W okresie urlopu bezpłatnego następuje tzw. zawieszenie stosunku pracy. Pracownik nie świadczy pracy i nie otrzymuje wynagrodzenia. W takim przypadku płatnik składa formularz ZUS ZUA (z kodem tytułu ubezpieczenia 04 xx xx) i z umowy zlecenia zgłasza go do odpowiednich ubezpieczeń, tj.: emerytalnego, rentowych, wypadkowego (gdy praca jest wykonywana w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności), zdrowotnego oraz dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (na wniosek zleceniobiorcy).
Od wypłaconego wynagrodzenia płatnik nalicza i opłaca wszystkie należne składki.
Przykład
Jan Nowak jest zatrudniony w spółce z o.o. na podstawie umowy o pracę i dodatkowo wykonuje umowę zlecenia. Za maj 2008 r. otrzymał ze stosunku pracy 1500 zł i ze zlecenia - 1000 zł. Od 26 lipca do 31 lipca 2008 r. ubezpieczony przebywał na urlopie bezpłatnym. W tym okresie jego jedynym tytułem do ubezpieczeń była umowa zlecenia. Przychód osiągnięty z umowy zlecenia za lipiec powinien zostać rozliczony od 1 do 25 lipca, a więc gdy był czynnym pracownikiem, i od 26 do 31 lipca, gdy podlegał ubezpieczeniom tylko z umowy zlecenia.
- 1000 zł (przychód ze zlecenia za cały miesiąc) : 31 (dni lipca) x 25 dni (kiedy przychód z umowy zlecenia traktowany był jak przychód ze stosunku pracy) = 806,45 zł,
- 1000 zł : 31 x 6 dni = 193,55 zł
W lipcu płatnik powinien złożyć za pracownika następujące dokumenty zgłoszeniowe:
- ZUS ZUA (z kodem tytułu do ubezpieczeń 04 11 xx) - zgłoszenie do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego (gdy umowa była wykonywana w siedzibie przedsiębiorcy) i zdrowotnego,
- ZUS ZWUA (z kodem 04 11 xx) - wyrejestrowanie z ubezpieczeń, gdzie w pole data ubezpieczeń należy wpisać: 01.06.2008 r.
oraz dokumenty rozliczeniowe:
- ZUS RCA z kodem 01 10 xx, w którym naliczy składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru składek 2306,45 (1500,00 + 806,45), a na zdrowotne - 1990,24 zł,
- ZUS RCA z kodem 04 11` xx, w którym naliczy składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru 193,55 zł, a na zdrowotne od podstawy 171,76 zł (przy założeniu, że zleceniobiorca nie przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego),
- ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 xx, w którym wykaże okres od 26 lipca do 31 lipca i kod świadczenia przerwy - 111 (urlop bezpłatny).
W okresie, kiedy pracownik przebywał na urlopie bezpłatnym, przychód ze zlecenia nie jest traktowany jak przychód ze stosunku pracy. Po zakończeniu urlopu bezpłatnego w dalszym ciągu mamy do czynienia ze zleceniem zawartym z własnym pracownikiem i dlatego też ta umowa od 1 sierpnia nie stanowi tytułu do ubezpieczeń.
Podstawa prawna
• ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.),
• załącznik 17 do rozporządzenia z 24 czerwca 2008 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych (DzU nr 112, poz. 717).
Barbara Zabieglińska