Przepisy dotyczące kwestii opodatkowania pakietów medycznych są niespójne i niejasne. Stąd też zarówno sądy, jak i organy podatkowe mają w tej sprawie sprzeczne stanowiska.
Trzy interpretacje
W zakresie opodatkowania pakietów medycznych pojawiły się ostatnio aż trzy interpretacje. Pierwsza zakłada, że samo otrzymanie pakietu medycznego od pracodawcy jest równoznaczne z tym, że jego wartość stanowi przychód dla pracownika, który należy opodatkować. Druga, mniej rygorystyczna, zakłada, że przychód podlegający opodatkowaniu powstaje dopiero w momencie skorzystania z usług medycznych przyznanych w ramach pakietu medycznego. Trzecia zaś, najbardziej liberalna, wykładnia przewiduje, że od pakietów medycznych pracownik nie powinien płacić podatku. Kwestia ta nabrała szczególnego znaczenia w kontekście ostatnio zapadłego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 20 sierpnia 2008 r. (III SA/Wa 625/08, niepubl.). Sąd orzekł, że „z faktu objęcia danego pracownika potencjalną możliwością skorzystania z usługi medycznej w ramach opłaconego przez pracodawcę abonamentu nie wynika, że po stronie pracownika zawsze wystąpi konkretne przysporzenie. Tym samym nie ma uzasadnienia opodatkowania tego teoretycznego świadczenia po stronie pracownika”. Należy jednak w tym miejscu pamiętać, że wyrok ten jest wiążący tylko dla stron danego postępowania. A to oznacza, że nie kreuje on ogólnej wykładni przepisów dotyczących tego zagadnienia.
Rozbieżności interpretacyjne są szczególnie widoczne, jeżeli weźmie się pod uwagę stanowisko organów podatkowych oraz Ministerstwa Finansów odnoszące się do wskazanego problemu. Zgodnie z prezentowaną przez fiskus wykładnią przychodem pracownika podlegającym opodatkowaniu PIT jest już możliwość korzystania z usług medycznych, którą pracownik otrzymuje w momencie wykupu przez pracodawcę takiego pakietu. Wystarczy, że pracownik ten jest wskazany jako osoba uprawniona do korzystania z abonamentu w umowie zawartej między pracodawcą a podmiotem świadczącym usługi medyczne. Podstawą opodatkowania PIT jest równowartość ceny, jaką pracodawca płaci za usługę objęcia pracowników opieką medyczną. W tym miejscu należy przypomnieć, że prezentowane stanowisko uległo zmianie dopiero w styczniu 2007 r. Przed tą datą wykładnia, jaką prezentował resort finansów, była mniej rygorystyczna - jeżeli pracodawca nabywał taki program dla całego zakładu pracy (bez indywidualizacji składki na poszczególnych pracowników), pakiet nie stanowił dla pracowników przychodu ze stosunku pracy.
Indywidualna interpretacja podatkowa
Eksperci są zdania, że abonament nie powinien stanowić przychodu dla pracownika. Przyznanie pracownikowi prawa do korzystania z usług medycznych nie jest przecież równoznaczne z korzystaniem przez niego z takiego świadczenia. Jednak wobec tak niejasnych przepisów, a przede wszystkim rozbieżnych interpretacji, najbezpieczniejszą drogą dla pracodawcy, który zastanawia się nad tym, czy powinien opodatkować wartość pakietu medycznego przyznanego pracownikowi, jest wystąpienie do Ministra Finansów o wiążącą interpretację podatkową w tym zakresie. Wniosek o interpretację indywidualną może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych. Wniosek taki trzeba złożyć na formularzu według ustalonego wzoru, określonego przez Ministra Finansów w drodze rozporządzenia.
Pracodawca wnioskujący o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej musi wyczerpująco przedstawić:
• zaistniały stan faktyczny albo zdarzenie przyszłe oraz
• własne stanowisko w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.
Wnioskujący o wydanie interpretacji indywidualnej składa tym samym oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem:
• toczącego się postępowania podatkowego,
• kontroli podatkowej,
• postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej
oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej.
W razie złożenia fałszywego oświadczenia wydana interpretacja indywidualna nie wywoła żadnych skutków prawnych.
Możliwość odwołania
W przypadku gdy interpretacja okaże się niekorzystna dla podatnika, zawsze istnieje możliwość zaskarżenia takiej interpretacji do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. W tym celu w ciągu 14 dni od dnia, w którym podatnik dowiedział się o wydaniu interpretacji, podatnik powinien wezwać organ do usunięcia naruszenia prawa. W przypadku nieuzyskania odpowiedzi na to wezwanie lub uzyskania odpowiedzi negatywnej, podatnik może złożyć skargę do WSA. Termin na wniesienie skargi wynosi 30 dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie podatnika do usunięcia naruszenia prawa. Jeżeli organ nie odpowiedział na wezwanie, termin ten wynosi 60 dni od dnia wezwania organu do usunięcia naruszenia prawa przez podatnika.
Stanowisko Ministerstwa Finansów
Ministerstwo Finansów w stanowisku odnoszącym się do kwestii opodatkowania pakietów medycznych, w odpowiedzi na interpelację poselską z 22 lutego 2008 r. nr 927 stwierdziło:
„(...) W związku z przekazaną (...) interpelacją w sprawie doliczania do przychodów ze stosunku pracy kosztów świadczeń medycznych ponoszonych przez pracodawcę na rzecz pracowników uprzejmie informuję, iż resort finansów podtrzymuje wcześniej prezentowane stanowisko, zgodnie z którym przychód po stronie pracownika nie powstaje w sytuacji, gdy nie ma możliwości jego zindywidualizowania, a co za tym idzie, nie jest możliwe ustalenie wartości świadczenia przypadającego na poszczególnych pracowników”.
Jednak w praktyce tego rodzaju sytuacje występują bardzo sporadycznie. Podstawą odstąpienia od ustalania przychodu po stronie pracownika nie może być twierdzenie pracodawcy, że opłata za wykupienie dla swoich pracowników pakietu świadczeń medycznych w prywatnych centrach medycznych ustalana jest w sposób zryczałtowany, bez odnoszenia się do każdorazowych wizyt pracowników u lekarza. W wyroku z 3 czerwca 1998 r. (I SA/Ka 1719/96, niepubl.) Naczelny Sąd Administracyjny jednoznacznie stwierdził, że „ewentualne trudności towarzyszące indywidualizacji świadczeń na rzecz poszczególnych pracowników mają charakter drugorzędny i nie mogą wpływać na byt i zakres obowiązku podatkowego”.
Podstawa prawna
• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 20 sierpnia 2008 r., III SA/Wa 625/08, niepubl.
Bartłomiej Sikora
Doradca podatkowy