ZUS jest gwarantem wypłaty świadczeń z ubezpieczenia społecznego finansowanych ze środków funduszu ubezpieczeń społecznych. Dlatego może przejąć wypłatę zasiłków od Państwa ze względu na trudności finansowe firmy.
UZASADNIENIE
W przypadku gdy płatnik składek uprawniony do wypłaty świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa nie wywiązuje się z ustawowego obowiązku wypłaty tych świadczeń ze względu na trudności finansowe, może wystąpić z wnioskiem do ZUS o przejęcie wypłaty zasiłków.
Po otrzymaniu takiego wniosku od płatnika ZUS przeprowadza postępowanie, którego celem jest wyjaśnienie, czy sytuacja finansowa płatnika umożliwia wypłatę przez niego świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. W pierwszej kolejności ZUS rozlicza konto płatnika, który wystąpił z wnioskiem, w celu ustalenia, czy ma on zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i za jaki okres. Następnie ustala, ile osób zatrudnia firma, jaka jest liczba i rodzaj zasiłków wykazanych i rozliczonych za okres, którego dotyczy wniosek o przejęcie wypłat.
Jeżeli dokumenty zgromadzone przez ZUS w toku postępowania wyjaśniającego z płatnikiem budzą wątpliwości co do zasadności przejęcia wypłat świadczeń, przed podjęciem decyzji ZUS może skierować do płatnika kontrolę doraźną. Inspektor kontroli sprawdza m.in. dokumentację dotyczącą płac i zasiłków, dokumenty rozliczeniowe, a także dokumentację dotyczącą sytuacji ekonomiczno-finansowej płatnika składek.
Zagrożenie
Wniosek o przejęcie wypłaty zasiłków przez ZUS powoduje najczęściej wszczęcie doraźnej kontroli u płatnika zasiłków.
W trakcie kontroli ZUS ustala skalę wypłat, które ewentualnie mogą być przejęte przez ZUS oraz zobowiązuje płatnika składek do złożenia dokumentacji niezbędnej do ustalenia prawa i wypłaty zasiłków. Jeżeli płatnik składek współpracuje z oddziałem ZUS, do którego wystąpił z wnioskiem o przejęcie wypłat zasiłków, i złoży stosowną dokumentację, ZUS może odstąpić od przeprowadzenia kontroli w firmie.
Wniosek o przejęcie wypłat świadczeń może dotyczyć zarówno niewypłaconych zaległych zasiłków, jak i wypłat za okresy bieżące. Decyzję o przejęciu wypłaty świadczeń podejmuje dyrektor oddziału ZUS. Jeżeli decyzja ta jest pozytywna, wówczas ZUS wydaje decyzję indywidualnie każdemu pracownikowi zatrudnionemu u tego płatnika, informującą o przejęciu wypłaty zasiłku za dany okres.
W przypadku gdy z postępowania wyjaśniającego lub kontroli wynika, że płatnik składek nie wypłacił swoim pracownikom zasiłków, które wykazał w imiennych raportach miesięcznych ZUS RSA i rozliczył w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA, oddział ZUS wypłaca ubezpieczonemu należne świadczenia oraz zobowiązuje płatnika składek do złożenia dokumentów korygujących i dopłaty składek na ubezpieczenia społeczne wraz z odsetkami. W takiej sytuacji na płatnika może zostać nałożona dodatkowa opłata, a także kara grzywny.
Jeżeli ZUS po przeprowadzeniu postępowania stwierdzi, że brak wypłaty zasiłków nie wynika z trudności finansowych, lecz z innych przyczyn, odmawia przejęcia wypłaty i informuje płatnika o konsekwencjach niedopełnienia obowiązku wypłaty zasiłków.
Jeśli ZUS po jakimś czasie od przejęcia wypłat zasiłków ustali, że ustały przeszkody uniemożliwiające wypłatę zasiłków przez płatnika, wypłatę zasiłków przekazuje do realizacji przez płatnika.
Podstawa prawna
- art. 61 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.),
- art. 2 ust. 3, art. 86 ust. 2 pkt 3, art. 88, art. 98 ust. 1 pkt 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.).