Pracownicy przysługuje tzw. urlop okolicznościowy wyłącznie z tytułu ślubu cywilnego, gdyż tylko ten ślub powoduje skutki cywilnoprawne. Natomiast ślub kościelny jest uroczystością wyłącznie religijną. Ponadto urlop okolicznościowy musi mieć bezpośredni związek ze zdarzeniem, z powodu którego przysługuje, i powinien pozostawać z nim w związku czasowym. Należy przyjąć, że okres 3 miesięcy po ślubie jest zbyt późnym terminem na udzielenie urlopu okolicznościowego z tego tytułu, chyba że pracownik udowodni prawo do tego zwolnienia od pracy.
UZASADNIENIE
Pracownikowi przysługuje zwolnienie od pracy z tytułu własnego ślubu w wymiarze 2 dni (§ 15 pkt 1 rozporządzenia w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy...).
Dni zwolnienia od pracy w związku z własnym ślubem – tzw. urlop okolicznościowy – są udzielane przez pracodawcę w terminie wskazanym przez pracownika i zasadniczo powinny pokrywać się z datą zdarzenia, które jest przyczyną takiego zwolnienia. Prawo pracy nie precyzuje konkretnej daty, w której to zwolnienie od pracy powinno być udzielone (czy to ma być dzień ślubu, czy dzień składania w urzędzie stanu cywilnego stosownych dokumentów), jednak udzielenie takiego zwolnienia musi mieć bezpośredni związek z zawarciem związku małżeńskiego. Dlatego pracownica, która jeszcze przed dniem ślubu musi załatwić liczne sprawy z nim związane, np. złożyć dokumenty w urzędzie stanu cywilnego albo już po ślubie odebrać akt małżeństwa z urzędu stanu cywilnego lub wziąć udział w uroczystościach rodzinnych, jest uprawniona do skorzystania z urlopu okolicznościowego.
WAŻNE!
Dwa dni urlopu okolicznościowego są udzielane w terminie wskazanym przez pracownika, ale muszą pozostawać w bliskim związku czasowym ze ślubem pracownika.
Jeżeli pracownik występuje do pracodawcy o udzielenie zwolnienia od pracy z powodu własnego ślubu w dużym odstępie czasu od tego zdarzenia, to nie istnieje z reguły związek między zwolnieniem od pracy a samym ślubem, co z kolei przemawia za tym, że pracodawca nie ma podstaw do udzielenia tego zwolnienia. Należy pamiętać, że 2-dniowe zwolnienie od pracy jest zwolnieniem celowym. Zatem jeżeli nie może zostać zrealizowany cel tzw. urlopu okolicznościowego, to nie ma podstaw do jego udzielenia. Zwolnienie od pracy na ślub jest bowiem udzielane w celu załatwienia formalności urzędowych oraz zorganizowania i wzięcia udziału w uroczystości rodzinnej związanej ze ślubem.
PRZYKŁAD
Pracownik zaplanował ślub konkordatowy i wesele na 24 września br. Przed ślubem konieczne było załatwienie w urzędzie stanu cywilnego formalności związanych z uzyskaniem dokumentów umożliwiających zawarcie ślubu i dostarczenie ich do swojej parafii. Ponieważ ślub konkordatowy powoduje skutki nie tylko religijne, ale także cywilnoprawne, pracownik ma możliwość skorzystania z urlopu okolicznościowego w wymiarze 2 dni. Pracownik wystąpił o udzielenie 1 dnia wolnego 21 września br., natomiast drugi dzień chciałby wykorzystać 23 grudnia. Udzielenie zwolnienia od pracy w grudniu nie będzie jednak możliwe, gdyż nie służyłoby ono realizowaniu celów związanych ze ślubem.
Pracownik w razie sporu lub wątpliwości powinien udowodnić prawo do zwolnienia od pracy. Zgodnie bowiem z zasadą prawa cywilnego, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 300 Kodeksu pracy w zw. z art. 6 Kodeksu cywilnego).
Pracownik składa pracodawcy wniosek o udzielenie urlopu okolicznościowego przedkładając do wglądu – na żądanie pracodawcy – odpis aktu małżeństwa. Jeżeli korzysta z tego zwolnienia przed ślubem, składa oświadczenie o zamiarze wstąpienia w związek małżeński i dostarcza odpis aktu małżeństwa niezwłocznie po jego uzyskaniu.
Pracownikowi przysługuje zwolnienie od pracy tylko na taki ślub, który powoduje skutki prawne. Nie należy się ono zatem na ślub kościelny, jeżeli wcześniej pracownik zawarł ślub cywilny. Zawierając bowiem w takiej sytuacji ślub kościelny pracownik jest już w związku małżeńskim.
Należy podkreślić, że w razie ślubu przypadającego w dniu dla pracownika rozkładowo wolnym od pracy (np. w niedzielę lub święto), pracodawca także może udzielić zwolnienia od pracy w dniach bezpośrednio poprzedzających lub następujących po dniu wolnym od pracy.
Warto zaznaczyć, że zwolnienia od pracy w związku ze ślubem pracownika pracodawca udziela na cały dzień jego pracy, niezależnie od liczby godzin przypadających do przepracowania zgodnie z jego grafikiem i systemu czasu pracy, w jakim jest zatrudniony.
Za czas zwolnienia od pracy, o którym mowa wyżej, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Przy ustalaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy oraz za czas niewykonywania pracy, gdy przepisy przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia, stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w przeciętnej wysokości należy obliczać z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy.
Podstawa prawna
- art. 297, art. 300 Kodeksu pracy,
- art. 6 Kodeksu cywilnego,
- § 1, § 15 i § 16 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. Nr 60, poz. 281 ze zm.),
- § 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr 62, poz. 289 ze zm.).