Strony stosunku pracy mają dużą swobodę w sposobie określenia miejsca wykonywania pracy. Ten składnik treści umowy można określić przez wskazanie stałego punktu, którym może być np. siedziba pracodawcy, adres jednostki organizacyjnej, ale też całkowicie inne miejsce, niezwiązane z pracodawcą. Ustalenie miejsca pracy może nastąpić także przez podanie obszaru działania (np. teren danego województwa) albo w inny sprecyzowany sposób. Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy miejsce pracy może obejmować maksymalnie obszar 3 województw. W przypadku niewskazania miejsca wykonywania pracy należy za nie uznać siedzibę pracodawcy.
Strony stosunku pracy nie mają jednak całkowitej dowolności w zakresie ustalenia miejsca pracy. Przede wszystkim należy wziąć pod uwagę ogólną zasadę sformułowaną w wyroku Sądu Najwyższego z 11 kwietnia 2001 r. (I PKN 350/00, OSNP 2003/2/36), w którym wskazano, że miejsce wykonywania pracy powinno być tak ustalone, by pracownik miał możliwość wykonywania zadań, wliczając w to czas dojazdu do miejsca ich wykonywania, w ramach umówionej dobowej i tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym. Przy takim ujęciu zawęża się już zakres możliwego obszaru geograficznego, który może zostać określony jako miejsce pracy.
Ponadto miejsce pracy powinno zostać określone konkretnie. Wskazał na to także Główny Inspektorat Pracy w piśmie z 29 maja 2007 r. (GNP-152/302-4560-247/07/PE), stwierdzając, że miejsce pracy nie może zostać określone zbyt ogólnikowo, np. jako obszar całego kraju.
Przy takim określeniu miejsca pracy, jak to zostało wskazane w pytaniu, należy uznać, że w treści umowy miejsce pracy nie zostało ustalone. Wskazali Państwo raczej potencjalny obszar wykonywania czynności przez pracownika, określając od razu, że jego praca będzie się wiązać z licznymi wyjazdami. W przypadku niewskazania miejsca wykonywania pracy należy uznać za nie siedzibę pracodawcy. Zgodnie z art. 454 § 2 Kodeksu cywilnego o miejscu wykonywania zobowiązania mającego związek z przedsiębiorstwem (w tym przypadku zakładem pracy) rozstrzyga miejsce, w którym znajduje się siedziba przedsiębiorstwa.
Nieokreślenie miejsca pracy w umowie o pracę oznacza, że miejscem pracy jest siedziba zakładu pracy.
W odniesieniu do Państwa sytuacji nie można byłoby nawet zakreślić jako miejsca pracy obszaru, np. województwa. Firma świadczy usługi na terenie całego kraju i takie zawężenie nie odpowiadałoby prawdziwym potrzebom. Przyjmuje się, że w odniesieniu do osób, których praca w dużej mierze jest związana z przemieszczaniem się, miejscem pracy powinno być miejsce (najczęściej siedziba pracodawcy), w którym pracownicy otrzymują przydział zadań roboczych.
W przedstawionej sytuacji każdy wyjazd do pracy na budowę znajdującą się poza miejscowością, w której mieści się siedziba pracodawcy, będzie dla tego pracownika podróżą służbową (art. 775 k.p.).
Nie będzie tak jednak wówczas, gdy strony zmienią okresowo miejsce pracy pracownika, wskazując w aneksie do umowy o pracę, że miejscem tym będzie miejscowość, której pracownik będzie świadczył pracę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z podróżą służbową, a tym samym pracodawca nie będzie zobowiązany do wypłacania dodatkowych świadczeń poza wynagrodzeniem. Jednak na zawarcie takiego aneksu potrzebna jest zgoda pracownika.
Odpowiedział Marek Rotkiewicz