Wykładni oświadczeń woli pracodawcy i pracownika należy w przedstawionej sytuacji dokonywać na podstawie art. 65 k.c. (w związku z art. 300 k.p.). Należy więc badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel porozumienia dotyczącego udzielenia urlopu bezpłatnego, a nie opierać się tylko na jego dosłownym brzmieniu. Jeśli zgodnym zamiarem stron będzie dalsze wykonywanie przez pracownika tej samej pracy na rzecz pracodawcy, tyle tylko, że w ograniczonym zakresie, pracownik w okresie tym nabywa prawo do wynagrodzenia za wykonywaną pracę (z uzasadnienia wyroku SN z 12 grudnia 2004 r., III PK 42/04, OSNP 2005/6/77).
Umowa cywilnoprawna
W okresie udzielonego przez pracodawcę na wniosek pracownika urlopu bezpłatnego dopuszczalne jest, by pracownik wykonywał na rzecz swojego pracodawcy zadania niestanowiące jego dotychczasowych obowiązków na podstawie umowy cywilnoprawnej. Przykładowo pracownik działu marketingu korzystający z urlopu bezpłatnego może zawrzeć umowę o dzieło z własnym pracodawcą, której przedmiotem jest przetłumaczenie dokumentu firmy na język francuski.
Własna firma
Podczas urlopu bezpłatnego pracownik może rozpocząć prowadzenie własnej działalności gospodarczej i jako podmiot gospodarczy zawrzeć umowę z pracodawcą, który udzielił mu urlopu bezpłatnego. Również w takiej sytuacji przedmiotem umowy nie mogą być czynności stanowiące obowiązki pracownika wynikające z umowy o pracę. Należy przy tym pamiętać, że prowadzenie działalności gospodarczej w okresie urlopu bezpłatnego powoduje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ubezpieczenie zdrowotne.
Umowa z innym pracodawcą
W praktyce często urlop bezpłatny udzielany jest w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy. Może to mieć miejsce w związku z porozumieniem zawartym między pracodawcami (art. 1741 k.p.) albo bez takiego porozumienia.
Należy rozważyć, czy na podstawie umowy z nowym pracodawcą może on wykonywać jakieś czynności na rzecz pracodawcy, który udzielił mu urlopu bezpłatnego. Ze względu na istotę urlopu bezpłatnego (zwolnienie pracownika z obowiązku wykonywania zatrudnienia i zawieszenie stosunku pracy) takie sytuacje są możliwe wyjątkowo i jedynie w warunkach podporządkowania pracownika nowemu pracodawcy, np. gdy pracodawca, który udzielił urlopu bezpłatnego, jest klientem pracodawcy aktualnie zatrudniającego tego pracownika.
Ważne!
Okresu urlopu bezpłatnego udzielonego na wniosek pracownika nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. W okresie tym pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia, nie są za niego opłacane składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotnePRZYKŁAD:
ISTOTA URLOPU BEZPŁATNEGO
PRZYKŁAD:
URLOP A SKŁADKI
PRZYKŁAD:
ZAWARCIE UMOWY O DZIEŁO
Podstawa prawna:
• art. 174 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).