Nie muszą Państwo sporządzać na piśmie zakresów czynności (obowiązków) pracownikom produkcyjnym. Dopuszczalna jest sytuacja, w której tylko część pracowników będzie posiadała te dokumenty w formie pisemnej. Pracownicy bez pisemnych zakresów czynności powinni być ustnie poinformowani o swoich obowiązkach i sposobie wykonywania pracy na zajmowanych stanowiskach.
UZASADNIENIE
Obowiązkiem pracodawcy jest zapoznanie każdego pracownika przystępującego do pracy na danym stanowisku z zakresem jego obowiązków, sposobem wykonywania powierzonej pracy oraz z podstawowymi uprawnieniami (art. 94 pkt 1 Kodeksu pracy). W przypadku każdego nowego pracownika powinni Państwo określić konkretne zadania, jakie będzie miał do wykonania, i zapoznać go ze sposobem ich wykonania. Przepisy prawa pracy nie nakładają na pracodawców wymogu sporządzenia zakresu obowiązków w formie pisemnej. Nie ma też zakazu przekazania tylko niektórym pracownikom pisemnych zakresów czynności.
W praktyce najczęściej nie sporządza się pisemnych zakresów czynności w przypadku prac prostych, o jednorodnym charakterze. Potwierdza to orzecznictwo Sądu Najwyższego. W wyroku z 7 stycznia 1998 r. (I PKN 457/97, OSNP 1998/22/653) Sąd Najwyższy stwierdził, że „(...) powinność zaznajomienia pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków oraz ze sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach (art. 94 pkt 1 k.p.) może być zrealizowana również w formie informacji ustnej, której treść uwzględnia charakter pracy i skalę jej złożoności, a także wykształcenie i zawodowe doświadczenie pracownika (...)”.
Bezpieczniej jest jednak dla pracodawcy sporządzić zakres obowiązków w formie pisemnej. Forma pisemna zakresu obowiązków jest korzystniejsza dla pracodawcy niż forma ustna np. w przypadku sporów z pracownikiem dotyczących naruszenia obowiązków pracowniczych. Brak pisemnego zakresu obowiązków ogranicza udowodnienie winy pracownikowi.
Zakres czynności stanowi uszczegółowienie określonego w umowie rodzaju umówionej pracy, jednak nie może on rozszerzać obowiązków ponad te, które wynikają z umowy o pracę. Rodzaj umówionej pracy jest istotnym elementem umowy o pracę (art. 29 § 1 Kodeksu pracy) i może być w niej określony przez wskazanie stanowiska, które pracownik ma zajmować, funkcji, zawodu czy specjalności pracownika.
PRZYKŁAD
Na podstawie zapisu w zakresie czynności „pracownik ma wykonywać inne polecenia przełożonych” kierownik kadr wydał polecenie pracownicy kadr, które nie było ujęte w tzw. zakresie czynności, obowiązków i odpowiedzialności. Polegało ono na sporządzeniu wykazu pracowników, którzy w ostatnich 6 miesiącach przebywali na zwolnieniach lekarskich. Polecenie było wiążące dla pracownicy, ponieważ odpowiadało rodzajowi pracy na tym stanowisku.
Zakres czynności jest ustalany jednostronnie przez pracodawcę i nie musi być uzgadniany z pracownikiem. Pracodawca może sporządzić zakres obowiązków na piśmie i dołączyć go od razu do umowy o pracę, ale może też doręczyć go pracownikowi później.
Podstawa prawna:
- art. 29 § 1, art. 94 pkt 1, art. 100 § 1 Kodeksu pracy.
Orzecznictwo uzupełniające:
- Odmowa przyjęcia i podpisania zakresu czynności ustalonego zgodnie z umową o pracę może stanowić uzasadnioną przyczynę jej wypowiedzenia. (Wyrok Sądu Najwyższego z 3 kwietnia 1997 r., I PKN 77/97, OSNP 1998/3/75)