RADA
ZUS nie może obliczyć wysokości renty z zarobków z 10 kolejnych lat, które Pan wskazuje, czyli do 1982 r. ZUS nie może też przyjąć zarobków z lat 1984-1993 lub 1985-1994, ponieważ lata od 1984 r. do 1987 r. wykraczają poza 20-lecie poprzedzające rok zgłoszenia wniosku o rentę. W 20-leciu poprzedzającym rok zgłoszenia wniosku (2008 r.) występują lata począwszy od 1988 r. do końca 2007 r. Właśnie w tych latach należy szukać 10 kolejnych lat, z których zarobki będą dla Pana najkorzystniejsze.
UZASADNIENIE
Do obliczenia wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy ZUS przyjmuje podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie:
• 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o rentę albo
• 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu albo
• faktycznego podlegania ubezpieczeniu (w ściśle określonych sytuacjach, dla ubezpieczonych mających w dniu powstania niezdolności do pracy nie więcej niż 30 lat i w niektórych przypadkach powyżej 30 lat, na warunkach określonych w art. 17 lub 18 ustawy emerytalnej).
Do ustalenia podstawy wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy może Pan wskazać zarobki:
• z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z 20 lat poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o rentę (jeśli wniosek zostanie zgłoszony w 2008 r., to z lat 1988-2007) albo
• z 20 lat dowolnie wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu (za okresy przypadające do 31 grudnia 1998 r.) lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (począwszy od 1 stycznia 1999 r.) poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o rentę.
Przy ustalaniu 10 kolejnych lat kalendarzowych ZUS może przyjąć wyłącznie lata następujące bezpośrednio po sobie. Jeżeli wniosek o rentę złoży Pan w 2008 r., to do obliczenia podstawy wymiaru renty może Pan wskazać zarobki wybrane z lat 1988-1997 albo 1989-1998 albo 1990-1999 albo 1991-2000 albo 1992-2001 albo 1993-2002 albo 1994-2003 albo 1995-2004 albo 1996-2005 albo 1997-2006 albo 1998-2007. Jeżeli nie opłacał Pan składek w którymś z tych lat albo składki zostały opłacone za niepełny rok, to ZUS nie wyłączy takiego roku, a do podstawy wymiaru przyjmuje wynagrodzenie zerowe lub uzyskane.
Może Pan wskazać we wniosku, aby ZUS uwzględnił w podstawie wymiaru renty zarobki wybrane z 20 lat poprzedzających rok zgłoszenia wniosku, a więc z dowolnych lat przypadających przed 2008 r. Jeżeli zdecyduje się Pan na taką możliwość, a oprócz świadectw pracy nie ma Pan dokumentów potwierdzających wysokość osiąganego wynagrodzenia, to ZUS może na Pana wniosek przyjąć wynagrodzenie zerowe za lata, w których podlegał Pan ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, lecz nie udokumentował Pan wysokości zarobków. W takim przypadku wskaźnik podstawy wymiaru ustalony np. z 17 lat zostanie podzielony przez 20.
Warto zbadać, który wariant ustalenia podstawy wymiaru (z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z 20 lat do 2007 r., czy z 20 lat dowolnie wybranych) będzie w Pana przypadku najkorzystniejszy. Jeżeli we wniosku o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy wskaże Pan, aby ZUS wybrał najkorzystniejszy wariant i do wniosku dołączy Pan wszystkie posiadane dokumenty, to ZUS ustali korzystniejszy dla Pana wariant obliczeń.
Pana prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy ustało w 2002 r., a stan zdrowia pogorszył się w 2007 r., czyli po upływie 18 miesięcy od ustania prawa do renty. Dlatego ZUS nie będzie mógł ustalić wysokości renty od podstawy wymiaru poprzednio przyznanej renty, uwzględniającej waloryzacje.
Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy zostanie ustalone od zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego. Jeśli wniosek o rentę zostanie zgłoszony nie wcześniej niż w marcu 2008 r., wówczas renta zostanie obliczona od kwoty bazowej 2275,37 zł.
Podstawa prawna:
• art. 15-16, art. 21 ust. 2 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.).
Agata Konarska
specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych