Prowadzę niewielki zakład produkcyjny. Chciałbym się dowiedzieć czy pracodawca jest zobowiązany do udzielenia urlopu wychowawczego na wniosek pracownika czy też może odmówić?
Jeżeli pracownik spełnia warunki do udzielenia urlopu wychowawczego to pracodawca nie może odmówić przyznania tego uprawnienia.
Urlop wychowawczy jest szczególnym okresem, w czasie którego zarówno matka jak i ojciec dziecka, będący pracownikami mają prawo do sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Można z niego skorzystać bezpośrednio po urlopie macierzyńskim lub później - nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 4 roku życia.
Urlop wychowawczy to świadczenie ze stosunku pracy, które przysługuje każdemu z rodziców lub prawnemu opiekunowi dziecka, pod warunkiem że ogólny staż pracy wynosi sześć miesięcy i są oni pracownikami w rozumieniu kodeksu pracy, czyli zatrudnionymi na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Do okresu tego wlicza się wszystkie okresy zatrudnienia w ramach stosunku pracy oraz okresy zaliczane na podstawie odrębnych przepisów.
Choć w czasie wychowawczego pracownik podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu, które pokrywa budżet państwa, to urlop wychowawczy jest urlopem bezpłatnym. Osobom przebywającym na urlopie, których dochód nie przekracza 539 zł na członka rodziny miesięcznie przysługuje wypłacany w ramach systemu świadczeń rodzinnych - dodatek z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym w wysokości 400 zł miesięcznie. Przy ustalaniu prawa do dodatku brane są pod uwagę dochody wszystkich członków rodziny uzyskane w roku poprzedzającym okres zasiłkowy. Podjęcie zatrudnienia na urlopie wychowawczym uniemożliwiające sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, spowoduje utratę prawa do dodatku. Wypłatą świadczeń zajmują się Urzędy Gmin lub Ośrodki Pomocy Społecznej właściwe ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej do dodatku.
W czasie urlopu pracownik podlega szczególnej ochronie. Pracodawca nie może wówczas wypowiedzieć ani rozwiązać z pracownikiem umowy o pracę w okresie od dnia złożenia wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika przykładowo naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych, popełnienie przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem oraz zawiniona przez pracownika utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. Jeżeli wniosek o urlop został złożony po dokonaniu czynności zmierzającej do rozwiązania umowy o pracę - wypowiedzenia - urlopu udziela się do chwili rozwiązania umowy o pracę.
Urlop wychowawczy przysługuje w wymiarze 3 lat nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 4 roku życia. Możliwe jest korzystanie z urlopu przez rodziców lub opiekunów dziecka jednocześnie - jednak nie dłużej niż przez okres 3 miesięcy. Osoba, która jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony może skorzystać z urlopu w pełnym wymiarze.
Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony- jeżeli data rozwiązania umowy przypada w czasie urlopu - ma prawo do urlopu wychowawczego do dnia rozwiązania umowy o pracę, chyba że pracodawca przedłuży umowę. W tym zakresie przepisy prawa pracy nie nakładają na pracodawcę żadnego obowiązku. Urlopu wychowawczego udziela się na wniosek pracownika, który należy złożyć na piśmie pracodawcy dwa tygodnie przed jego rozpoczęciem. W razie złożenia wniosku w terminie późniejszym pracodawca udziela urlopu nie później niż z dniem upływu 2 tygodni od dnia złożenia przez pracownika wniosku o jego udzielenie. Wniosek o urlop wychowawczy może zostać złożony pracodawcy zarówno osobiście jak i drogą pocztową - decyduje w tym przypadku data stempla pocztowego.
Pracownik ma możliwość zrezygnowania z urlopu wychowawczego. Może to zrobić w każdym czasie za zgodą pracodawcy lub po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy, które powinno być złożone najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy.
Podstawa prawna:
Art. 186 i następne Kodeksu pracy