Od umowy o dzieło, która została zawarta z osobą niezwiązaną ze spółką, nie należy opłacać żadnych składek. Natomiast od umowy zawartej z własnym pracownikiem należy naliczać składki na ubezpieczenia na zasadach obowiązujących pracowników. Podstawą wymiaru składek będzie suma przychodów z umowy o pracę i umowy o dzieło.
UZASADNIENIE
Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne muszą być opłacane od przychodów, które zostały wymienione w art. 6 ustawy systemowej jako tytuły do ubezpieczeń społecznych. Przepis ten nie wymienia umów o dzieło. Zatem wykonawcy umowy o dzieło nie należy zgłaszać do ubezpieczeń społecznych ani opłacać za niego składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, gdyż wypłata honorarium z tego tytułu nie stanowi podstawy wymiaru składek. Nie ma przy tym znaczenia, czy jej efektem będzie dzieło chronione prawem autorskim.
PRZYKŁAD
Firma zawarła umowę o dzieło z osobą, z którą dotychczas nie współpracowała. Przedmiotem umowy jest sporządzenie materiałów reklamowych. W umowie strony zawarły postanowienie o przeniesieniu na nabywcę autorskiego prawa majątkowego. Od honorarium uzyskanego z tytułu przeniesienia autorskich praw majątkowych na nabywcę nie należy opłacać składek.
Inaczej jest w przypadku, gdy umowa o dzieło:
- została zawarta między pracodawcą a pracownikiem,
- jest wykonywana na rzecz pracodawcy, mimo że została zawarta z innym podmiotem niż pracodawca.
Ustawa systemowa rozszerza bowiem pojęcie pracownika o wykonawcę umowy o dzieło zawartą/wykonywaną w tych okolicznościach. W takim przypadku umowę o dzieło (i inne umowy cywilnoprawne) należy traktować do celów ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego jak umowę o pracę (art. 8 ust. 2a ustawy systemowej).
Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika są wszystkie wypłaty, które w myśl ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są przychodem osiąganym z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy (art. 18 ust. 1 i art. 4 pkt 9 ustawy systemowej w zw. z art. 12 ust. 1 updof). Ponieważ umowę o dzieło w tym przypadku powinni Państwo traktować jak umowę o pracę, to osiągnięty z niej przychód będzie stanowił przychód ze stosunku pracy.
Gdy wykonanie dzieła jest przedmiotem umowy o pracę, od wynagrodzenia z tytułu przeniesienia praw autorskich do niego na pracodawcę należy odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
PRZYKŁAD
Firma zatrudnia informatyka na podstawie umowy o pracę. Do jego obowiązków należy m.in. tworzenie programów komputerowych. Firma, poza wynagrodzeniem, wypłaca pracownikowi również honorarium za przeniesienie na firmę praw autorskich do programów. W takiej sytuacji podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika jest suma przychodów z umowy o pracę i wynagrodzenia za przeniesienie praw autorskich wypłacanego na podstawie zawartej umowy o dzieło.
Należy rozróżnić jeszcze jedną sytuację – gdy pracownik sprzedaje pracodawcy prawa do dzieła, którego wytworzenie nie było przedmiotem żadnej umowy (czyli gdy sprzedaje prawa do gotowego dzieła). Wówczas mamy do czynienia z przewidzianą w przepisach prawa autorskiego umową o przeniesienie majątkowych praw autorskich lub umową o korzystanie z utworu, która nie rodzi samoistnie obowiązku ubezpieczeń społecznych ani ubezpieczenia zdrowotnego – nawet jeśli umowa została zawarta między pracodawcą a pracownikiem.
WAŻNE!
Od honorarium uzyskanego na podstawie umowy o przeniesienie praw autorskich do gotowego dzieła, którego pracownik nie wykonał na polecenie pracodawcy, nie należy opłacać składek.
PRZYKŁAD
Pracownik zatrudniony na stanowisku księgowego w firmie outsourcingowej świadczącej usługi księgowe, napisał komputerowy program księgowy, a następnie zaproponował odsprzedanie programu pracodawcy. W celu dokonania transakcji strony zawarły umowę o przeniesienie autorskich praw majątkowych. Honorarium wypłacone z tytułu przeniesienia praw autorskich do gotowego dzieła nie stanowi podstawy wymiaru składek.
Podstawa prawna
- art. 8 ust. 2a, art. 18 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- art. 1 ust. 1 i ust. 2, art. 41 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.),
- § 1, § 2 pkt 29 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.),
- art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 301 ze zm.).