Uzyskanie renty rodzinnej jest uzależnione od złożenia w ZUS wniosku o jej przyznanie wraz z niezbędną dokumentacją. Osoba zainteresowana może to uczynić osobiście bądź za pośrednictwem pracodawcy, który zatrudniał pracownika przed śmiercią. Pracodawcy są zobowiązani do bezzwłocznego poinformowania rodziny zmarłego pracownika o warunkach uzyskania renty rodzinnej oraz do przygotowania wniosku o rentę i przesłania go do ZUS, jeżeli członkowie rodziny o to wystąpią.
Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci:
- miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,
- spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń albo
- pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Pracownik w chwili śmierci miał ustalone prawo do emerytury, a zatem warunek przyznania renty rodzinnej odnoszący się do zmarłego został spełniony.
Zasadą jest, że renta rodzinna przysługuje dziecku osoby zmarłej do czasu ukończenia przez nie 16. roku życia. Jeśli dziecko po ukończeniu 16 lat nadal się uczy, może pobierać to świadczenie do czasu zakończenia nauki (nie dłużej niż do ukończenia 25 lat). Niezależnie od wieku oraz pobierania nauki renta przysługuje dziecku, które stało się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji bądź całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 lat lub w czasie nauki w szkole przed osiągnięciem 25. roku życia (art. 68 ustawy emerytalnej).
Do renty rodzinnej uprawnia nauka: w publicznych i niepublicznych szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach ponadgimnazjalnych, wyższych państwowych lub niepaństwowych, a także prowadzonych przez Kościół katolicki.
Wdowa może nabyć prawo do renty rodzinnej, jeśli w chwili śmierci męża pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej (miała prawo do alimentów ustalonych wyrokiem lub ugodą sądową) oraz spełniła jeden z warunków:
- w dniu śmierci męża osiągnęła 50 lat lub była niezdolna do pracy (albo wiek ten osiągnęła lub stała się niezdolna do pracy w okresie nie dłuższym niż 5 lat od daty śmierci męża lub od zaprzestania wychowywania dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej),
- wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole – 18 lat,
- sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej,
- nie ma niezbędnych źródeł utrzymania.
Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, podzielona na równe części.
Syn oraz wdowa po pracowniku spełniają warunki do uzyskania renty rodzinnej. Zmarły miał ustalone prawo do emerytury, a zatem jego żona oraz syn będą mieli prawo do renty rodzinnej w wysokości 90% emerytury przysługującej pracownikowi w dniu śmierci.