ZUS będzie mógł podwyższyć emeryturę, jeśli ubezpieczona potwierdzi zaświadczeniem KRUS lub urzędu gminy, że w czasie wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym opłacała składki na ubezpieczenie społeczne rolników. W przeciwnym razie podwyższenie emerytury okresami pracy w gospodarstwie nie będzie możliwe.
Ustalając prawo do emerytury ZUS uwzględnia przede wszystkim okresy składkowe wymienione w art. 6 ustawy emerytalnej, czyli m.in. okresy ubezpieczenia, pobierania zasiłku macierzyńskiego, służby m.in. w Policji, w Straży Granicznej, ABW oraz okresy nieskładkowe wymienione w art. 7 ustawy emerytalnej, czyli m.in. okresy pobierania świadczeń chorobowych, okres urlopu bezpłatnego, nauki w szkole wyższej czy okresy pobierania zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego. Jeśli jednak wnioskodawca nie udowodnił wystarczającej długości tych okresów, możliwe jest zaliczenie, w zakresie niezbędnym do ustalenia uprawnień, tzw. okresów uzupełniających, potocznie zwanych okresami rolnymi, tj.
- okresów ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono składki przewidziane w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników,
- okresów prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16. roku życia, przypadających przed 1 lipca 1977 r.,
- okresów pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia, przypadających przed 1 stycznia 1983 r. (art. 10 ustawy emerytalnej).
Okresy rolne mogą być uwzględnione przy ustalaniu prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jeśli nie zostały one wcześniej zaliczone do celów przyznania emerytury lub renty na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.
W przypadku gdy ZUS uwzględnił przy ustalaniu prawa do emerytury z FUS okresy rolne, osobie uprawnionej do emerytury przysługuje tzw. część składkowa emerytury rolniczej. Oblicza się ją mnożąc:
- po 1% najniższej emerytury z dnia powstania prawa do tego świadczenia przez każdy rok podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, za który opłacano składki na to ubezpieczenie, przypadający od 1 lipca 1977 r. oraz
- po 0,5% najniższej emerytury przez każdy rok pracy lub prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 lat życia przypadający przed 1 lipca 1977 r. (jeśli okresy te przypadają nie wcześniej niż 25 lat przed ustaleniem prawa do emerytury).
Jeśli wnioskodawca udowodnił staż ubezpieczeniowy wynoszący 20 lat dla kobiet lub 25 lat dla mężczyzn, ZUS ustala wysokość świadczenia na ogólnych zasadach. Przy obliczaniu części należnej za okresy składkowe nie są w tym przypadku uwzględniane okresy rolne. Po ustaleniu wysokości emerytury ZUS oblicza (według podanego wyżej sposobu) część składkową emerytury rolniczej. W przypadku gdy osoba ubezpieczona nie udowodniła stażu ubezpieczeniowego wynoszącego 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny, ZUS ustala najpierw emeryturę na ogólnych zasadach, traktując okresy rolne, jak okresy składkowe, a następnie oblicza wysokość emerytury według proporcji uwzględnionych okresów składkowych i nieskładkowych (bez okresów pracy na roli) do wszystkich okresów, które zostały wzięte pod uwagę przy ustalaniu prawa do emerytury (art. 56 ustawy emerytalnej). Do tak ustalonego świadczenia dolicza na końcu obliczoną według podanych wyżej zasad tzw. część składkową emerytury rolniczej.
W przypadku Państwa pracownicy opisane wyżej zasady nie mają zastosowania. Jak bowiem wynika z pytania, ustalając prawo do emerytury ZUS nie zaliczył jej okresów rolnych, gdyż okresy składkowe i nieskładkowe, które udowodniła (35 lat), były wystarczające do przyznania emerytury.
Jednak przepisy przewidują możliwość podwyższenia emerytury okresami pracy w gospodarstwie rolnym również wtedy, gdy nie zostały one uwzględnione przy ustalaniu prawa do tego świadczenia. W takim przypadku ZUS może obliczyć tzw. zwiększenie emerytury za okresy opłacania składek na Fundusz Emerytalny Rolników, Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników i ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolników. Zwiększenie to oblicza mnożąc po 1% najniższej emerytury obowiązującej w dniu powstania prawa do tego świadczenia przez każdy pełny rok podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, za który opłacano składki na to ubezpieczenie. Zwiększenie nie przysługuje natomiast za pozostałe okresy rolne, tj. za okresy pracy w gospodarstwie rolnym oraz okresy prowadzenia tego gospodarstwa po ukończeniu 16. roku życia przebyte w okresie, w którym nie było obowiązku opłacania z tego tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników.
Okresy podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, za które opłacano składki na to ubezpieczenie, potwierdza się składając w ZUS zaświadczenie wydane przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego lub przez gminę.
WAŻNE!
ZUS podwyższy emeryturę za pracę w gospodarstwie rolnym, jeżeli za okres tej pracy opłacono składki na rolnicze ubezpieczenia społeczne i zostanie to potwierdzone zaświadczeniem z KRUS lub z urzędu gminy.
Jeśli Państwa pracownica udowodni, że za okresy pracy w gospodarstwie rolnym opłaciła składki na ubezpieczenie społeczne rolników, ZUS ustali jej zwiększenie świadczenia uwzględniając kwotę najniższej emerytury obowiązującą w maju 2005 r., tj. 562,58 zł. Obliczenie zwiększenia rolnego będzie wyglądało następująco:
4 lata x 1% x 562,58 zł = 22,50 zł (wysokość zwiększenia rolnego, która zostanie doliczona do kwoty emerytury).
Podstawa prawna:
- art. 10 i art. 56 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.),
- art. 25 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm.),
- komunikat Prezesa ZUS z 21 lutego 2004 r. w sprawie kwoty najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sieroty zupełnej oraz kwot maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent (M.P. Nr 10, poz. 162).