Czy odpowiedzialność za długi wobec ZUS jest uzależniona od ważności uchwały powołującej zarząd osoby prawnej

Michał Culepa
rozwiń więcej
Nieważność uchwały powołującej zarząd osoby prawnej powoduje pozbawienie osób zarządzających ich funkcji. Takie osoby nie mogą osobiście odpowiadać całym majątkiem za długi z tytułu zaległości w składkach ZUS (wyrok Sądu Najwyższego z 6 stycznia 2009 r., I UK 123/08).

W 2003 r. gmina T. wyraziła zgodę na utworzenie przedszkola i szkoły publicznej przez Katolickie Stowarzyszenie Wychowawców (KSW) Oddział w T. Gmina przekazała stowarzyszeniu w użytkowanie nieruchomość, określiła także zadania stowarzyszenia w zakresie prowadzenia placówki oświatowej. Ostatecznie w T. powstało publiczne gimnazjum.

Autopromocja

Stowarzyszeniem oraz szkołą zarządzały Zofia B. (będąca prezesem oddziału KSW), Jadwiga K. (pełniąca funkcje wiceprezesa) oraz Aleksandra D. (sekretarz). Dokumenty rozliczeniowe podpisywały wiceprezes K. i sekretarz D.

W lipcu 2004 r. miejscowy ZUS zgłosił roszczenia o zaległe składki od stowarzyszenia na łączną kwotę blisko 600 tys. zł. Nadzorujący działalność stowarzyszenia starosta powiatowy L. nakazał przeprowadzenie kontroli. Okazało się, że władze zostały wyłonione z naruszeniem statutu (m.in. nie było walnego zgromadzenia członków w liczbie przewidzianej statutem). Na wniosek starosty władze oddziału KSW zostały zawieszone w czynnościach, powołano też kuratora. W grudniu 2004 r. wskazane wyżej władze stowarzyszenia zostały ostatecznie pozbawione funkcji - wykreślono je z Krajowego Rejestru Sądowego, zaś oddział KSW został rozwiązany.

Wprawdzie główny dłużnik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - stowarzyszenie przestało istnieć, to jednak ZUS zdecydował o wyegzekwowaniu składek od byłych członków zarządu. Umożliwił to art. 116a Ordynacji podatkowej, zastosowany odpowiednio na mocy art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Według tego przepisu, za zaległości podatkowe innych osób prawnych niż spółki kapitałowe odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie organów zarządzających tymi osobami. ZUS stwierdził, że Zofia B., Jadwiga K. i Aleksandra D. pełniły funkcje w zarządzie stowarzyszenia i z tego tytułu powinny odpowiadać za zaległe składki. Wydał stosowną decyzję, nakazującą zapłatę wszystkich zaległych składek za lata 2003-2004. Od tej decyzji odwołały się do sądu Jadwiga K. i Aleksandra D. (Zofia B. wyjechała za granicę i w sprawie nie uczestniczyła).

Decyzję ZUS podtrzymał Sąd Okręgowy w K. oddalając odwołanie. Apelację złożyły obie powódki, wskazując m.in. na sprzeczne z prawem czynności prezes Zofii B. Uchwała o powierzeniu obowiązków członkom zarządu stowarzyszenia paniom K. i D. została bowiem sfałszowana (sprawa ta jest przedmiotem toczącego się postępowania karnego). Mimo to Sąd Apelacyjny w K. oddalił apelację, wskazując na domniemanie prawdziwości wpisów do Krajowego Rejestru Sądowego (art. 17 ust. 1 ustawy o KRS). Ponadto sąd stwierdził, że gdy do rejestru wpisano dane niezgodne ze zgłoszeniem podmiotu lub bez tego zgłoszenia, podmiot ten nie może zasłaniać się wobec osoby trzeciej działającej w dobrej wierze zarzutem, że dane te są nieprawdziwe, jeżeli zaniedbał niezwłoczne wystąpienie z wnioskiem o sprostowanie, uzupełnienie lub wykreślenie wpisu (art. 17 ust. 2 ustawy o KRS). Tym samym fakt nieprawidłowości w podjęciu uchwały powołującej członków zarządu nie ma znaczenia prawnego dla odpowiedzialności powódek wobec ZUS.

Powódki złożyły skargę kasacyjną, która została uwzględniona. Sąd Najwyższy uchylił wyrok apelacyjny i nakazał ponowne rozpoznanie sprawy. Zdaniem sądu, nie można zaakceptować poglądu, według którego samo pełnienie funkcji w zarządzie osoby prawnej powoduje bezwzględną odpowiedzialność za długi składkowe. Istotne jest też, jak zarząd był ustanowiony oraz czy ustanowienie nastąpiło zgodnie z prawem. Domniemanie prawdziwości wpisu do KRS jest obalalne - podkreślił sąd. To, że ktoś został wybrany na członka zarządu, nie znaczy że zawsze nim jest. Jeżeli uchwała o powołaniu zarządu była niezgodna z prawem, to znaczy, że jest nieważna. Nie może więc wywołać skutków prawnych i osoby formalnie będące członkami zarządu w rzeczywistości nimi nie były. Artykuł 116a Ordynacji podatkowej dotyczy bowiem osób będących faktycznymi członkami organów zarządzających.

