Nie, zgodnie ze stanowiskiem ZUS, świadczenie pieniężne wypłacone pracownikom jako rekompensata z tytułu likwidacji nagród jubileuszowych nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ani na ubezpieczenie zdrowotne. Należy natomiast pobrać zaliczkę na podatek dochodowy.
UZASADNIENIE
Nagroda jubileuszowa jest to dodatkowe świadczenie pieniężne, przyznawane pracownikom jako wynagrodzenie za długoletni staż pracy. Świadczenie to nie jest przewidziane w przepisach powszechnego prawa pracy, z wyjątkiem wąskiej grupy pracowników zatrudnionych w sferze budżetowej. Decyzja pracodawcy spoza sfery budżetowej o wprowadzeniu takiej gratyfikacji do wewnętrznych przepisów o wynagradzaniu ma dobrowolny charakter.
Zasady wypłaty nagrody jubileuszowej powinny być uregulowane w wewnątrzzakładowych przepisach o wynagradzaniu. Co do zasady, nagroda ta jest świadczeniem periodycznym, wypłacanym w określonych odstępach czasowych, np. po upływie 5 lub 10 kolejnych lat pracy.
Nagroda jubileuszowa (gratyfikacja), której zasady wypłaty są uregulowane w zakładowych przepisach prawa pracy, jest zwolniona ze składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Warunkiem zwolnienia jest jednak to, aby zgodnie z wewnętrznymi przepisami obowiązującymi w zakładzie pracy świadczenie to było wypłacane nie częściej niż raz na 5 lat (§ 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz art. 81 ust. 1 ustawy zdrowotnej).
WAŻNE!
Nagroda jubileuszowa, która przysługuje pracownikom częściej niż co 5 kolejnych lat pracy, nie jest zwolniona ze składek.
Bez względu na to, za jakie okresy nagroda jubileuszowa jest pracownikowi przyznawana, zawsze należy od niej odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Zlikwidowali Państwo nagrody jubileuszowe z końcem 2009 r. Aby jednak pracownicy, którzy nabyliby prawo do tej nagrody w najbliższym czasie (w 2010 r.) nie byli poszkodowani, zdecydowali Państwo, że na podstawie zarządzenia pracownicy ci otrzymają jednorazowo świadczenie pieniężne w wysokości i na zasadach obowiązujących dotychczas w odniesieniu do nagród jubileuszowych, jako rekompensatę pieniężną z tytułu likwidacji tych nagród. Wysokość i zasady wypłaty tego świadczenia są takie same jak dla nagrody jubileuszowej, ale nie jest to nagroda jubileuszowa. Jednak zgodnie ze stanowiskiem ZUS, od takiego świadczenia również nie należy potrącać składek na ubezpieczenia społeczne (i tym samym na ubezpieczenie zdrowotne). Świadczenie pieniężne wypłacone jako rekompensata z tytułu likwidacji nagród jubileuszowych jest objęta zwolnieniem pod warunkiem, że wypłacane wcześniej nagrody jubileuszowe podlegały zwolnieniu.
WAŻNE!
Rekompensata z tytułu likwidacji nagród jubileuszowych jest wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne pod warunkiem, że nagrody te były przyznawane nie częściej niż co 5 lat.
Część prawników uważa jednak, że rekompensaty z tytułu likwidacji nagród jubileuszowych nie powinny być objęte zwolnieniem ze składek. Wypłaty tego rodzaju są przyznawane i wypłacane po likwidacji wewnętrznych przepisów regulujących prawo do nagrody jubileuszowej. Rekompensata jest świadczeniem dodatkowym i ma inne przeznaczenie niż nagroda jubileuszowa – jest rekompensatą utraconego przywileju, a nie nagrodą za wysługę lat.
Stanowisko ZUS nie znajduje też wprost potwierdzenia w przepisach prawa powszechnego. Rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zawiera zamknięty katalog przychodów zwolnionych ze składek. Świadczenia wymienione w tym rozporządzeniu stanowią wyjątek od zasady, że podstawą wymiaru składek jest każdy przychód pracownika ze stosunku pracy. Nie powinno się stosować wykładani rozszerzającej tych przepisów. Przepisy rozporządzenia wyłączają ze składek jedynie nagrody jubileuszowe wypłacane nie częściej niż co 5 lat, nie wskazują natomiast, że mogą to być też inne świadczenia związane z takimi nagrodami, np. wypłacane w związku z ich likwidacją.
W związku z tym, że zwolnienie ze składek rekompensat z tytułu likwidacji nagród jubileuszowych rodzi wątpliwości, warto zwrócić się do właściwego oddziału ZUS z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji w tej sprawie, by w przyszłości udokumentować podstawę zwolnienia tych świadczeń ze składek. W piśmie należy zwięźle przedstawić stan faktyczny, dołączyć akt regulujący prawo do nagród jubileuszowych i ewentualnie dokument przyznający prawo do jednorazowego świadczenia kompensacyjnego (uchwałę zarządu, regulamin).
Podstawa prawna
- art. 4 ust. 9, art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.),
- art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.),
- art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.).