RADA
W umowach zlecenia powinien Pan w tym przypadku wskazać jako stałe miejsce świadczenia pracy bazę przeładunkową firmy oraz zawrzeć zapis, że zleceniobiorcy będą wykonywać zlecenia także w innych miejscach na terenie kraju w razie uzyskania konkretnego zamówienia przez zlecającego. Różne miejsca wykonywania zleceń nie będą powodowały konieczności zmiany treści umów.
UZASADNIENIE
Zawierając umowę zlecenia należy wystrzegać się w jej treści określeń dających zleceniodawcy pewne uprawnienia kierownicze nad drugą stroną umowy. Wykonywanie pracy pod kierownictwem osoby zlecającej pracę oraz w wyznaczonym przez nią miejscu i czasie jest charakterystyczne dla stosunku pracy, a nie dla umowy zlecenia (art. 22 § 1 Kodeksu pracy).
Jeżeli zatem w umowie zlecenia zawrzemy zapisy dające możliwość jednostronnego wyznaczania miejsca świadczenia pracy przez zleceniobiorcę, narażamy się na zarzut zawarcia umowy cywilnoprawnej na warunkach umowy o pracę.
WAŻNE!
Ustalenie w umowie zlecenia prawa do jednostronnego wyznaczania miejsca pracy przez zleceniodawcę może narazić go na zarzut uznania umowy zlecenia za umowę o pracę.
Może to doprowadzić do odpowiedzialności za wykroczenie przeciwko prawom pracownika i przekształcenia tej umowy w umowę o pracę.
To, że nie można zawrzeć w treści umowy zapisów pozwalających na wyznaczanie przez zleceniodawcę miejsca pracy, nie oznacza, że nie można znaleźć rozwiązania odpowiadającego Pana potrzebom.
Jeżeli zlecenie ma być wykonywane w określonym miejscu, strony jak najbardziej mogą wskazać to miejsce w treści umowy jako miejsce wykonywania zlecenia. Nie oznacza to spełnienia definicji stosunku pracy, jeśli zapis umowy zlecenia będzie wskazywać na „równość” stron umowy („strony ustalają, że zlecenie będzie wykonywane...”). Taki zapis należy odróżnić od zapisu dającego zlecającemu prawo decydowania o miejscu wykonywania czynności przez zleceniobiorcę („zlecający jest uprawniony do wyznaczenia miejsca i czasu wykonywania czynności wchodzących w zakres umowy”), który będzie nieprawidłowy.
W przedstawionej sytuacji należałoby wpisać jako stałe miejsce wykonywania zlecenia bazę przeładunkową firmy. Jednocześnie należy ustalić zobowiązanie zleceniobiorcy do wykonywania umowy także w innych miejscach, tam gdzie Pana firma uzyskuje zlecenia. Można to osiągnąć przez wprowadzenie zapisów uzależniających miejsce wykonywania zlecenia od uzyskiwanych przez Pana zamówień na świadczone usługi.
Zleceniodawca musi zachować możliwość decydowania o tym, czy konkretna osoba i przez jaki okres będzie świadczyć pracę w innym miejscu niż baza przeładunkowa. Nie będzie to jednak oznaczało poleceń służbowych. W tym przypadku będziemy mówić o dopuszczalnych przez przepisy prawa cywilnego wskazówkach co do sposobu wykonywania zlecenia, koordynowania sposobu wykonywania z góry ustalonych czynności.
Taki przykładowy zapis umowy zlecenia może wyglądać następująco:
„Strony ustalają, że w razie wykonywania przez firmę Zleceniodawcy prac polegających na ....... poza miejscowością wskazaną w § ... niniejszej umowy Zleceniobiorca będzie zobowiązany do świadczenia w tych miejscach prac wchodzących w zakres zlecenia, po przekazaniu mu przez Zleceniodawcę informacji o takiej konieczności”.
Umowa może - ale nie musi - określać także szczególne świadczenia dla zleceniobiorcy wykonującego okresowo zlecenie w innych niż stałe miejscach. Jest to już jednak kwestia negocjacji przy jej zawieraniu, chociaż należy także pamiętać o tym, że przepisy Kodeksu cywilnego zobowiązują zleceniodawcę do pokrycia kosztów ponoszonych przez zleceniobiorcę w związku z prawidłowym wykonywaniem zlecenia (art. 742 Kodeksu cywilnego).
• art. 22, art. 29 § 1 pkt 2, art. 281 pkt 1 Kodeksu pracy,
• art. 734, art. 742, art. 750 Kodeksu cywilnego.
Marek Rotkiewicz
specjalista ds. zatrudnienia