Pracownik niepełnosprawny może wyjątkowo odmówić wyjazdu służbowego tylko wówczas, gdy jego schorzenie znacznie utrudnia mu swobodne poruszanie się. W pozostałych przypadkach jest zobowiązany wykonać polecenie pracodawcy wyjazdu w delegację służbową.
UZASADNIENIE
Pracownik powinien wykonywać polecenia pracodawcy pod warunkiem, że:
- dotyczą one pracy,
- nie są sprzeczne z przepisami prawa,
- nie są sprzeczne z umową o pracę (art. 100 § 1 Kodeksu pracy).
Polecenie udania się w delegację, które spełnia te warunki, musi zostać wykonane przez pracownika, jeśli nie należy on do grupy osób szczególnie chronionych, od których jest wymagane uzyskanie zgody na wyjazd służbowy. Nie ma w tym przypadku znaczenia, że wyjazd dezorganizuje pracownikowi np. życie prywatne czy utrudnia wykonywanie innych (tj. poza danym stosunkiem pracy) zajęć.
Nie ma zakazu delegowania pracowników niepełnosprawnych w podróż służbową, mimo wprowadzenia znacznych odrębności dotyczących czasu pracy dla tej grupy osób. Zgoda pracownika na wyjazd w podróż służbową wymagana jest tylko od pracownicy w ciąży czy pracownika opiekującego się dzieckiem w wieku do 4 lat (art. 178 Kodeksu pracy).
WAŻNE!
Pracowników niepełnosprawnych nie dotyczy zakaz delegowania w podróż służbową.
Brak zakazu delegowania pracowników niepełnosprawnych poza stałe miejsce pracy powoduje, że pracodawca zachowuje swobodę w zakresie wydania pracownikowi niepełnosprawnemu polecenia udania się w podróż służbową.
Pracodawca nie może czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego (art. 8 Kodeksu pracy). Takie działanie lub zaniechanie pracodawcy nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie jest chronione przez prawo. Pojęcie „zasady współżycia społecznego” jest zwrotem niedookreślonym, który odsyła do pozaprawnych reguł oraz pozaprawnych ocen danej sytuacji. Należy w tej sytuacji brać pod uwagę normy moralne, obyczajowe, zwyczaje itp.
Niezgodne z zasadami współżycia społecznego byłoby wydanie polecenia wyjazdu w podróż służbową osobie, która ze względu na swoją niepełnosprawność jest znacznie ograniczona w możliwości samodzielnego przemieszczania się. Polecenie służbowe wydane w takich okolicznościach należy uznać za niezgodne z prawem. W takim przypadku pracownik może odmówić jego wykonania bez narażania się na konsekwencje służbowe.
W przypadku osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności takie ograniczenie wynikające ze szczególnie poważnych schorzeń najprawdopodobniej nie występuje. Argumentem pozwalającym na odmowę przez pracownika wyjazdu służbowego nie są także badania lekarskie, które musi on przeprowadzić. Pracownikowi o lekkim stopniu niepełnosprawności nie przysługuje zwolnienie od pracy w celu wykonania badań specjalistycznych. Prawo do takiego zwolnienia mają jedynie pracownicy niepełnosprawni w stopniu umiarkowanym lub znacznym (art. 20 ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych). Pracodawca nie musi więc rezygnować z wysłania w delegację osoby niepełnosprawnej w stopniu lekkim tylko dlatego, że na czas delegacji pracownik ma zaplanowane badania lekarskie.
Podstawa prawna
- art. 8, art. 100, art. 178 Kodeksu pracy,
- art. 20 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92 ze zm.).