Zakład Ubezpieczeń Społecznych od 1996 r. realizuje program rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej. Celem ww. programu jest przywrócenie zdolności do pracy osobom, które w następstwie choroby są zagrożone długotrwałą niezdolnością do pracy i jednocześnie rokują odzyskanie tej zdolności po przeprowadzeniu rehabilitacji. W realizacji programu priorytetem jest jak najwcześniejsze skierowanie osoby ubezpieczonej do ośrodka rehabilitacyjnego, ponieważ im wcześniej rozpocznie się rehabilitację, tym lepsze efekty można uzyskać.
ZUS realizuje program prewencji na podstawie:
- art. 54, 55, 57 i 69 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
- rozporządzenia Rady Ministrów z 12 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kierowania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na rehabilitację leczniczą oraz udzielania zamówień na usługi rehabilitacyjne.
Osoby uprawnione
Program rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej skierowany jest do osób ubezpieczonych:
- zagrożonych całkowitą lub częściową niezdolnością do pracy,
- uprawnionych do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego po ustaniu tytułu do ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego,
- pobierających rentę okresową z tytułu niezdolności do pracy rokujących jednocześnie odzyskanie zdolności do pracy po przeprowadzeniu rehabilitacji.
Skierowanie
Podstawą skierowania ubezpieczonego lub rencisty do ośrodka rehabilitacyjnego jest orzeczenie o potrzebie rehabilitacji leczniczej wydane przez lekarza orzecznika ZUS.
Orzeczenie o potrzebie rehabilitacji leczniczej lekarz orzecznik ZUS może wydać:
- na wniosek lekarza prowadzącego leczenie, przy czym wniosek o przeprowadzenie rehabilitacji leczniczej może być sporządzony na dowolnym formularzu,
- podczas kontroli zaświadczenia lekarskiego o czasowej niezdolności do pracy,
- przy ustalaniu uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego,
- podczas orzekania o niezdolności do pracy dla celów rentowych.
Wniosek o przeprowadzenie rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej może wystawić każdy lekarz prowadzący leczenie, a osoba, której ten wniosek dotyczy, składa go w oddziale ZUS właściwym ze względu na miejsce zamieszkania. Jeżeli lekarz orzecznik ZUS wyda orzeczenie o potrzebie przeprowadzenia rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej, osoba zainteresowana otrzymuje zawiadomienie o skierowaniu do ośrodka rehabilitacyjnego.
Formy rehabilitacji
Obecnie ZUS kieruje na rehabilitację leczniczą w następujących grupach schorzeń:
- w systemie stacjonarnym:
– narząd ruchu, w tym w ramach programu pilotażowego we wczesnych stanach pourazowych,
– narząd ruchu po zabiegach artoskopowych,
– układ krążenia,
– układ oddechowy,
– schorzenia psychosomatyczne,
– schorzenia onkologiczne po operacjach gruczołu piersiowego,
- w systemie ambulatoryjnym:
– narząd ruchu,
– układ krążenia, w tym monitorowany telemedycznie.
Pełny koszt rehabilitacji uwzględniający w szczególności koszty leczenia, zakwaterowania i żywienia pokrywa ZUS. Koszty dojazdu do ośrodka rehabilitacyjnego z miejsca zamieszkania i z powrotem Zakład refunduje do wysokości ceny biletu najtańszego środka komunikacji publicznej.
Katalog świadczeń w ramach rehabilitacji
Kompleksowa rehabilitacja lecznicza obejmuje ustalony indywidualnie program ukierunkowany na leczenie schorzenia będącego przyczyną skierowania na rehabilitację oraz na schorzenia współistniejące i uwzględnia w szczególności:
- różne formy rehabilitacji fizycznej, tj. kinezyterapię indywidualną, zbiorową i ćwiczenia w wodzie oraz zabiegi fizykoterapeutyczne z zakresu ciepłolecznictwa, krioterapii, hydroterapii, leczenia polem elektromagnetycznym wielkiej i niskiej częstotliwości, leczenia ultradźwiękami, laseroterapii, masażu klasycznego i wibracyjnego;
- rehabilitację psychologiczną, w tym m.in. psychoedukację i treningi relaksacyjne;
- edukację zdrowotną ukierunkowaną na przekazanie informacji w zakresie:
– nauki zasad prawidłowego żywienia,
– znajomości czynników ryzyka w chorobach cywilizacyjnych,
– podstawowej wiedzy o procesie chorobowym uwzględniającej profil schorzenia,
– znajomości czynników zagrożenia dla zdrowia w miejscu pracy,
– podstawowych informacji o prawach i obowiązkach pracodawcy oraz pracownika,
– udzielania instruktażu dotyczącego kontynuacji rehabilitacji w warunkach domowych po zakończeniu turnusu rehabilitacyjnego.
Czas trwania rehabilitacji
Rehabilitacja lecznicza w ośrodku rehabilitacyjnym powinna trwać 24 dni.
Czas trwania rehabilitacji może być przedłużony lub skrócony przez ordynatora ośrodka rehabilitacyjnego po uprzednim uzyskaniu zgody Zakładu w przypadku:
- pozytywnego rokowania co do odzyskania zdolności do pracy w przedłużonym czasie trwania rehabilitacji,
- wcześniejszego przywrócenia zdolności do pracy,
- zaistnienia innych przyczyn leżących po stronie osoby skierowanej na rehabilitację.
ZUS nie posiada własnych ośrodków rehabilitacyjnych i prowadzi rehabilitację leczniczą w ramach prewencji rentowej na podstawie umów cywilnoprawnych zawieranych z krajowymi placówkami medycznymi spełniającymi określone przez Zakład wymagania prawne, kadrowe, lokalowe i medyczne.
Inne zadania ZUS
Zadania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie działań dotyczących prewencji rentowej obejmują również działania mające na celu upowszechnienie wiedzy z zakresu prewencji rentowej przez udostępnianie lekarzom i placówkom ochrony zdrowia materiałów informacyjnych dotyczących realizacji podjętych przez ZUS zadań, a także zamawianie badań i analiz przyczyn niezdolności do pracy oraz inne działania (np. dofinansowanie konferencji naukowych dotyczących rehabilitacji).
Podstawa prawna:
- art. 54, 55, 57 i 69 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- rozporządzenie Rady Ministrów z 12 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kierowania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na rehabilitację leczniczą oraz udzielania zamówień na usługi rehabilitacyjne (DzU nr 131, poz. 1457).