Od 2 stycznia 2016 r. urlopu ojcowskiego będzie można udzielić najpóźniej do ukończenia przez dziecko 24. miesiąca życia lub w przypadku ojca adopcyjnego – do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka. Czas na wykorzystanie urlopu ojcowskiego po zmianach przepisów będzie zatem dłuższy niż dotychczas o 12 miesięcy.
Zgodnie z nowymi regulacjami urlopu ojcowskiego będzie można udzielać w 2 częściach, z których każda nie będzie mogła być krótsza niż 1 tydzień, a nie – tak jak do tej pory – tylko jednorazowo w wymiarze 2 tygodni.
Kto jest uprawniony do urlopu ojcowskiego
Po zmianach przepisów z urlopu ojcowskiego nadal będzie mógł skorzystać pracownik- biologiczny ojciec dziecka lub pracownik-adopcyjny ojciec, który przedstawi postanowienie sądu o przysposobieniu dziecka (art. 1823 Kodeksu pracy).
Redakcja poleca: Nowe prawa rodziców – zasiłki, urlopy, zwolnienia
Prawa do urlopu ojcowskiego nie będzie miał ojciec dziecka pozbawiony władzy rodzicielskiej. Do urlopu ojcowskiego nie będzie także uprawniony pracownik, który korzystał z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego i nie uzyskał prawomocnego orzeczenia sądu rodzinnego o przysposobieniu dziecka, nawet jeżeli faktycznie wychowuje dziecko, ponieważ formalnie nie jest on jego ojcem.
Tak jak dotychczas pracownik będzie mógł skorzystać z urlopu ojcowskiego od pierwszych tygodni życia dziecka, niezależnie od korzystania w tym samym czasie przez matkę dziecka z urlopu macierzyńskiego, z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego.
Nowe przepisy dotyczące urlopu ojcowskiego należy stosować również do policjanta, strażaka, żołnierza zawodowego oraz funkcjonariusza: Straży Granicznej, Służby Więziennej, Biura Ochrony Rządu, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego i Służby Celnej.
Wymiar urlopu ojcowskiego
Po zmianach przepisów od 2 stycznia 2016 r. pracownik-ojciec wychowujący dziecko będzie uprawniony do urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni (dotychczas jest to wymiar wynoszący równe 2 tygodnie), nie dłużej jednak niż do:
● ukończenia przez dziecko 24. miesiąca życia albo
● upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia.
Załóżmy, że pracownik w lutym 2016 r. przyjmie na wychowanie dziecko w wieku 3 lat i wystąpi do sądu rodzinno-opiekuńczego z wnioskiem o adopcję. W związku z tym skorzysta z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego. Pracownik ten może nie być natomiast uprawniony bezpośrednio po urlopie rodzicielskim do skorzystania z urlopu ojcowskiego. Warunkiem skorzystania z urlopu ojcowskiego będzie uzyskanie przez pracownika postanowienia sądu o ustaleniu go prawnym opiekunem dziecka. W takim przypadku będzie mógł w ciągu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o adopcji dziecka skorzystać z urlopu ojcowskiego. Jedynym ograniczeniem będzie wiek dziecka (do 7 lub 10 lat).
Dotychczas z urlopu ojcowskiego można skorzystać najpóźniej do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia lub – w przypadku rodziców adopcyjnych – do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu orzekającego przysposobienie dziecka (art. 1823 § 1 Kodeksu pracy).
Przepisy Kodeksu pracy dotyczące urlopu ojcowskiego nadal nie uzależniają wymiaru tego urlopu od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Wymiar urlopu ojcowskiego w przypadku porodu mnogiego jest taki sam jak w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie.
Zostań naszym ekspertem!
Urlop ojcowski nadal na pisemny wniosek pracownika
Urlopu ojcowskiego udziela się na pisemny wniosek pracownika-ojca wychowującego dziecko składany w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu (art. 1823 § 2 Kodeksu pracy). Termin na złożenie wniosku o urlop ojcowski nie uległ zmianie. Pracodawca jest zobowiązany uwzględnić wniosek pracownika. Dokumenty, jakie należy dołączyć do wniosku, określi w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw pracy (na dzień oddania artykułu do druku nie wydano takiego rozporządzenia). Obecnie pracodawca może żądać skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka lub odpowiednio prawomocnego postanowienia sądu o przysposobieniu dziecka lub kopii tych dokumentów, potwierdzonych przez płatnika zasiłku za zgodność z oryginałem. Oprócz tego może żądać oświadczenia pracownika, że zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego nie został pobrany z innego tytułu.
Jeżeli pracownik będzie chciał skorzystać z urlopu ojcowskiego po zmianach przepisów Kodeksu pracy począwszy od 10 marca 2016 r., to powinien złożyć pracodawcy, tak jak dotychczas, pisemny wniosek w tej sprawie w terminie nie krótszym niż 7 dni, tj. pracodawca powinien go otrzymać najpóźniej 2 marca 2016 r.
Zmiany w sposobie udzielania urlopu ojcowskiego
Zgodnie z nowymi przepisami urlop ojcowski może być wykorzystany jednorazowo albo nie więcej niż w 2 częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień. W dotychczasowym stanie prawnym, gdzie wymiar urlopu ojcowskiego był sztywno określony na 2 tygodnie, skorzystanie z niego było możliwe tylko w tym wymiarze albo w ogóle. Po zmianach korzystanie z urlopu ojcowskiego będzie bardziej elastyczne i uwzględniające potrzeby rodzinno-organizacyjne pracownika.
Pracownik, który wychowuje roczne dziecko i nie korzystał wcześniej z urlopu ojcowskiego, od 2 stycznia 2016 r. będzie uprawniony do wykorzystania tego urlopu w dwóch częściach. Nie ma przeszkód prawnych, aby wykorzystał np. 1 tydzień urlopu ojcowskiego, a z drugiego tygodnia świadomie zrezygnował.
Pracownik spełniający 2 stycznia 2016 r. warunki do korzystania z urlopu ojcowskiego będzie mógł skorzystać z tego urlopu w dwóch jednotygodniowych częściach, pod warunkiem że nie korzystał wcześniej z tego urlopu. W dotychczasowym stanie prawnym nie było możliwe korzystanie z urlopu ojcowskiego w częściach, zatem pracownik, który korzystał z urlopu ojcowskiego przed dniem wejścia w życie zmienionych przepisów Kodeksu pracy, nie będzie uprawniony do urlopu ojcowskiego, nawet jeżeli dziecko nie ukończyło jeszcze 24. miesiąca życia.
Cały artykuł przeczytasz w Monitorze Prawa Pracy i Ubezpieczeń
Podstawa prawna:
● art. 1823 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy – j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 1502; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 1268
● art. 1 pkt 10 ustawy z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw – Dz.U. z 2015 r., poz. 1268
● § 20 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 2 kwietnia 2012 r. w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 1594.