Sygnalista (ang. whisteblower) to osoba, która z uwagi na posiadane informacje dokonuje zgłoszenia zauważonych nieprawidłowości. Status sygnalisty uzyska osoba, która dokonuje zgłoszenia różnego rodzaju nieprawidłowości, które powinny mieć oparcie w faktach, a które stanowić mogą działania lub zaniechania niezgodne z prawem a przez to, w interesie publicznym jest, aby w odpowiedni sposób identyfikować i wykrywać takie zachowania a także przeciwdziałać im na przyszłość. Zgłoszenie nieprawidłowości może nastąpić bądź bezpośrednio do swojego pracodawcy, i wówczas będziemy mówili o zgłoszeniu wewnętrznym, bądź do organów ścigania, kiedy będziemy mieli do czynienia ze zgłoszeniem zewnętrznym.
Polecamy: Kodeks pracy 2019 – Nowe Wydanie. Praktyczny komentarz z przykładami
Aby uznać daną osobę za sygnalistę spełnione muszą być cztery warunki.
- sygnalista to osoba, która posiada ważne w jej rozumieniu informacje, które stanowią dowód zaistnienia nieprawidłowości związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa (także instytucji publicznych),
- informacje te muszą być oparte na faktach wskazujących, że mogło dojść do powstania nieprawidłowości wskutek czego mogły zostać naruszone przepisy prawa,
- sygnalista musi chcieć dokonać zgłoszenia i podjąć w tym celu odpowiednie konkretne działania,
- osoba dokonująca zgłoszenia musi dokonać zgłoszenia w dobrej wierze, co do tego, że jej zgłoszenie służy ważnym celom publicznym, a nie jest jedynie próbą zemszczenia się lub wyrządzenia krzywdy (np. byłemu pracodawcy).
Zgłoszenie nieprawidłowości może zostać dokonane przez szeroki krąg osób. Sygnalistą najczęściej będą zatem pracownicy podmiotu, w którym doszło (lub mogło dojść) do jakiś nieprawidłowości. Z reguły mogą to być osoby mające bezpośredni dostęp do informacji, z których wynika, że pracodawca lub inne osoby zatrudnione u pracodawcy dopuściły się nieprawidłowości. Często informacje takie mogą mieć poufny charakter i stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa. Sygnalistą można być także w swojej sprawie zwłaszcza jeśli przedmiotem zgłoszenia może być mobbing lub dyskryminacja w miejscu pracy. Zgłoszenie może być także dokonane przez osoby współpracujące z podmiotem, którego dotyczy zgłoszenie, na przykład podwykonawcy, współpracownicy czy kontrahenci.
Zgłaszane nieprawidłowości muszą mieć uzasadnienie w faktach i nie być publicznie dostępne. Osoba dokonująca zgłoszenia musi zatem uważać, aby zgłoszenie nie dotyczyło lub nie obejmowało informacji nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd. Sygnalista nie musi jednak posiadać pełnej wiedzy o wszelkich okolicznościach podczas dokonywania zgłoszenia.
Może się także okazać, że w wyniku przeprowadzonej weryfikacji zgłoszenia nie doszło do opisywanych w nim nieprawidłowości. W takim przypadku osoba posiadać będzie status sygnalisty o ile jej zgłoszenie oparte było na informacjach prawdziwych i dokonane zostało w dobrej wierze. Osoba taka będzie podlegała ochronie.
Polecamy serwis: Sygnalista