Zatem, jak legalnie prowadzić działalność nie płacąc składek ZUS?
Odpowiadając na to pytanie, musimy zacząć od art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, który mówi, że:
Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się:
-
Osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych;
-
Twórcę i artystę;
-
Osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:
-
w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
-
z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;
-
Wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;
-
Osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty.
Ponadto powyższy przepis, w kolejnych ustępach definiuje pojęcie twórcy i artysty na potrzeby uznania danej osoby za prowadzącą działalność gospodarczą:
-
Za twórcę, o którym mowa w ust. 6 pkt 2, uważa się osobę, która tworzy dzieła w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, choreografii i lutnictwa artystycznego oraz sztuki ludowej, będące przedmiotem prawa autorskiego.
-
Za artystę, o którym mowa w ust. 6 pkt 2, uważa się osobę wykonującą zarobkowo działalność artystyczną w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii, a także w dziedzinie produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów i kaskaderów.
Ponadto należy mieć na uwadze art. 6 ust. pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, że Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej „zleceniobiorcami”, oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4 (tj. uczniowie poniżej 26 roku życia).
Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry
Polecamy: Monitor prawa pracy i ubezpieczeń
Analizując powyższe przepisy przedstawiamy poniżej legalne sposoby na uniknięcie optymalizacji składek ZUS
1) Spółka komandytowo-akcyjna.
W tym modelu, zarówno komplementariusz, jak i akcjonariusz takiej spółki nie podlegają obowiązkowi zapłaty składek na ZUS. Ta forma prowadzenia działalności jest jednak przeznaczona raczej dla większych podmiotów, gdyż cechuje ją bardzo duży formalizm księgowy, co w efekcie wiąże się z poważnymi kosztami obsługi prawnej, księgowej i doradztwa podatkowego. Istotną wadą tego rozwiązania jest także podwójne opodatkowanie dochodu takiej spółki.
2) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością.
Spółki z o.o., pod warunkiem, że mają co najmniej 2 udziałowców, wyłączone są spod ustawy o ubezpieczeniach społecznych. Ten sposób optymalizacji wydaje się zatem dość bezpieczny, choć obserwujemy już kontrole ZUS w takich spółkach, które mają za zadanie ustalić czy drugi wspólnik nie jest jedynie tzw. słupem, zapewniającym parasol przed ZUS. W ocenie ZUS, jest to dość oczywiste, jeśli stosunek posiadanych w spółce udziałów wynosi 99:1, 95:5, itp. Oczywiście, można "słupowi" przyznać udział 50%, aby skuteczni ukryć się przez ZUS-em, ale należy pamiętać, że wtedy taki "słup" nabywa automatycznie prawo do udziału w zysku na poziomie 50%, a zatem takie rozwiązanie prowadzi bezpośrednio z deszczu pod rynnę. Jeśli dodamy do tego, że spółka z o.o., jest podwójnie opodatkowana, a jej właściciele będący jednocześnie członkami zarządu ponoszą osobistą odpowiedzialność z art. 299 k.s.h., za zobowiązania spółki, to należy się poważnie zastanowić czy taka optymalizacja składek ZUS jest tym, co chcemy osiągnąć.
3) Działalność gospodarcza prowadzona przez osobę pozostającą w stosunku pracy.
Jest to ciekawa odpowiedź na pytanie z nagłówka - Jak ominąć ZUS. Optymalizacja składki ZUS połączona z pracą na etacie pozwala przedsiębiorcy opłacać jedynie składkę na ubezpieczenie zdrowotne. W praktyce, odbywa się to tak, że pracujący na etacie jeden z małżonków, rejestruje na siebie działalność gospodarczą, którą faktycznie wykonuje drugi z nich, przedstawiający się jako... pełnomocnik firmy. Stanowczo nie polecamy takiej praktyki, gdyż oboje małżonkowie narażają się na odpowiedzialność karną skarbową z art. 55 kodeksu karnego skarbowego. Przepis ten stanowi jasno, że działalność gospodarcza osoby pozostającej w stosunku pracy nie może stanowić fikcji stworzonej wyłącznie na potrzeby optymalizacji składek ZUS. Dodatkową wadą takiego rozwiązania, jest pełna odpowiedzialność osobistym majątkiem przedsiębiorcy za zobowiązania wynikające z niezapłaconych faktur, niezrealizowanych umów, itp. Potencjalne widmo egzekucji komorniczej, nawet za niezawinione przez przedsiębiorcę zdarzenia oraz postępowanie karno-skarbowe, to poważne powody, aby zastanowić się czy taka optymalizacja składek ZUS jest dla nas bezpieczna.
