Dotychczas część składki na ubezpieczenie emerytalne wynosząca 7,3% podstawy jej wymiaru była odprowadzana przez ZUS do wybranego przez ubezpieczonego otwartego funduszu emerytalnego (OFE). Artykuł 7 ustawy z 25 marca 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych (DzU nr 75, poz. 398) wprowadził od 1 maja br. zmiany w ustawie. Polegają one na przesunięciu części składki emerytalnej przekazywanej do OFE na nowo utworzone specjalne subkonto, które jest prowadzone w ramach konta ubezpieczonego przez ZUS. Na subkoncie ewidencjonuje się informacje o zwaloryzowanej wysokości wpłaconych składek wraz z wyegzekwowanymi od tych składek odsetkami za zwłokę. Na subkoncie ewidencjonuje się także informacje o wysokości należnych i wpłaconych składek. Stan subkonta będzie pomniejszany o kwoty wypłaconych okresowych emerytur kapitałowych, w części obliczonej od podstawy, którą stanowiły zwaloryzowane składki i odsetki za zwłokę zewidencjonowane na tym subkoncie. Pomniejszenia dokonuje się na dzień wypłacenia tych emerytur.
Ewidencja wpłaconych składek
Zewidencjonowanie składek na subkoncie następuje niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 15 dni roboczych, licząc od dnia otrzymania składki opłaconej przy użyciu dokumentów płatniczych, raportów miesięcznych lub deklaracji.
ZUS będzie ewidencjonował na subkoncie część składki na ubezpieczenie emerytalne w wysokości:
• 5,0% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne należnej za okres od 1 maja 2011 r. do 31 grudnia 2012 r.,
• 4,5% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne należnej za okres od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r.,
• 4,2% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne należnej za okres od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2014 r.,
• 4,0% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne należnej za okres od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2016 r.
Z kolei pozostałą część składki emerytalnej ZUS będzie odprowadzał do wybranego przez ubezpieczonego OFE. Będzie ona wynosiła:
• 2,3% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne należnej za okres od 1 maja 2011 r. do 31 grudnia 2012 r.,
• 2,8% podstawy wymiaru składki za okres od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r.,
• 3,1% podstawy wymiaru składki za okres od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2014 r.,
• 3,3% podstawy wymiaru składki za okres od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2016 r.
W kolejnych latach część składki emerytalnej przekazywanej do OFE będzie zwiększana (od 2017 r. ma wynosić 3,5%), na subkoncie zaś zmniejszana (od 2017 r. ma wynosić 3,8 %).
Do 31 grudnia 2012 r. ZUS jest zobowiązany zewidencjonować na subkoncie informacje o zwaloryzowanej wysokości składek i odsetek za zwłokę za okres od 1 maja 2011 r. do 30 listopada 2012 r.
W okresie przed zewidencjonowaniem informacji o zwaloryzowanej wysokości składek i odsetek za zwłokę ZUS jest zobowiązany wyodrębniać składki i odsetki za zwłokę podlegające zewidencjonowaniu na subkoncie oraz dokonywać ich waloryzacji w razie ustalania prawa do okresowej emerytury kapitałowej oraz w przypadku podziału środków zewidencjonowanych na subkoncie w razie rozwodu, unieważnienia małżeństwa albo w przypadku śmierci osoby, dla której ZUS prowadzi subkonto.
Waloryzacja zewidencjonowanych składek
Nowe regulacje przewidują roczną waloryzację (od 1 czerwca każdego roku) lub kwartalną waloryzację składek zewidencjonowanych na subkoncie. W wyniku przeprowadzonej waloryzacji stan subkonta nie będzie mógł ulec obniżeniu.
WAŻNE!
Pierwsza roczna waloryzacja składek zewidencjonowanych na subkoncie będzie przeprowadzana, poczynając od waloryzacji za 2012 r. Pierwsza kwartalna waloryzacja składek zewidencjonowanych na subkoncie będzie natomiast przeprowadzana, poczynając od waloryzacji za trzeci kwartał 2011 r.
Waloryzacji rocznej będzie podlegała kwota składek i odsetek za zwłokę zewidencjonowanych na subkoncie na dzień 31 stycznia roku, za który jest przeprowadzana waloryzacja, powiększona o kwoty z tytułu przeprowadzonych waloryzacji. Waloryzacja składek polega na pomnożeniu składek i odsetek za zwłokę zewidencjonowanych na subkoncie przez wskaźnik rocznej waloryzacji ogłaszanej przez Prezesa GUS w formie komunikatu w MP do 15 maja każdego roku. Pierwszy wskaźnik waloryzacji Prezes GUS powinien ogłosić do 15 listopada 2011 r.
Natomiast przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek i odsetek za zwłokę zewidencjonowanych na subkoncie po 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią roczną waloryzację składek, jest waloryzowana kwartalnie.
Waloryzacji kwartalnej podlega kwota składek i odsetek za zwłokę zewidencjonowanych na subkoncie na ostatni dzień pierwszego miesiąca kwartału, za który jest przeprowadzana waloryzacja, powiększona o kwoty z tytułu poprzednich waloryzacji kwartalnych. Polega ona pomnożeniu składek i odsetek za zwłokę zewidencjonowanych na subkoncie przez wskaźnik kwartalnej waloryzacji. Prezes ZUS będzie ogłaszał w formie komunikatu w MP do 25. dnia miesiąca poprzedzającego termin waloryzacji, wskaźnik kwartalnej waloryzaji za poprzedni kwartał. Kwota zwiększenia wynikająca z kwartalnej waloryzacji składek przeprowadzonej przy ustalaniu okresowej emerytury kapitałowej nie będzie uwzględniana przy dokonywaniu kolejnych waloryzacji rocznych.
Podział składek na subkoncie
Zwaloryzowane składki i odsetki za zwłokę zewidencjonowane na subkoncie podlegają podziałowi w razie rozwodu, unieważnienia małżeństwa albo w przypadku śmierci osoby, dla której ZUS prowadzi subkonto.
Część składek zewidencjonowanych na subkoncie, która w wyniku podziału przypada małżonkowi, jest ewidencjonowana na subkoncie tego małżonka. Jeżeli dla małżonka nie jest prowadzone subkonto – wówczas ZUS je zakłada. Gdy małżonek osoby zmarłej, dla której ZUS prowadzi subkonto, nabywa prawo do środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym jako osoba uprawniona wskazana przez zmarłego albo jako jego spadkobierca, przypadającą mu w wyniku podziału część składek zewidencjonowanych na subkoncie ewidencjonuje się na jego subkoncie, jeżeli zażąda przekazania środków zmarłego zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na jego rachunek w otwartym funduszu emerytalnym.
Podział składek zewidencjonowanych na subkoncie jest dokonywany, gdy rozwód, unieważnienie małżeństwa albo śmierć nastąpiły nie później niż w dniu:
• złożenia wniosku o dożywotnią emeryturę kapitałową lub
• nabycia prawa do dożywotniej emerytury kapitałowej, jeżeli złożenie takiego wniosku nie jest wymagane.
Podstawa prawna:
• art. 40a–40e ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.).