Nieważność uchwały powołującej zarząd osoby prawnej powoduje tym samym pozbawienie osób zarządzających ich funkcji. Osoby takie nie mogą więc osobiście odpowiadać za długi składkowe na podstawie art. 116a Ordynacji podatkowej w zw. z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Sądy powinny więc przede wszystkim dokładnie zbadać, w jakich okolicznościach podjęto uchwałę o powołaniu zarządu KSW Oddział w T.

Kadry
Rząd: 4-dniowy tydzień pracy obowiązującym prawem. Kiedy nowelizacja kodeksu pracy?
30 kwi 2024

Dwie wypowiedzi członków rządu wskazujące, że skrócenie tygodnia pracy z 5 do 4 dni (albo z 8 godzin dziennie do 7 godzin) może stać się obowiązującym prawem. 

Czerwiec 2024 – dni wolne, godziny pracy
30 kwi 2024

Czerwiec 2024 – dni wolne i godziny pracy w szóstym miesiącu roku. Jaki jest wymiar czasu pracy w czerwcu? Kalendarz czerwca w 2024 roku nie zawiera ani jednego święta ustawowo wolnego od pracy. Sprawdź, kiedy wypada najbliższe święto.

Komunikat ZUS: 2 maja wszystkie placówki ZUS będą otwarte
30 kwi 2024

W czwartek, 2 maja, placówki ZUS będą otwarte.

Czy 12 maja 2024 to niedziela handlowa?
30 kwi 2024

Czy 12 maja 2024 to niedziela handlowa? Czy w maju jest niedziela handlowa? Kiedy wypadają niedziele handlowe w 2024 roku?

Kalendarz maj 2024 do druku
30 kwi 2024

Kalendarz maj 2024 do druku zawiera: święta stanowiące dni wolne od pracy, Dzień Flagi, Dzień Matki i imieniny wypadające w tym miesiącu.

Majówka: Pamiętaj, że obowiązuje zakaz handlu i w długi weekend sklepy będą zamknięte
30 kwi 2024

W środę, 1 maja, zaczyna się majówka. Kto zaplanował sobie urlop na 2 maja, może cieszyć się długim weekendem trwającym aż 5 dni. Jak w tym czasie robić zakupy? Czy wszystkie sklepy będą zamknięte?

Czy polski pracownik czuje się emocjonalnie związany ze swoim miejscem pracy?
30 kwi 2024

1 maja przypada Święto Pracy, to dobry moment, aby zastanowić się nad tym, jak się miewają polscy pracownicy. Jak pracodawcy mogą zadbać o dobrostan pracowników?  

"Student w pracy 2024". Wzrosły zarobki studentów, ale i tak odbiegają od ich oczekiwań
30 kwi 2024

Według marcowego raportu “Student w pracy” Programu Kariera Polskiej Rady Biznesu, co trzeci student w Polsce zarabia między cztery a sześć tysięcy złotych miesięcznie. To o 16,5 proc. więcej, niż rok wcześniej.

20 lat Polski w UE: 1 maja 2004 - 1 maja 2024. Jak zmieniło się prawo pracy?
30 kwi 2024

To już 20 lat Polski w Unii Europejskiej. Dokładnie w dniu 1 maja 2004 Polska wraz z Cyprem, Czechami, Estonią, Litwą, Łotwą, Maltą, ze Słowacją, Słowenią i z Węgrami wstąpiła do Unii Europejskiej. To było największe w historii rozszerzenie UE. Prze te 20 lat, do 1 maja 2024 wiele się zmieniło. Szczególnie ważny jest swobodny przepływ pracowników - możliwość pracy za granicą, posiadanie ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego oraz szeregu innych praw pracowniczych. Poniżej opis najważniejszych zmian dla polskiego prawa pracy w związku z wstąpieniem do UE.

Zawodowa służba wojskowa - nie dla osób transseksualnych
30 kwi 2024

Ministerstwo Obrony Narodowej uznaje, że transseksualizm i obojniactwo to przyczyny dyskwalifikujące z zawodowej służby wojskowej. Według rozporządzenia MON to choroby i ułomności. Czy takie wyłączenie jest zgodne z prawem, czy nie dyskryminuje? Temat jest od lat kontrowersyjny, ale warto wiedzieć, że WHO - Światowa Organizacja Zdrowia usunęła transpłciowość, w tym transseksualizm z listy zaburzeń psychicznych. W całą sprawę zaangażował się zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich, który napisał do sekretarza stanu w MON Cezarego Tomczyka.

pokaż więcej
Proszę czekać...