Od początku marca 2025 r. do końca lutego 2026 r. ZUS wypłaci 1409,18 zł, a nawet 1878,91 zł renty z tytułu niezdolności do pracy. Jakie są 3 rodzaje tego świadczenia? Jak złożyć wniosek ERN? Czy potrzebne są dodatkowe dokumenty dla ZUS? Zakład tłumaczy zasady wyliczania wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy.
- 1409 zł lub 1878 zł z ZUS w 2025 i 2026 r.
- Renta z tytułu niezdolności do pracy - 3 rodzaje
- Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy - ZUS ERN
- Dokumenty do wniosku ERN o rentę z tytułu niezdolności do pracy
- Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy w 2025 i 2026 r.
1409 zł lub 1878 zł z ZUS w 2025 i 2026 r.
Od 1 marca 2025 r. do 28 lutego 2026 r. kwota najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wynosi 1878,91 zł, a najniższa wysokość renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy to 1409,18 zł. Kiedy mówimy o całkowitej, a kiedy o częściowej niezdolności do pracy? Na stronie ZUS można przeczytać, że wyższa kwota należy się osobie, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Do niższej uprawniona będzie osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.
Należy podkreślić, że osobą niezdolną do pracy jest się nie tylko ze względu na całkowitą lub częściową utratę zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu, ale i brak rokowań na odzyskanie zdolności do pracy po przekwalifikowaniu się.
Zasadą jest, że o niezdolności do pracy orzeka się na maksymalny okres 5 lat. Wyjątkiem są sytuacje, kiedy zgodnie z wiedzą medyczną nie ma rokowań na odzyskanie zdolności do pracy przed upływem tego okresu.
W celu uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy należy postarać się o orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej Zakładu. Stanowi ono podstawę do wydania decyzji o przyznaniu lub odmowie przyznania renty przez ZUS.
Renta z tytułu niezdolności do pracy - 3 rodzaje
Wyróżnia się 3 rodzaje renty z tytułu niezdolności do pracy:
- renta stała – brak rokowań na odzyskanie zdolności do pracy;
- renta okresowa – istnieją rokowania na odzyskanie zdolności do pracy;
- renta szkoleniowa – spełnianie warunków do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale orzeczono o celowym przekwalifikowaniu zawodowym ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie.
Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy - ZUS ERN
Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy składa się na druku ERN. Można go znaleźć stacjonarnie w placówce ZUS lub na PUE ZUS i złożyć go elektronicznie. Wniosek należy złożyć przed zamierzonym terminem przejścia na rentę, ale nie później niż na 30 dni przed ustaniem prawa do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego.
Pobierz wniosek ZUS ERN o rentę z tytułu niezdolności do pracy »
Wniosek ERN o rentę z tytułu niezdolności do pracy - zus, druk, formularz
ZUS
Dokumenty do wniosku ERN o rentę z tytułu niezdolności do pracy
Dokumenty, które są potrzebne do rozpatrzenia wniosku przez ZUS to:
- informacja o okresach składkowych i nieskładkowych (formularz ERP-6),
- formularz unijny E 207 PL Informacje dotyczące przebiegu ubezpieczenia osoby ubezpieczonej – dotyczy osób, które mają okresy ubezpieczenia w Polsce oraz okresy ubezpieczenia w innych państwach członkowskich UE/EFTA albo w Wielkiej Brytanii,
- zaświadczenia pracodawców (świadectwa pracy) lub innego właściwego organu potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe w Polsce,
- dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia za granicą – w państwach, z którymi Polska zawarła umowy dwustronne o zabezpieczeniu społecznym, lub w państwach członkowskich UE/EFTA, w Wielkiej Brytanii,
- zaświadczenie pracodawcy (płatnika składek) o zatrudnieniu i wysokości wynagrodzenia, które stanowiło podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w Polsce (może być wystawione na dotychczasowym druku ERP-7),
- legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości zarobków,
- zaświadczenie o stanie zdrowia wystawione przez lekarza leczącego nie wcześniej niż miesiąc przed datą złożenia wniosku (formularz OL-9),
- wywiad zawodowy sporządzony przez płatnika składek w przypadku trwania zatrudnienia (formularz OL-10),
- dokumentacja medyczna z przebiegu leczenia,
- informacja o miejscach leczenia – w przypadku braku dokumentacji medycznej, która mogłaby być dołączona do wniosku (formularz OL-9A).
Więcej informacji na temat dokumentów można znaleźć w Informacji do wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy, która znajduje się na samym końcu formularza ZUS ERN.
Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy w 2025 i 2026 r.
