Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna oraz niepodzielna i wynosi 9% podstawy wymiaru składki.
Do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne generalnie stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jednak przy ustalaniu podstawy wymiaru składki nie stosuje się wyłączeń wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz nie stosuje się ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek do kwoty odpowiadającej 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy).
Podstawę wymiaru składki zdrowotnej pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego.
Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą lub osób z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, stanowi zadeklarowana kwota. Nie może być jednak niższa niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Składka w nowej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku.
Obniżenie składki zdrowotnej
Zgodnie z zasadą stanowiącą kontynuację poprzednich regulacji składkę na ubezpieczenie zdrowotne obniża się – gdy jest ona wyższa od zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych obliczonej przez płatnika – do wysokości tej zaliczki. Zdarza się, że pracownik otrzymuje od pracodawcy wynagrodzenie z dwóch tytułów, np. umowy o pracę i umowy-zlecenia. W takiej sytuacji składki na ubezpieczenia społeczne pracodawca jest zobowiązany obliczyć od sumy przychodów z obydwu źródeł, natomiast składkę zdrowotną – odrębnie od każdego z nich. W takiej sytuacji pracodawca musi obniżyć składkę na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości zaliczki na podatek dochodowy, obliczonej odrębnie dla każdego źródła przychodu.
Należy zaznaczyć, że od podatku dochodowego od osób fizycznych można obecnie odliczyć jedynie kwotę odpowiadającą 7,75% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. Obniżenie wchodzi więc w grę w przypadku, gdy zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych będzie niższa od kwoty odpowiadającej 7,75% podstawy wymiaru składki.
W sytuacji gdy w danym miesiącu z uwagi na niski przychód ubezpieczonego brak będzie zaliczki na podatek dochodowy – nie będzie konieczności odprowadzenia składki na ubezpieczenie zdrowotne od tego przychodu.
Bez obniżenia
Należy pamiętać, że nie w każdym przypadku, gdy wyliczona składka na ubezpieczenie zdrowotne jest wyższa niż zaliczka na podatek dochodowy, możliwe jest jej obniżenie do wysokości zaliczki.
Nie stosuje się obniżenia obliczonej składki na ubezpieczenie zdrowotne, jeżeli podstawę obliczenia tej składki stanowi:
- przychód wolny od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
- przychód wolny od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 74 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – pod warunkiem przedstawienia płatnikowi dokumentu instytucji zagranicznej stwierdzającego charakter przyznanego świadczenia, tj. wynikający z otrzymywanych z zagranicy: renty inwalidzkiej z tytułu inwalidztwa wojennego; kwoty zaopatrzenia przyznanego ofiarom wojny oraz członkom ich rodzin; renty wypadkowej osób, których inwalidztwo powstało w związku z przymusowym pobytem na robotach w III Rzeszy Niemieckiej w latach 1939–1945;
- przychód zwolniony od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych, od którego płatnik nie oblicza zaliczki na podatek dochodowy m.in. w stosunku do pracowników, zleceniobiorców, osób pobierających emeryturę lub rentę;
- przychód członka służby zagranicznej wykonującego obowiązki służbowe w placówce zagranicznej, z wyłączeniem dodatku zagranicznego i innych świadczeń wypłacanych tym osobom.
Obniżenia składki do wysokości zaliczki nie może dokonać osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą oraz podmiot wypłacający świadczenie pieniężne członkowi rady nadzorczej.
Podstawa prawna:
- ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.),
- ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.),
- ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.).