Urlop wypoczynkowy
Urlop wypoczynkowy to uprawnienie ściśle związane ze stosunkiem pracy. Polega na zwolnieniu pracownika z obowiązku świadczenia pracy w celu regeneracji sił fizycznych i psychicznych pracownika, dlatego uważa się, że urlop powinien być wypłacany w naturze. Co istotne, pracownikowi przysługuje za ten czas wynagrodzenie w takiej wysokości, jaką otrzymałby, gdyby w tym czasie pracował.
Urlop wypoczynkowy można wykorzystać w częściach. W tym celu składa się do pracodawcy stosowny wniosek. Należy jednak mieć na uwadze, że co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.
Rekomendowany produkt: Urlopy wypoczynkowe - udzielanie, ustalanie wymiaru i naliczanie wynagrodzenia (książka)
Prawo do urlopu wypoczynkowego gwarantuje przede wszystkim art. 66 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i art. 14 Kodeksu pracy. Urlopy wypoczynkowe zostały szczegółowo uregulowane w dziale VII Kodeksu pracy „Urlopy pracownicze”. Najważniejszy w tym przedmiocie art. 152 Kodeksu pracy stanowi, że pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego, którego nie może się zrzec.
Zobacz: Wskaźniki i stawki - Wymiar urlopu wypoczynkowego
Pierwsza praca – wymiar urlopu
Co do zasady pracownik nabywa prawo do urlopu z każdym następnym przepracowanym rokiem kalendarzowym. Oznacza to, że prawo do urlopu nabywa się z góry. W związku z tym pracownik już z dniem 1 stycznia może wykorzystać urlop w pełnym rocznym wymiarze (20 dni).
W przypadku podjęcia pierwszej w życiu pracy obowiązują odmienne zasady nabywania prawa do urlopu. Pracownik uzyskuje prawo do pierwszego urlopu jeszcze w tym roku, w którym podjął pracę. Następuje to z upływem każdego pełnego miesiąca pracy (czyli z dołu). Uznaje się, że termin miesiąca mija z upływem dnia bezpośrednio poprzedzającego dzień, który datą odpowiada dniowi, w którym pracownik podjął zatrudnienie.
Zatrudnionemu przysługuje wówczas urlop w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku (1/12 z 20 dni). Za miesiąc pracy przypada 1,66 dnia urlopu. Niepełny dzień urlopu pracodawca może, ale nie musi zaokrąglić do pełnego dnia. W wymiarze rocznym nie można przekroczyć 20 dni. Taki mechanizm skraca okres wyczekiwania na możliwość skorzystania z dni urlopowych.
Polecamy również: Forum Kadry - Umowa o pracę na 1/4 etatu
W przypadku pierwszego roku pracy nie zaokrągla się niepełnych miesięcy pracy. Oznacza to, że pracownik, który podjął pracę w połowie miesiąca, np. 6 lipca, nie otrzyma urlopu za grudzień. Otrzyma 1/12 z 20 dni z dniem 5 sierpnia, 5 września, 5 października, 5 listopada i 5 grudnia. Następnie już 1 stycznia kolejnego roku kalendarzowego pracownik będzie miał prawo do urlopu wypoczynkowego w pełnym rocznym wymiarze. W konsekwencji nie otrzyma urlopu za okres 6-31 grudnia.
Polecamy: PIT-y 2015 (książka + CD)
W sytuacji podjęcia zatrudnienia z dniem 1 maja i rozwiązania umowy z dniem 20 maja pracownik w ogóle nie nabywa prawa do urlopu. Podobnie podjęcie zatrudnienia z dniem 4 grudnia nie uprawnia pracownika do urlopu. Już 1 stycznia będzie mógł wykorzystać urlop w pełnym rocznym wymiarze. W pierwszym roku pracy pracownik nie przepracował więc pełnego miesiąca.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)