Wysokość renty obliczana jest w stosunku do konkretnej osoby ubezpieczonej. Wiadomo jednak, że od 1 marca 2025 r. do 28 lutego 2026 r. najniższa renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wynosi 1878,91 zł, a z tytułu częściowej niezdolności do pracy - 1409,18 zł. Jak ustala się konkretną wysokość renty? Na początku należy ustalić podstawę wymiaru renty. ZUS bierze tutaj pod uwagę wynagrodzenie, przychód, dochód, który stanowił podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne lub na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, osiągane uposażenie.
Bo więcej, znaczenie mają także kwoty:
- zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego,
- wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego na podstawie Kodeksu pracy (lub innych przepisów),
- świadczenia rehabilitacyjnego,
- świadczenia wyrównawczego,
- zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego,
- rekompensaty z tytułu podwyżki cen artykułów żywnościowych wypłacane od 1 września 1981 r. do 30 czerwca 1987 r.,
- wartość rekompensaty pieniężnej z tytułu zrekompensowania okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej,
- zasiłków dla bezrobotnych (zasiłków szkoleniowych lub stypendiów) bądź kwoty zasiłku wypłaconego za okres udokumentowanej niezdolności do pracy,
- zasiłków stałych z pomocy społecznej, od których opłacona została składka na ubezpieczenie społeczne.
Podstawę wymiaru renty ustalamy: Istotne znaczenie ma tutaj okres, który ZUS bierze pod uwagę i jest to:
- 10 kolejnych lat kalendarzowych, które ubezpieczony wybiera z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym złożył ten wniosek,
- 20 lat kalendarzowych, które ubezpieczony wybiera z całego swojego stażu pracy, przypadających przed rokiem, w którym złożył ten wniosek.
WAŻNE! Jeżeli w ciągu 10 kolejnych lat kalendarzowych dana osoba była też ubezpieczona za granicą w państwie, z którym Polska zawarła umowę dwustronną o zabezpieczeniu społecznym, albo w państwie członkowskim UE/EFTA albo w Wielkiej Brytanii – podstawa wymiaru renty może być ustalona z pominięciem pełnych lat ubezpieczenia za granicą.
ZUS tłumaczy, że podstawę wymiaru renty ustala z faktycznego okresu podlegania ubezpieczeniu, gdy:
- ubezpieczony stał się niezdolny do pracy przed ukończeniem 30 lat albo w tym wieku i nie może udowodnić 10 kolejnych lat kalendarzowych, w których osiągał zarobki; jeżeli jednak w ubezpieczeniu nie pozostawał przez okres co najmniej 1 roku, ZUS nie ustali podstawy wymiaru renty, a renta będzie przysługiwała w wysokości najniższej,
- ubezpieczony stał się niezdolny do pracy po ukończeniu wieku 30 lat i nie może udowodnić 10 kolejnych lat kalendarzowych, w których osiągał zarobki z powodu odbywania czynnej służby wojskowej lub pełnienia zastępczej służby wojskowej, korzystania z urlopu wychowawczego albo nauki w szkole wyższej na jednym kierunku – pod warunkiem że nauka ta została ukończona,
- ubezpieczony nie może udowodnić zarobków z co najmniej 10 kolejnych lat kalendarzowych z powodu posiadania pełnych lat kalendarzowych okresu ubezpieczenia za granicą w państwach członkowskich UE/EFTA albo w Wielkiej Brytanii lub w państwach, z którymi Polska zawarła umowę dwustronną o zabezpieczeniu społecznym.
Jeżeli w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym ubezpieczony zgłasza ten wniosek, nie był ubezpieczony w Polsce, podstawę wymiaru renty może stanowić podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych przypadających bezpośrednio przed rokiem, w którym po raz pierwszy był ubezpieczony za granicą.
Co więcej, gdy nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie, który ubezpieczony wskazuje, za podstawę ZUS przyjmuje kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników – proporcjonalnie do okresu pracy i wymiaru czasu pracy.
Gdy już mamy ustaloną podstawę wymiaru renty, dla renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wykonuje się następujące obliczenia:
24% kwoty bazowej + po 1,3% podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy + po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy + po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresu, który brakuje do pełnych 25 lat stażu ubezpieczenia (okresów składkowych i nieskładkowych), liczonych od dnia, w którym złożysz wniosek o rentę, do dnia, w którym osiągnąłbyś wiek 60 lat (tzw. staż hipotetyczny).
Natomiast renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy stanowi 75% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Przy rencie szkoleniowej nie ma znaczenia staż ubezpieczeniowy. Wynosi 75% podstawy jej wymiaru.
Polecamy: Prawo pracy i ubezpieczenia. Przegląd zmian 2024 i 2025 r.