Od wartości pakietów medycznych finansowanych w całości przez pracodawcę należy odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne oraz podatek. Natomiast wartość świadczeń częściowo finansowanych przez pracodawcę będzie wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ale należy od niej odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy.
Pakiety medyczne finansowane lub współfinansowane pracownikom przez pracodawcę stanowią świadczenia rzeczowe ze stosunku pracy. Takie pakiety mogą – w zależności od woli pracodawcy – obejmować tylko możliwość korzystania przez pracownika z usług lekarzy medycyny pracy w ramach tzw. obowiązkowej profilaktycznej opieki zdrowotnej (badania wstępne, kontrolne, okresowe, a także badania profilaktyczne niezbędne z uwagi na warunki pracy), ale mogą także upoważniać pracowników do korzystania z usług innych specjalistów, niezwiązanych bezpośrednio z profilaktyczną opieką zdrowotną.
W tym pierwszym przypadku koszty badań lekarskich są zwolnione z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Są one bowiem zaliczane do świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy. Kwestię tę reguluje art. 229 Kodeksu pracy, a także rozporządzenie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. Poniesione przez pracodawcę koszty leczenia w ramach tych badań nie będą także stanowiły przychodu pracownika podlegającego opodatkowaniu (art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o podof).
W części, w jakiej zakres finansowanych przez pracodawcę badań medycznych przekracza obowiązkową profilaktykę zdrowotną, świadczenia te stają się fakultatywne, tzn. pracodawca może, ale nie musi ich przyznawać pracownikom. W takiej sytuacji możliwe są dwa rozwiązania:
- pracodawca w całości pokrywa koszty dodatkowej opieki medycznej;
- pracodawca w części pokrywa koszty dodatkowej opieki medycznej, a tym samym pracownik nabywa usługi po cenie niższej, niż gdyby chciał wykupić taki pakiet medyczny samodzielnie.
WAŻNE!
Możliwość wyłączenia wartości karnetów medycznych z oskładkowania jest uzależniona od tego, czy są one w całości czy częściowo finansowane przez pracodawcę.
W Państwa firmie zarówno karnety medyczne finansowane przez pracodawcę w całości, jak i finansowane częściowo stanowią przychód ze stosunku pracy osób, którym są one zapewniane na warunkach wskazanych w układzie zbiorowym pracy. Jako takie, podlegają opodatkowaniu. Inaczej będzie w przypadku należności składkowych.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) pracowników stanowią przychody uzyskiwane z tytułu umowy o pracę, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 18 ust. 1 ustawy systemowej). Składek na ubezpieczenia społeczne nie opłaca się od:
- wynagrodzeń wypłacanych za czas niezdolności do pracy związanej z chorobą (chociaż stanowią one podstawę do oskładkowania na ubezpieczenie zdrowotne),
- zasiłków z ubezpieczeń społecznych (zwolnienie z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego),
- przychodów wymienionych § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (dalej rozporządzenie składkowe); przychody te nie stanowią podstawy wymiaru zarówno składek społecznych, jak i zdrowotnej.
W Państwa przypadku do podstawy wymiaru składek należy doliczyć tylko wartość świadczeń w całości finansowanych przez pracodawcę (kwota 100 zł). Natomiast wartość świadczeń, które są finansowane przez pracodawcę tylko częściowo (nie ma tu znaczenia, w jak dużej części), jest na mocy przepisów rozporządzenia składkowego wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Co za tym idzie, nie uwzględnia się tego przychodu również w podstawie wymiaru składek na pozostałe ubezpieczenia. Takie częściowo finansowane świadczenie stanowi bowiem korzyść materialną po stronie pracownika, polegającą na tym, że ma on zagwarantowaną (opłaconą) dodatkową opiekę medyczną w preferencyjnej cenie względem tej, jaką musiałby uiścić, gdyby wykupił karnet we własnym zakresie. Podstawy wymiaru składek nie stanowią natomiast korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług (§ 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego). Od kwoty 75 zł, którą pracodawca częściowo finansuje dodatkowe świadczenia medyczne części pracowników, nie należy zatem opłacać składek za osoby, którym tego świadczenia udzielono.
WAŻNE!
Jeżeli prawo do częściowo odpłatnych świadczeń nie jest zagwarantowane w układach zbiorowych lub przepisach o wynagradzaniu funkcjonujących u danego pracodawcy, wartość tych świadczeń nie może zostać wyłączona z podstawy wymiaru składek.
Zgodnie z utrwaloną praktyką ZUS, wyłączenie to może mieć szerokie zastosowanie nie tylko do świadczeń medycznych, ale również do innych bonusów, które pracodawca będzie na mocy przepisów o wynagradzaniu przyznawał swoim pracownikom (współfinansowanie biletów do kin i teatrów, karnetów na zajęcia rekreacyjno-sportowe, posiłków, których pracodawca nie ma obowiązku zapewniać na podstawie przepisów o bhp itp.).
Wprowadzenie współfinansowania świadczeń, choćby w niewielkim zakresie, przez pracowników, może być ze względu na zwolnienie składkowe opłacalne dla obu stron stosunku pracy. Trzeba jednak pamiętać o warunkach, które muszą być spełnione, aby zwolnienie to miało zastosowanie, czyli:
- wartość świadczenia współfinansowanego przez pracodawcę musi stanowić przychód osoby zatrudnionej ze stosunku pracy – w rozumieniu przepisów podatkowych,
- korzyść materialna musi wynikać wprost z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub innych obowiązujących u pracodawcy przepisów o wynagradzaniu,
- świadczenie musi polegać na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług – w praktyce oznacza to współfinansowanie, choćby w niewielkiej części, wartości świadczenia przez pracownika.
Podstawa prawna:
- art. 12 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.),
- art. 229 Kodeksu pracy,
- rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr 69, poz. 332 ze zm.),
- § 2 ust. 1 pkt 6 i 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.).
Orzecznictwo uzupełniające:
- Wykupione przez pracodawcę pakiety świadczeń medycznych, których wartość nie jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowią dla pracowników, uprawnionych do ich wykorzystania, nieodpłatne świadczenie w rozumieniu art. 12 ust. 1 tej ustawy. (Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 maja 2010 r., II FPS 1/10 (ONSAiWSA 2010/4/58, OSP 2010/12/121)
- Formą prawną „przepisów o wynagradzaniu” (o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczególnych zasad ustalania podstawy wymiary składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.) mogą być postanowienia uchwały wspólników. (Wyrok Sądu Najwyższego z 6 maja 2010 r., II UK 337/09 (niepubl.)