4) Działalność gospodarcza prowadzona przez rolnika.
Przepis art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników podaje warunki, jakie musi spełnić rolnik lub domownik, który rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpoczyna współpracę przy prowadzeniu tej działalności. Jest to dość korzystne rozwiązanie dla przedsiębiorcy-rolnika, który nadal może podlegać ubezpieczeniu w KRUS, jednak zawiera kilka utrudnień lub nawet ograniczeń. Najistotniejszym z nich są obecnie obowiązujące ograniczenia w nabywaniu ziemi rolnej, które powodują, że nie można z dnia na dzień stać się rolnikiem, a jedynie posiadanie min. 1 hektara przeliczeniowego ziemi rolnej umożliwia wstąpienie do systemu ubezpieczeniowego KRUS. Jest to zatem wyłącznie rozwiązanie dla osób, które ziemię rolną już posiadają.
Kolejnym ograniczeniem jest konieczność prowadzenia działalności rozlicznej przez okres 3 lat przez rozpoczęciem działalności gospodarczej. Ponadto, rolnik-przedsiębiorca, do 31 maja każdego roku kalendarzowego jest zobowiązany do złożenia we właściwym oddziale KRUS zaświadczenia z urzędu skarbowego o wysokości podatku dochodowego za poprzedni rok. Przekroczenie tzw. Kwoty granicznej skutkuje automatycznym wykluczeniem rolnika-przedsiębiorcy z ubezpieczenia w KRUS. Jeśli, dodamy do tego pełną odpowiedzialność majątkiem osobistym za zobowiązania firmy to znów skuteczna optymalizacja składek ZUS staje się fikcją.
5) Działalność poprzez amerykańską spółkę LLC zarejestrowana w Wyoming.
Jest to zdecydowanie najlepsza forma prowadzenia działalności gospodarczej z punktu widzenia obowiązujących przepisów, gdyż pozwala nie tylko na pełną i bezpieczną optymalizację składek ZUS, ale także, w pewnym zakresie, daje optymalizację podatkową. Dodatkowo, sam ZUS potwierdza, iż amerykańska spółka LLC nie znajduje się w katalogu podmiotów podlegających ustawie o ubezpieczeniach społecznych. Jest to poniekąd oczywiste, bo trudno sobie bowiem wyobrazić sytuację, kiedy polski ZUS oskładkowuje amerykańską spółkę prawa handlowego. Aby nie było jednak wątpliwości, wskazujemy link do interpretacji wydanej przez…. ZUS: http://wyoming.com.pl/files/www/ZUS-a-LLC.pdf
Dodatkowo, pełne wyłączenie odpowiedzialności właściciela spółki LLC za zobowiązania spółki to kolejna wartość dodana w sytuacji pojawienia się sporów sądowych.
Od strony podatkowej, amerykańska spółka LLC jest, z natury rzeczy, podmiotem transparentnym podatkowo, co w skrócie oznacza, że jest doskonałą hybrydą spółki kapitałowej i osobowej. „Kapitałowe” podobieństwo do spółki z.o.o., daje właścicielowi spółki doskonałą ochronę przed wierzycielami, natomiast wymiar „osobowy” uwalnia spółkę od podatku CIT, który dla tradycyjnych spółek z o.o., wynosi 15%. Dzięki temu, spółka LLC jest faktycznie opodatkowana tylko jednokrotnie na poziomie wspólnika.
Podnoszony czasem problem braku ubezpieczenia zdrowotnego proponujemy rozwiązać na trzy sposoby:
-
korzystanie z ubezpieczenia współmałżonka, które obejmuje całą rodzinę (koszt: 0zł),
-
przystąpienie do samego ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS (koszt składki: ok. 360 zł/m-c),
-
dla posiadaczy 1ha ziemi rolnej - przystąpienie do KRUS (koszt składki: ok. 130 zł/m-c).