Po ukończeniu 65 lat pracownik będzie mógł ubiegać się o przyznanie emerytury. Jeśli tego nie zrobi, ZUS przyzna mu to świadczenie z urzędu. Emerytura zostanie obliczona na tzw. starych zasadach, a więc na podstawie posiadanego stażu ubezpieczeniowego, zarobków uzyskanych w wybranych latach kariery zawodowej oraz aktualnie obowiązującej kwoty bazowej. Jeśli pracownik zdecyduje się w odpowiednim czasie zgłosić wniosek o emeryturę, tj. do końca miesiąca, w którym ukończy powszechny wiek emerytalny, będą Państwo musieli rozwiązać z nim, przynajmniej na jeden dzień, stosunek pracy, aby mógł on pobierać przyznane świadczenie.
UZASADNIENIE
Osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r. (a do takiej grupy wiekowej zalicza się Państwa pracownik) mogą, co do zasady, uzyskać prawo do emerytury po spełnieniu dwóch warunków, tj.:
- ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz
- udowodnieniu co najmniej 20-letniego (w przypadku kobiety) i 25-letniego (w przypadku mężczyzny) okresu składkowego i nieskładkowego.
Odmienne zasady przechodzenia na emeryturę zostały przewidziane dla osób uprawnionych do renty z tytułu niezdolności do pracy. Po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego ZUS przyznaje im emeryturę z urzędu, nie czekając na zgłoszenie wniosku w tej sprawie. Warunkiem przyznania z urzędu emerytury jest podleganie przez rencistę ubezpieczeniu społecznemu (przed 1 stycznia 1999 r.) lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (po 31 grudnia 1998 r.). W tym przypadku wystarczy nawet jeden dzień podlegania wspomnianym ubezpieczeniom.
ZUS przyznaje z urzędu emeryturę wyłącznie osobom pobierającym rentę z tytułu niezdolności do pracy przysługującą na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS lub na podstawie przepisów emerytalnych obowiązujących przed jej wejściem w życie (np. ustawy z 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin). Nie jest więc możliwe uzyskanie emerytury w tym trybie np. przez osoby pobierające rentę wypadkową z tytułu niezdolności do pracy przysługującą na podstawie ustawy wypadkowej.
Emerytura jest przyznawana z urzędu zamiast pobieranej dotychczas renty z tytułu niezdolności do pracy. Świadczeniobiorca może jednak uniknąć utraty prawa do renty, jeśli do końca miesiąca, w którym osiągnie powszechny wiek emerytalny, wystąpi z wnioskiem o przyznanie emerytury. W takim przypadku ZUS nie przyznaje emerytury z urzędu, lecz rozpatruje zgłoszony wniosek. Jeśli świadczeniobiorca ma stwierdzoną niezdolność do pracy na dłuższy okres niż do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego i spełnia warunki wymagane do przyznania emerytury, może wybrać, czy chce pobierać rentę czy emeryturę.
Zarówno wtedy, gdy ZUS przyznał z urzędu emeryturę renciście urodzonemu przed 1 stycznia 1949 r., jak i wówczas, gdy pozytywnie rozpatrzył zgłoszony przez niego wniosek o przyznanie tego świadczenia, oblicza emeryturę na tzw. dotychczasowych zasadach, przewidzianych w art. 53 ustawy emerytalnej.
Zarówno emerytura przyznana na wniosek, jak i emerytura przyznana z urzędu nie może być niższa od kwoty najniższej emerytury (obecnie jest to kwota 728,18 zł). Jeśli zatem faktycznie wyliczona wysokość świadczenia jest niższa od tej gwarantowanej kwoty, podlega odpowiedniemu podwyższeniu. Gwarancja podwyższenia emerytury do kwoty najniższego świadczenia nie dotyczy osób, które udowodniły staż ubezpieczeniowy niższy niż 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych w przypadku kobiety lub niższy niż 25 lat tych okresów w przypadku mężczyzn.
Ponadto emerytura przyznana z urzędu nie może być niższa od pobieranej dotychczas renty z tytułu niezdolności do pracy.
Emeryci, którzy ukończyli powszechny wiek emerytalny, mogą po przyznaniu emerytury pracować i uzyskiwać przychód w nieograniczonej wysokości, bez żadnej konsekwencji dla wypłacanego świadczenia emerytalnego. Zasada ta nie dotyczy jednak osób, które po uzyskaniu uprawnień emerytalnych kontynuują zatrudnienie z tym samym pracodawcą, co przed przejściem na emeryturę.
Od 1 stycznia 2011 r. osobom, które nie rozwiązały stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywały zatrudnienie bezpośrednio przed nabyciem prawa do emerytury, ZUS zawiesza prawo do tego świadczenia. Osoby te bez względu na to, czy ukończyły powszechny wiek emerytalny, mogą pobierać nowo przyznaną emeryturę, pod warunkiem że rozwiążą dotychczasowy stosunek pracy. Osoby, które nabywają prawo do emerytury po 31 grudnia 2010 r., kontynuujące zatrudnienie po nabyciu uprawnień emerytalnych, muszą liczyć się zatem z tym, że ZUS od razu zawiesi przyznane im świadczenie. Dopiero wówczas, gdy rozwiążą stosunek pracy i dostarczą do ZUS dokument potwierdzający tę okoliczność, np. świadectwo pracy, wypłata emerytury zostanie im wznowiona.
Zasada, zgodnie z którą prawo do emerytury ulega zawieszeniu w przypadku nierozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego zatrudnienie było wykonywane bezpośrednio przed nabyciem prawa do tego świadczenia, nie ma zastosowania do emerytury przyznanej z urzędu. Osoba uprawniona do takiego świadczenia może je pobierać bez względu na kontynuowanie zatrudnienia.
Korzyści
Jeżeli ZUS przyzna uprawnionemu emeryturę z urzędu, będzie on mógł kontynuować pracę i pobierać świadczenie nawet bez rozwiązywania stosunku pracy.
Jeśli Państwa pracownik nie zgłosi do końca października br., a więc do końca miesiąca, w którym ukończy 65 lat, wniosku o emeryturę i ZUS przyzna mu to świadczenie z urzędu, będzie mógł pobierać emeryturę bez rozwiązania stosunku pracy. W przeciwnym razie, gdy emerytura zostanie przyznana na wniosek ubezpieczonego, aby ZUS mógł wypłacać pracownikowi przyznane świadczenie, będą Państwo musieli rozwiązać z pracownikiem, przynajmniej na jeden dzień, stosunek pracy nawiązany jeszcze przed przejściem na emeryturę.
Podstawa prawna
- art. 27, art. 27a, art. 53, art. 85, art. 103–103a ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.).