Podstawa wymiaru składek
Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód (w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych) osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z zastrzeżeniem art. 18 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Powiadomienie
Emeryci i renciści mający zamiar podjęcia pracy powinni niezwłocznie powiadomić o tym ZUS. Co więcej, do końca lutego następnego roku kalendarzowego po roku, w którym pobierali z tego tytułu świadczenia, mają obowiązek poinformowania ZUS o uzyskanych w całym poprzednim roku zarobkach. ZUS rozlicza przychód danej osoby na podstawie oświadczenia płatnika składek (także jej samej).
Obowiązku powiadomienia powinny dopełnić również osoby zatrudniające emerytów i rencistów. Pracodawcy mogą wystawić zaświadczenie określające przychód danej osoby w całym poprzednim roku. Powinno spełniać wymogi formalne. Należy zamieścić w nim dane pracodawcy, pieczątkę oraz dane osoby ubezpieczonej. Zadaniem zatrudniających jest także zapewnienie dostarczenia tego dokumentu do ZUS.
Zaświadczenie powinno wskazywać przychód z całego poprzedniego roku kalendarzowego oraz z poszczególnych miesięcy tego okresu. Uwzględnia się w nim wypłaty stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (przychód opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych). Do takich wypłat należy m.in. wynagrodzenie zasadnicze, za nadgodziny czy ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.
Zadaj pytanie: Forum Kadry - ZUS i Płace
Dodatkowa umowa
Jeśli pracownik, którego łączy już z pracodawcą stosunek pracy, w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał dodatkowo pracę na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia, innej umowy o świadczenie usług (do której stosuje się przepisy dotyczącej umowy zlecenie lub umowy o dzieło), przysługujące mu na podstawie tych umów wynagrodzenie uwzględnia się w zaświadczenia pracodawcy.
Zobacz: Umowy cywilnoprawne
Wypłaty nieobjęte ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym
Zaświadczenie nie dotyczy wynagrodzeń przysługujących z tytułu pracy wykonywanej przed uzyskaniem prawa do emerytury i renty. Pomija się w nim wypłaty, których ubezpieczenie emerytalne i rentowe nie obejmuje.
Na podstawie § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe podstawy wymiaru składek nie stanowią na przykład:
- przychody w postaci nagród jubileuszowych, które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat,
- odprawy pieniężne przysługujące w związku z przejściem na emeryturę lub rentę,
- diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika,
- wartość ubioru służbowego (umundurowania), którego używanie należy do obowiązków pracownika, lub ekwiwalent pieniężny za ten ubiór,
- zapomogi losowe w przypadku klęsk żywiołowych, indywidualnych zdarzeń losowych lub długotrwałej choroby.
Pracodawca powinien jednak ująć w zaświadczeniu świadczenia przysługujące pracownikowi w razie choroby i macierzyństwa (zasiłków), pomimo że nie są one oskładkowane.
Zawieszenie prawa do emerytury lub renty
W świetle art. 104 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Zobacz: Kiedy przychody nie wpływają na zawieszenie świadczeń emerytalno-rentowych
Zmniejszenie świadczenia emerytalnego lub rentowego
Natomiast w razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyżej jednak niż 130 % tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia ustalona dla danego rodzaju świadczenia.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.)
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. z 1998 Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.)