Od przychodów z umowy zlecenia wykonywanej przez pracownicę w trakcie urlopu macierzyńskiego obowiązkowa będzie tylko składka na ubezpieczenie zdrowotne. Nadal obowiązkowo pracownica będzie podlegać ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego i nic nie zmieni się w kwestii rozliczania tych składek. Natomiast składkę zdrowotną od przychodów ze zlecenia należy rozliczać w raporcie ZUS RZA z kodem tytułu zleceniobiorcy 04 11 xx.
UZASADNIENIE
Osoby pobierające zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Od 1 września 2009 r. nie ma znaczenia, czy osoba pobierająca zasiłek ma również inny tytuł do objęcia tymi ubezpieczeniami (art. 9 ust. 1c i ust. 1d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
Jeśli zakład pracy wypłaca pracownicy zasiłek macierzyński, powinien ją zgłosić do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z tytułu pobierania tego zasiłku (art. 36 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Zgłoszenie do ubezpieczeń polega na wykazaniu pracownicy w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 40 xx oraz składkami obliczonymi od podstawy w wysokości zasiłku wypłaconego w danym miesiącu (art. 18 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Składki te rozlicza pracodawca, ale finansuje budżet państwa (art. 17 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
WAŻNE!
Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób pobierających zasiłek macierzyński finansuje budżet państwa.
Za pracownicę, która przebywa na urlopie macierzyńskim, pracodawca musi ponadto składać raporty ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 xx, informujące o przerwie w opłacaniu składek z tytułu pracowniczego tytułu ubezpieczenia. W raporcie należy podawać kod świadczenia/przerwy 311 (zasiłek macierzyński z ubezpieczenia chorobowego).
Jeśli z pracownicą przebywającą na urlopie macierzyńskim pracodawca zawrze dodatkową umowę zlecenia, ma obowiązek rozliczenia należnych składek również od przychodów osiągniętych z tej umowy. Umowa zlecenia zawarta z własnym pracodawcą jest traktowana do celów ubezpieczeń w ZUS jakby była umową o pracę (art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Zasada ta nie ma jednak zastosowania w sytuacji, gdy pracownik wykonuje umowę zlecenia w trakcie urlopu macierzyńskiego, urlopu wychowawczego bądź urlopu bezpłatnego. Ubezpieczenia z tytułu umowy zlecenia wykonywanej w czasie tych urlopów należy rozpatrywać na ogólnych zasadach.
Pracownica, która w okresie urlopu macierzyńskiego wykonuje pracę na zlecenie, ze zlecenia podlega obowiązkowo tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Nie ma znaczenia, że umowę zlecenia zawarła z własnym pracodawcą. Ze zlecenia pracownica może dobrowolnie (na swój wniosek) przystąpić do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (art. 9 ust. 1c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
Jeśli pracownica przystąpi do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, będzie podlegać obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu. Nie będzie jednak mogła zgłosić się do ubezpieczenia chorobowego, bo prawo do tego mają jedynie osoby objęte obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi.
Jeśli pracownica nie przystąpi do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych ze zlecenia, od przychodów ze zlecenia wykonywanego w okresie urlopu macierzyńskiego powinni Państwo naliczać tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne i wykazywać ją w raporcie ZUS RZA. Wcześniej jednak należy pracownicę zgłosić do tego ubezpieczenia na druku ZUS ZZA z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 xx.
Jeśli umowa zlecenia będzie trwała po ustaniu urlopu macierzyńskiego, przychody z tej umowy za okres po urlopie należy rozliczać jak przychody ze stosunku pracy. Oznacza to, że będą Państwo musieli naliczać od nich wszystkie składki, jakie są opłacane za pracownicę – na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, ewentualnie Fundusz Emerytur Pomostowych. Ponadto będą Państwo musieli wyrejestrować pracownicę z ubezpieczenia zdrowotnego jako zleceniobiorcę od dnia następnego po dniu, do którego pracownica będzie przebywać na urlopie macierzyńskim, na druku ZUS ZWUA.
Podstawa prawna
- art. 8 ust. 2a, art. 9 ust. 1c i 1d, art. 17 ust. 2a, art. 36 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (Dz.U. Nr 186, poz. 1444).