Osoba niezdolna do pracy
Osobą niezdolną do pracy jest osoba, która z powodu stanu swojego zdrowia częściowo lub całkowicie utraciła możliwość wykonywania pracy zarobkowej.
Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Z kolei częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.
Co do zasady, niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat. Wyjątkowo można orzec na dłuższy okres, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu.
Niezdolność do pracy orzeka się do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, jeżeli:
- nadal stwierdza się niezdolność do pracy,
- osoba badana miała prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przez co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego,
- osobie badanej brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.
Polecamy: Kodeks pracy 2020. Praktyczny komentarz z przykładami
Wysokość renty od 1 marca 2019 r. do 29 lutego 2020 r.
Obecnie, tj. od 1 marca 2019 r. kwoty najniższych gwarantowanych świadczeń emerytalno-rentowych wynoszą:
- renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy 1100 zł,
- renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy 825 zł,
- renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową 1320 zł
- renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową 990 zł.
Powyższe kwoty to gwarantowane minimum. Oznacza to, że jeżeli wysokość renty jest niższa od kwoty najniższej renty – ZUS podwyższy ją do tej kwoty.
Podwyżka od 1 marca 2020 r.
W wyniku corocznej waloryzacji emerytur i rent, od 1 marca 2020 r. najniższa renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy ma wzrosnąć do 1200 zł, z kolei najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy ma wynieść 900 zł.
Jakie warunki należy spełnić by otrzymać rentę
Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje, jeżeli ubezpieczony spełni łącznie następujące warunki:
1) jest niezdolny do pracy;
2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;
3) niezdolność do pracy powstała w okresach
- 1 rok – jeżeli ubezpieczony stał się niezdolny do pracy zanim ukończył 20 lat,
- 2 lata – jeżeli ubezpieczony stał się niezdolny do pracy między 20 a 22 rokiem życia,
- 3 lata – jeżeli ubezpieczony stał się niezdolny do pracy między 22 a 25 rokiem życia,
- 4 lata – jeżeli ubezpieczony stał się niezdolny do pracy między 25 a 30 rokiem życia,
- 5 lat – jeżeli ubezpieczony stał się niezdolny do pracy po ukończeniu 30 lat, przy czym okres ten musi przypadać w ciągu ostatnich 10 lat:
- przed dniem, w którym ubezpieczony zgłosił wniosek o rentę, lub
- przed dniem, w którym powstała niezdolność do pracy;
- albo niezdolność do pracy powstała w czasie okresów składkowych lub nieskładkowych wskazanych w ustawie emerytalnej, albo w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Ten wymóg nie obowiązuje, jeśli spełnione zostaną następujące warunki:
- ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy oraz
- ma co najmniej:
- 25-letni staż ubezpieczeniowy – w przypadku mężczyzn.
- 20-letni staż ubezpieczeniowy – w przypadku kobiet,
4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.
W myśl art. 101a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy ustaje z dniem, od którego została przyznana emerytura z Funduszu.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.