Ze względu na swobodę przepływu osób i związaną z nią mobilnością na rynku pracy pojawiła się po stronie pracowników potrzeba ułatwienia poszukiwania zatrudnienia, a dla pracodawców - znalezienia udogodnienia w doborze przyszłych pracowników. Nierzadko z powodu różnic w prezentowaniu kwalifikacji i uprawnień zawodowych poszukujący pracy poza swoim państwem członkowskim napotykali bariery i trudności, a pracodawcy nie byli w stanie uzyskać niezbędnych informacji - koniecznych do podjęcia decyzji w procesie rekrutacji.
W takiej sytuacji decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej nr 2241/2004/WE z 15 grudnia 2004 r. w sprawie jednolitych ram wspólnotowych dla przejrzystości kwalifikacji i kompetencji został ustanowiony tzw. Europass. Stanowi on wykonanie Rezolucji Rady z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wspierania ściślejszej europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia zawodowego i szkoleń. Zobowiązywała ona do podjęcia działań zmierzających do zwiększenia przejrzystości w kształceniu zawodowym i szkoleniach przez wprowadzenie i racjonalizację narzędzi oraz sieci informacyjnych, w tym połączenie istniejących instrumentów w jednolite ramy, obejmujące portfolio dokumentów o wspólnej nazwie i ze wspólnym logo.
Przyczyny zmian
Celem przygotowania Europass było zwiększenie przejrzystości kwalifikacji i kompetencji, aby ułatwić mobilność w celach kształcenia ustawicznego na terenie całej Europy. Miał on zatem stanowić wkład w rozwój wysokiej jakości edukacji i szkoleń oraz ułatwić przepływ w celach zawodowych zarówno między poszczególnymi krajami, jak i sektorami.
W skład Europassu wchodzą następujące formularze:
• curriculum vitae Europass,
• dokument Europass mobilność,
• suplement Europass do dyplomu,
• portfolio językowe Europass,
• suplement Europass do świadectwa.
Życiorys
Europass-CV daje obywatelom możliwość zaprezentowania w jasny i wyczerpujący sposób informacji na temat wszystkich posiadanych przez nich kwalifikacji i kompetencji. Stanowi ono wzór systematycznej i chronologicznej prezentacji. Dla ułatwienia zawiera szczegółowe wskazówki dotyczące poszczególnych rubryk.
Europass-CV zawiera 3 kategorie pozwalające na zaprezentowanie istotnych danych, tj.:
• informacji dotyczących danych osobowych, poziomu znajomości języków, doświadczenia zawodowego oraz zdobytego wykształcenia i odbytych szkoleń,
• dodatkowych kompetencji posiadanych przez daną osobę, ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności technicznych, organizacyjnych, artystycznych i społecznych,
• dodatkowych informacji, które mogłyby zostać dodane do Europass-CV w formie załączników.
Potwierdzenie kompetencji
Dokument Europass mobilność służy do prezentacji doświadczeń i wiedzy zdobytej w czasie nauki, szkoleń, praktyk i staży zagranicznych organizowanych w ramach programów unijnych - stanowi swoisty zapis europejskiej ścieżki kształcenia. Jest wydawany przez Krajowe Centrum Europass na wniosek organizatora kształcenia, imiennie dla wszystkich uczestników. Kolejnych wpisów potwierdzających ukończenie szkoleń, praktyk, staży czy nauki dokonują instytucje wysyłające i zagraniczne instytucje przyjmujące. Dokument wypełniany jest w języku ustalonym przez instytucję wysyłającą, przyjmującą i zainteresowanego.
Zaświadczenie o ukończonych studiach
Kolejny z elementów portfolio - suplement Europass do dyplomu - jest załączany do dyplomu ukończenia szkoły wyższej w celu ułatwienia osobom trzecim, w szczególności w innym kraju, zrozumienia znaczenia dyplomu w zakresie wiedzy i kompetencji zdobytych przez jego posiadacza. Opisuje rodzaj, poziom, kontekst, treść i status ukończonych studiów. Suplement Europass do dyplomu nie zastępuje oryginału dyplomu i nie uprawnia do formalnego uznania go przez władze akademickie w innych krajach. Z drugiej strony ułatwia dokonanie oceny dyplomu i przez to może być pomocny przy jego uznaniu przez właściwe władze lub przez personel kwalifikacyjny szkolnictwa wyższego.
Potwierdzenie znajomości języka obcego
Portfolio językowe Europass umożliwia osobom uczącym się języków obcych odnotowanie ich umiejętności w zakresie nauki języków oraz znajomości kultury danego kraju. Ma dwie główne funkcje: pedagogiczną i dokumentacyjną. W ramach pierwszej z nich służy podniesieniu motywacji osób uczących się języków w zakresie pogłębiania ich umiejętności komunikowania się oraz zdobywania nowych doświadczeń w uczeniu się i poznawaniu innych kultur. Pomaga uświadomić sobie cele związane z nauką, planować jej tok i samodzielnie uczyć się. W ramach funkcji dokumentacyjnej ma ono na celu zaprezentowanie sprawności językowej jego posiadacza w sposób zrozumiały, wyczerpujący, przejrzysty i wiarygodny. Pozwala na dokonanie oceny poziomu zaawansowania w nauce języków obcych i umożliwia przekazywanie informacji w tym zakresie innym osobom w sposób szczegółowy i porównywalny w skali międzynarodowej. Pod uwagę brana jest całość doświadczenia, bez względu na to, czy zostało ono zdobyte w ramach formalnego kształcenia czy też poza nim.
Dokument ten obejmuje: paszport językowy regularnie aktualizowany przez jego posiadacza (opisuje w nim swoje umiejętności językowe, zgodnie z jednolitymi kryteriami przyjętymi na obszarze całej Europy), szczegółową biografię językową (przedstawiającą doświadczenia jej posiadacza związane z uczeniem się każdego z języków) i dossier umożliwiające załączenie przykładowych prac jego posiadacza w celu zilustrowania posiadanych przez niego umiejętności językowych.
Świadectwo kwalifikacji zawodowych
Ostatnim z elementów jest suplement Europass do świadectwa kwalifikacji zawodowych. Przedstawia informacje o zdobytych umiejętnościach i kompetencjach, zakresie zawodów, do wykonywania których upoważnia świadectwo, organie wystawiającym i akredytującym, osiągniętym poziomie wykształcenia, poszczególnych sposobach uzyskania świadectwa, wymaganiach dotyczących przyjęcia i możliwości dostępu do kolejnych poziomów kształcenia. Tak jak suplement do dyplomu nie zastępuje on oryginału świadectwa i nie uprawnia do formalnego uznania go przez władze innych państw członkowskich. Oba rodzaje suplementów są wydawane osobom, które ukończyły szkoły lub studia po 1 stycznia 2005 r. Nie są wydawane wstecz.
Zdaje się, że przyjęte rozwiązanie jest korzystne dla pracodawców, którzy przy pierwszym kontakcie z kandydatem do pracy chcieliby przede wszystkim otrzymywać dokumenty zwięzłe i zawierające tylko najbardziej istotne informacje.
KATARZYNA M. ŚWIDERSKA