Pełnej ochronie przed zwolnieniem podlega pracownica przebywająca na urlopie macierzyńskim. Można jej zmienić jedynie warunki pracy, ale bez obniżenia wynagrodzenia. Pracownica wykorzystująca urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego jest chroniona przed zwolnieniem ze wskazanych przez Państwa przyczyn jedynie wówczas, gdy udzielono jej urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego na okres krótszy niż 3 miesiące.
UZASADNIENIE
Na skutek nowelizacji przepisów Kodeksu pracy, która weszła w życie 6 stycznia 2010 r., zrównana została ochrona przed zwolnieniem z pracy przysługująca rodzicom adopcyjnym z ochroną rodziców biologicznych. Dotyczy to okresu wykorzystywania urlopów macierzyńskich oraz urlopów na warunkach urlopu macierzyńskiego, jak również dodatkowych urlopów macierzyńskich i dodatkowych urlopów na warunkach urlopu macierzyńskiego.
Do czasu wejścia w życie nowelizacji Kodeksu pracy osoby wykorzystujące urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego były chronione przed zwolnieniem z pracy na zasadach ogólnych, jakie przysługują w czasie wykorzystywania urlopów przez pracowników (art. 41 Kodeksu pracy).
Podczas zrównywania ochrony obu grup rodziców nie zmieniono jednak przepisów ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Dlatego występują różnice w zakresie ochrony pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim i urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego.
Ustawa o szczególnych zasadach (...) daje możliwość pracodawcom, którzy muszą stosować się do jej przepisów (chodzi o pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników), zwolnienia niektórych osób podlegających szczególnej ochronie w stosunkach pracy, czyli osób, których nie można zwolnić za wypowiedzeniem w zwykłych sytuacjach. Możliwość ta dotyczy zarówno zwolnień grupowych, jak i indywidualnych, uzasadnionych wyłącznie przyczynami niedotyczącymi pracownika. Przy wypowiadaniu pracownikom stosunków pracy w ramach zwolnienia grupowego lub indywidualnego nie stosuje się przepisów dotyczących szczególnej ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy.
W stosunku do pewnych grup pracowników na podstawie ustawy o zwolnieniach grupowych możliwe jest jedynie zastosowanie wypowiedzeń zmieniających (w przypadku obniżenia wynagrodzenia na skutek takiej zmiany stanowiska pracy pracownikowi przysługuje do końca okresu ochronnego dodatek wyrównawczy). Katalog tych pracowników zawarty w ustawie o zwolnieniach grupowych wymienia osoby wykorzystujące urlopy macierzyńskie, nie wymienia jednak pracowników przebywających na urlopach na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz dodatkowych urlopach macierzyńskich ani na urlopie ojcowskim (art. 5 ust. 5 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy...). Wynika z tego, że w razie dokonywania zwolnień z przyczyn niedotyczących pracowników przez zakład pracy podlegający pod przepisy ustawy o zwolnieniach grupowych (zatrudnianie co najmniej 20 pracowników) nie można dać definitywnego wypowiedzenia pracownikom przebywającym na urlopach macierzyńskich.
Zagrożenie
Pracownikom przebywającym na urlopie macierzyńskim nie można wręczyć definitywnego wypowiedzenia umowy o pracę w czasie zwolnień grupowych i indywidualnych.
Natomiast w razie zwolnień indywidualnych i grupowych z przyczyn dotyczących pracodawcy można wręczyć wypowiedzenie pracownikom korzystającym z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.
Jedynym ograniczeniem w przypadku zwolnień z przyczyn niedotyczących pracowników, które odnosi się do pracowników korzystających z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, jest zasada, zgodnie z którą wypowiedzenie pracownikom stosunków pracy w sytuacjach, o których mowa w art. 41 k.p. (czyli np. w czasie urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego), jest dopuszczalne w czasie urlopu trwającego co najmniej 3 miesiące. Zgodnie ze stanowiskiem GIP, w takim przypadku pracodawca może wypowiedzieć pracownicy umowę z przyczyn niedotyczących pracowników już pierwszego dnia, jeżeli urlop został udzielony na co najmniej 3 miesiące (pismo nr GPP- 316- 4560 – 12 – 1 /10/PE/RP).
PRZYKŁAD
Pracownica urodziła bliźnięta, a inna pracownica tej firmy wystąpiła o przysposobienie bliźniąt. W związku z tym pracownicom przysługują urlopy (odpowiednio macierzyński i na warunkach urlopu macierzyńskiego) przez okres 31 tygodni. W razie zwolnień z przyczyn niedotyczących pracowników pracownica korzystająca z urlopu macierzyńskiego przez cały ten czas podlega szczególnej ochronie przed zwolnieniem z pracy. Natomiast pracownica przebywająca na urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego nie podlega ochronie, ponieważ udzielono jej tego urlopu na co najmniej 3 miesiące.
Podstawa prawna
- art. 41, art. 177, art. 180, art. 183 Kodeksu pracy,
- art. 5 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844 ze zm.).