Nie mogą Państwo udzielić pracownicy urlopu wypoczynkowego zaliczkowo. Pracownicy można udzielić jedynie płatnych dni wolnych od pracy, ale nie będą one traktowane jak urlop wypoczynkowy. Udzielając jednak pracownicy dni wolnych, nie będą Państwo mogli zmniejszyć jej wymiaru urlopu wypoczynkowego, do którego nabędzie ona prawo w czasie zatrudnienia u Państwa.
Przepisy Kodeksu pracy nie przewidują możliwości udzielania pracownikowi urlopu wypoczynkowego zaliczkowo, gdy nie nabył on jeszcze do niego prawa. Odstępstwa od zasady udzielania urlopu dopiero po nabyciu do niego prawa dotyczą wyjątkowych sytuacji, wyraźnie określonych przepisami prawa pracy. Przykładowo, przepisy dopuszczają udzielenie urlopu zaliczkowo pracownikowi młodocianemu. Takiemu pracownikowi pracodawca może udzielić zaliczkowo urlopu wypoczynkowego w okresie ferii szkolnych, jeżeli młodociany złoży w tej sprawie wniosek (art. 205 § 3 Kodeksu pracy). W przedstawionej przez Państwa sytuacji taka możliwość nie została jednak przewidziana.
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 5 lutego 1980 r. (I PRN 3/80, OSPIKA 1981/3/43), „udzielenie przez pracodawcę pracownikowi urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym, w którym pracownik nie nabył jeszcze prawa do urlopu, nie uprawnia do „potrącania” tego urlopu z urlopu należnego pracownikowi w roku następnym”. Treść przedstawionego wyroku można odnieść również do sytuacji przedstawionej w Państwa pytaniu. Pracodawca także w przypadku pierwszego urlopu może udzielić pracownikowi urlopu tylko w takim wymiarze, w jakim pracownik nabył do niego prawo.
WAŻNE!
Udzielenie przez pracodawcę urlopu wypoczynkowego, do którego pracownik nie nabył jeszcze prawa, nie uprawnia pracodawcy do „potrącenia” tego urlopu z urlopu należnego pracownikowi po nabyciu do niego prawa.
Wykorzystanie przez pracownika będącego w pierwszym roku pracy urlopu zaliczkowo nie wykluczy nabycia przez niego prawa do urlopu po przepracowaniu miesiąca i niejako spowoduje zdublowanie wymiaru urlopu.
PRZYKŁAD
Pracownik podjął pierwszą pracę od 1 czerwca 2011 r. W połowie czerwca poprosił pracodawcę o udzielenie 3 dni urlopu wypoczynkowego. Pracownik potrzebował bowiem tych dni na załatwienie swoich spraw prywatnych. Pracodawca udzielił mu 3 dni wolnego. Następnie pracodawca zmniejszył mu o 3 dni wymiar urlopu wypoczynkowego, do jakiego pracownik nabył prawo w 2011 r. Takie postępowanie pracodawcy było nieprawidłowe. Obniżenie wymiaru urlopu wypoczynkowego może spowodować ukaranie pracodawcy mandatem przez inspektora PIP. Udzielone 3 dni wolnego pracodawca powinien potraktować jako dodatkowe płatne dni wolne od pracy.
Prawo nie zabrania pracodawcy udzielania pracownikowi dodatkowego czasu wolnego z zachowaniem prawa do wynagrodzenia ponad przysługujący pracownikowi wymiar urlopu. Nie może to się jednak odbywać kosztem przyszłego urlopu tego pracownika, a jedynie na wyłączny koszt i ryzyko pracodawcy.
Pracodawca jest zobowiązany udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo (art. 161 Kodeksu pracy). Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku (art. 153 § 1 Kodeksu pracy). Zasada ta obowiązuje w roku kalendarzowym, w którym pracownik rozpoczął swoją karierę zawodową. Na zasadę nabywania prawa do urlopu w pierwszym roku kalendarzowym zatrudnienia nie będzie miała wpływu zmiana pracodawcy w trakcie tego okresu. Natomiast prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa w każdym kolejnym roku kalendarzowym.
Kodeks pracy nie ustala zasad zaokrąglania niepełnych dni urlopu udzielanych na opisanych wyżej zasadach. W związku z tym pracownikowi, któremu po przepracowaniu roku będzie przysługiwał urlop w wymiarze 20 dni, za każdy miesiąc naliczają Państwo 1,66 dnia. Pracownik, który posiada co najmniej 10-letni staż urlopowy, w pierwszym roku kalendarzowym swojej pracy będzie miał naliczany urlop wypoczynkowy w wymiarze 2,16 dnia za każdy miesiąc pracy. Dopuszczalne jest jednak zaokrąglanie wymiaru urlopu na korzyść pracownika, w górę, do pełnego dnia.
Podstawa prawna:
- art. 153, art. 161, art. 205 § 3 Kodeksu pracy.