtedy, gdy wniosek w tej sprawie złożą wszyscy wspólnicy. Od 1 lipca 2011 r. wprowadzono ułatwienie zawieszenia działalności gospodarczej osobom, które są wspólnikami w więcej niż jednej spółce cywilnej. Taki przedsiębiorca nie musi już zawieszać wykonywania działalności we wszystkich spółkach, w których uczestniczy.
Korzyści (+)
Przedsiębiorca będący wspólnikiem w więcej niż jednej spółce cywilnej może zawiesić wykonywanie działalności w jednej, wybranej spółce, w kilku wybranych lub we wszystkich spółkach cywilnych.
W przypadku działalności gospodarczej wykonywanej przez osobę fizyczną (jednoosobowo albo w formie spółki cywilnej) o zawieszeniu działalności gospodarczej przedsiębiorca nie informuje osobiście ZUS. Stosownego zgłoszenia w tym zakresie dokonuje jedynie w organie ewidencyjnym (w urzędzie miasta lub gminy), za pomocą formularza CEIDG-1 (dla wspólników spółek cywilnych obowiązuje też załącznik do wniosku CEIDG-1 – część CEIDG-SC).
Organ ewidencyjny przekazuje do ZUS kopię wpisu o zawieszeniu, na podstawie której ZUS sporządzi dokumenty:
- ZUS ZWPA – wyrejestrowanie płatnika składek,
- ZUS ZWUA – wyrejestrowanie z ubezpieczeń osoby prowadzącej działalność gospodarczą oraz wyrejestrowanie z ubezpieczeń osób współpracujących,
- ZUS ZCNA – wyrejestrowanie członków rodziny osoby ubezpieczonej – osoby prowadzącej działalność gospodarczą oraz osoby współpracującej.
Przedsiębiorcy, którzy figurują w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, informację o zawieszeniu składają w sądzie rejestrowym na formularzu KRS-Z62 (wniosek o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców – zawieszenie/wznowienie wykonywania działalności gospodarczej), do którego powinni załączyć uchwałę zarządu (wspólników) w sprawie zawieszenia, a także oświadczenie o niezatrudnianiu pracowników oraz druk RG-1 na potrzeby Urzędu Statystycznego. W tym przypadku spółka jako przedsiębiorca wypełnia dodatkowo dokument wyrejestrowujący ją jako płatnika składek na formularzu ZUS ZWPA i składa go w sądzie rejestrowym. Następnie sąd przekazuje ten dokument do odpowiedniej jednostki ZUS.
Jednocześnie przy zawieszaniu działalności przez spółki: komandytowe, jawne, partnerskie lub jednoosobowe spółki z o.o. ich wspólnicy powinni oddzielnie wyrejestrować siebie z ZUS jako płatnicy składek na własne ubezpieczenia na dokumencie wyrejestrowującym ZUS ZWPA, ZUS ZWUA i ZUS ZCNA, jeśli zgłaszali członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego. Możliwe jest przekazanie tych dokumentów za pośrednictwem sądu rejestrowego, gdzie będą składane inne dokumenty konieczne przy zawieszaniu działalności przez spółkę objętą wpisem do KRS.
Warunkiem zawieszenia działalności jest wcześniejsze wyrejestrowanie z ubezpieczeń wszystkich ubezpieczonych, za których płatnik ma obowiązek składać dokumenty rozliczeniowe. ZUS nie dokona wyrejestrowania płatnika składek w sytuacji, gdy nadal zgłasza on osoby, za które ma obowiązek składania dokumentów ubezpieczeniowych (np. zleceniobiorców). Jeżeli natomiast z dokumentacji zgłoszeniowej wynika, że płatnik zawieszający działalność nie wyrejestrował z ubezpieczeń osób będących pracownikami (w rozumieniu Kodeksu pracy), wówczas ZUS rozpocznie postępowanie wyjaśniające, które będzie miało na celu ustalenie, czy zawieszenie działalności faktycznie ma miejsce.
WAŻNE!
ZUS ma prawo zbadać, czy zgłoszone zawieszenie działalności gospodarczej faktycznie nastąpiło.
ZUS powiadamia płatnika składek (ewentualnie osoby współpracujące) o wszystkich dokumentach ubezpieczeniowych sporządzonych w związku z zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej.
Zawieszenie prowadzenia działalności wyklucza wykonywanie działalności gospodarczej i osiąganie z niej bieżących przychodów. Za okres zawieszenia wykonywania działalności przedsiębiorca nie składa do ZUS dokumentów rozliczeniowych oraz nie opłaca składek (art. 36a ust. 3 ustawy systemowej). Jedynym odstępstwem od tego są sytuacje, kiedy – przykładowo – w okresie zawieszenia aktywności zarobkowej przedsiębiorca wypłaca zaległe wynagrodzenie byłym pracownikom.
WAŻNE!
Przedsiębiorca, który zawiesił prowadzenie działalności, jest zwolniony z obowiązku opłacania składek ZUS w okresie zawieszenia.
Obowiązek ubezpieczeń przedsiębiorcy, który zawiesił działalność gospodarczą, ustaje od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej do dnia poprzedzającego dzień wznowienia działalności. Jeżeli zawieszenia dokonano w trakcie miesiąca, wówczas podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne powinna zostać ustalona proporcjonalnie do dni podlegania tym ubezpieczeniom w danym miesiącu. Zasadę proporcjonalnego pomniejszenia stosuje się do składek emerytalnej, rentowej, chorobowej i wypadkowej. Natomiast składka na ubezpieczenie zdrowotne za niepełny miesiąc ubezpieczeniowy musi być opłacona w pełnej wysokości, bez względu na liczbę dni podlegania ubezpieczeniu – jest to bowiem składka miesięczna i niepodzielna. Składki naliczone za część miesiąca należy wykazać w dokumentacji rozliczeniowej.
PRZYKŁAD
Anna S. od 5 lat wykonuje jednoosobowo działalność gospodarczą, z tytułu której podlega ubezpieczeniom ZUS w pełnym zakresie. Od 6 sierpnia 2012 r. na pół roku zamierza zawiesić prowadzenie firmy. Za okres pierwszych 5 dni sierpnia Anna S. powinna opłacić składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru wynoszącej nie mniej niż 341,23 zł, co wynika z następujących obliczeń:
2115,60 zł (minimalna podstawa wymiaru składek w 2012 r. dla przedsiębiorcy opłacającego składki na ubezpieczenia społeczne na zasadach ogólnych) : 31 dni x 5 dni = 341,23 zł.
Podstawa wymiaru składki zdrowotnej należnej za sierpień br. nie podlega proporcjonalnemu pomniejszeniu, powinna więc wynieść nie mniej niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, czyli 2828,31 zł (kwota składki 254,55 zł).
Podstawa prawna:
- art. 18, art. 36a ust. 3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- art. 79 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.),
- art. 14a ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 ze zm.).