RADA
Mogą Państwo zastosować wobec pracownika karę pieniężną w wysokości jednodniowego wynagrodzenia za pracę, ale dopiero po powrocie pracownika do pracy z urlopu bezpłatnego i po uprzednim jego wysłuchaniu. Jeżeli wysłuchaliby Państwo pracownika i wymierzyli mu karę już 4 lutego, to kara ta potrącona w lutym nie może być wyższa niż 1/10 wynagrodzenia za 13 godzin pracy.
UZASADNIENIE
Uznanie pracodawcy, że wystąpiły przesłanki do zastosowania kary pieniężnej wobec pracownika, pozwala mu na jej zastosowanie w ramach terminów określonych przepisami. Kara nie może być zastosowana po upływie 2 tygodni od dnia, w którym pracodawca dowiedział się o naruszeniu obowiązku pracowniczego (np. o przedwczesnym wyjściu z pracy), przy czym w razie nieobecności pracownika w pracy termin ten nie rozpoczyna biegu lub jeżeli jego bieg już się rozpoczął, to ulega zawieszeniu do czasu stawienia się pracownika w pracy. Ponadto kara ta nie może być zastosowana po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się przez pracownika naruszenia obowiązku pracowniczego. Na bieg ww. trzymiesięcznego terminu nie mają wpływu żadne okoliczności. Oznacza to, że bieg trzymiesięcznego terminu nie może być zawieszony i nieobecność pracownika przez ten okres uniemożliwi pracodawcy nałożenie kary. Jeżeli więc udzieliliby Państwo pracownikowi urlopu bezpłatnego na 3 miesiące (lub np. byłby przez ten okres chory), to straciliby Państwo prawo do ukarania go. Dlatego możliwość nałożenia przez Państwa kary porządkowej w sytuacji naruszenia przez pracownika porządku pracy, tj. opuszczenia miejsca pracy 1 lutego o 3 godziny wcześniej bez usprawiedliwienia, jest ograniczona w pewnych ramach czasowych.
Przepisy prawa wprowadzają również ograniczenie stosowania kary pieniężnej w zakresie jej wysokości, gdyż kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika. Ponadto kary pieniężne nie mogą przewyższać łącznie dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty (po potrąceniach przewidzianych przepisami Kodeksu pracy).
Należy pamiętać, że warunkiem poprawnego nałożenia kary porządkowej jest uprzednie wysłuchanie pracownika. Wysłuchanie pracownika ma na celu złożenie przez niego wyjaśnień w przedmiocie stawianych mu zarzutów. Z uwagi na fakt, że pracownikowi został udzielony urlop bezpłatny od 5 lutego do końca miesiąca, bieg dwutygodniowego terminu został zawieszony. Dopiero powrót pracownika do pracy spowoduje jego odwieszenie i bieg pozostałej jego części. Nieobecność pracownika w pracy nie wpłynie natomiast na wstrzymanie rozpoczęcia ani na zawieszenie rozpoczętego biegu trzymiesięcznego terminu. Dopiero po powrocie pracownika z urlopu bezpłatnego (udzielonego do końca lutego) i jego wysłuchaniu mogą Państwo zawiadomić pracownika na piśmie o zastosowanej karze pieniężnej, wskazując rodzaj naruszenia (krótki jego opis) oraz informując go o prawie zgłoszenia sprzeciwu i terminie jego wniesienia.
Jeżeli wysłuchanie pracownika i wymierzenie mu kary nastąpiło 4 lutego br., to jej wysokość będzie podlegać pewnym ograniczeniom. Górną granicą kary pieniężnej jest jednodniowe wynagrodzenie pracownika. Należy mieć jednak na uwadze, iż okres urlopu bezpłatnego obniży wysokość wynagrodzenia należnego pracownikowi za dany miesiąc. Zatem obniży się również maksymalna górna wysokość kary pieniężnej, gdyż pracownikowi przysługuje do wypłaty za luty wynagrodzenie tylko za 13 przepracowanych godzin (5 godzin pracy 1 lutego i 8 godzin pracy 4 lutego). W konsekwencji tytułem kary pieniężnej nie można pracownikowi potrącić więcej niż dziesiątą część wynagrodzenia za te 13 godzin.
W odróżnieniu od kary upomnienia i nagany kara pieniężna może być zastosowana tylko za:
• nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bhp lub p.poż.,
• opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia,
• stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości,
• spożywanie alkoholu w czasie pracy.
Przesłankami odpowiedzialności porządkowej pracownika jest jego wina oraz bezprawność zachowania. Wina pracownika może wystąpić w formie umyślnej lub nieumyślnej. Bezprawność polega na zachowaniu godzącym w obowiązujące przepisy prawa pracy, w tym regulamin pracy określający ustalony porządek w zakładzie pracy. W razie braku regulaminu pracy odpowiedzialność dotyczy naruszenia przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy. Bezprawność i wina po stronie pracownika muszą wystąpić łącznie, aby pracodawca mógł w sposób prawidłowy zastosować karę porządkową.
• art. 80, art. 108 § 1-3, art. 109, art. 110 Kodeksu pracy.
Magdalena Opalińska
specjalista w zakresie prawa pracy