Zmiany od 2018 r.
Od 1 września 2018 r. wiek osoby, którą będzie można uznać za młodocianą, zostanie obniżony z 16 do 15 lat. Wolno zatrudniać tylko takich młodocianych, którzy ukończyli co najmniej gimnazjum oraz posiadają świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu. Młodociany, który nie posiada kwalifikacji zawodowych, może być zatrudniony tylko w celu przygotowania zawodowego. Przepisy szczególne regulują przypadki, kiedy jest możliwe zatrudnienie młodocianych (powyżej lat 16) bez ukończenia gimnazjum, zatrudnienie osób niemających 16 lat, które ukończyły gimnazjum bądź go nie ukończyły.
Obowiązek pracodawcy
Pracodawca ma obowiązek opracowania i ogłoszenia w regulaminie (lub gdy nie ma obowiązku tworzenia regulaminu pracy, w inny przyjęty sposób) wykazu prac wzbronionych młodocianym, wykazu rodzajów prac i stanowisk pracy dozwolonych pracownikom młodocianym w celu odbywania przygotowania zawodowego oraz wykazu prac lekkich dozwolonych pracownikom młodocianym zatrudnionym w innym celu niż przygotowanie zawodowe. Przed podjęciem pracy młodociany podlega wstępnym badaniom lekarskim, a w czasie zatrudnienia okresowym i kontrolnym. Pracodawca jest zobowiązany przekazać przedstawicielowi ustawowemu młodocianego informacje o ryzyku zawodowym na stanowisku pracy. Do czasu ukończenia 18 lat młodociany ma obowiązek dokształcać się. Czas nauki młodocianego wlicza się do jego czasu pracy, bez względu na to, czy odbywa się ona w jego godzinach pracy.
Rekomendowany produkt: Monitor prawa pracy i ubezpieczeń
Zatrudnienie młodocianego w innym celu niż nauka zawodu jest możliwe tylko przy pracach lekkich, z którymi pracodawca musi zapoznać pracownika.
Wynagrodzenie młodocianych
Wynagrodzenie osób młodocianych, które uczą się zawodu albo są przyuczane do wykonywania określonej pracy, zależy od stażu nauki oraz przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Pracownikom młodocianym w okresie nauki zawodu przysługuje wynagrodzenie obliczane w stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale.
Wynosi ono:
- w 1. roku nauki - nie mniej niż 4%,
- w 2. roku nauki - nie mniej niż 5%,
- w 3. roku nauki - nie mniej niż 6%. Młodocianym odbywającym przyuczenie do wykonywania określonej pracy przysługuje nie mniej niż 4% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale.
Powyższe stawki mają charakter minimalny i w treści umowy o pracę zawieranej z młodocianymi pracodawca może ustalić wyższe wynagrodzenie.
Ubezpieczenie młodocianych
Wynagrodzenie młodocianego stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Jeżeli jednak pracodawca wypłaci pracownikowi młodocianemu wyższe wynagrodzenie niż obowiązujące, to do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe przyjmowana jest kwota faktycznie wypłacona.