Czy dopuszczalne jest odstąpienie od umowy o zakazie konkurencji

Michał Culepa
rozwiń więcej
W umowie o zakazie konkurencji można zawrzeć prawo pracodawcy do odstąpienia od umowy. Przy rozwiązywaniu lub odstąpieniu od umowy o zakazie konkurencji pracodawca nie ma obowiązku podawania przyczyny ustania zakazu konkurencji (wyrok Sądu Najwyższego z 4 lutego 2009 r., II PK 223/08).

Cezary L. był zatrudniony w przedsiębiorstwie „P” S.A. na stanowisku dyrektora ds. rozwoju. Z uwagi na dostęp do najważniejszych informacji dotyczących strategii i planów rozwojowych firmy, w sierpniu 2003 r. podpisano z nim umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W umowie zawarto postanowienia, zgodnie którymi zakaz konkurencji przestaje obowiązywać tylko w przypadku, gdy zajdą przyczyny uzasadniające rezygnację z tego zakazu. Pracodawca w umowie zastrzegł prawo do pisemnego poinformowania Cezarego L. o ustaniu umowy i przyczynach zakończenia zakazu konkurencji.

Autopromocja

We wrześniu 2006 r. spółka poinformowała Cezarego L., że umowa o zakazie konkurencji przestaje obowiązywać. Wiązało się to z przeprowadzanymi procesami restrukturyzacji przedsiębiorstwa, w efekcie których Cezaremu L. zmieniono zakres obowiązków na tyle, że przestał dysponować informacjami istotnymi dla spółki. Poza tym jego wiedza o planach rozwojowych i strategicznych stała się dla spółki bezwartościowa. Ostatecznym skutkiem restrukturyzacji było zwolnienie Cezarego L. z pracy. Były dyrektor nie podjął zatrudnienia w branży, w której działała spółka „P”, mimo oświadczenia spółki o ustaniu zakazu konkurencji. Cezary L. byłego już pracodawcę pozwał do sądu, żądając wywiązania się z umowy o zakazie konkurencji i zapłaty umówionego odszkodowania.

Rozpoznający sprawę sąd I instancji uwzględnił powództwo, wskazując na bezskuteczność prawną oświadczenia pracodawcy o zakończeniu zakazu konkurencji. Zdaniem sądu, samo ustanie przyczyn, dla których zawarto umowę o zakazie konkurencji, nie może spowodować rozwiązania takiej umowy. Jednak sąd II instancji uwzględnił apelację spółki i oddalił powództwo Cezarego L. Sąd przychylił się do zdania pozwanej spółki, że to pracodawca powinien decydować o istnieniu lub nie przesłanek do zawarcia umowy o zakazie konkurencji. Pracodawca, zgodnie z umową, poinformował pracownika o ustaniu przyczyn, dla których zakaz konkurencji został zawarty, dlatego umowa uległa rozwiązaniu. Cezary L. złożył do Sądu Najwyższego skargę kasacyjną, która została oddalona, a wyrok II instancji utrzymany.

Uzasadniając orzeczenie Sąd Najwyższy wskazał, że regulacja kodeksowa umowy o zakazie konkurencji jest fragmentaryczna. W efekcie, choć jest to umowa z zakresu prawa pracy, należy do niej odpowiednio stosować - przez art. 300 k.p. - przepisy Kodeksy cywilnego. Przepisy k.c. otwierają zaś bardzo szerokie pole do samodzielnej regulacji stosunku prawnego przez strony. Problematyczna klauzula dotycząca rozwiązania umowy o zakazie konkurencji nigdy nie była kwestionowana przez strony. Zresztą taką klauzulę można zamieścić i nie narusza to zasad zakazu konkurencji określonego w k.p.

Jednak z klauzuli tej nie wynika, że pracodawca miał obowiązek podawania przyczyn ustania zakazu konkurencji. To pracodawca określa, czy pracownik dysponuje informacjami specjalnymi, które podlegają ochronie. Tak samo wyłącznie pracodawca ocenia, czy nadal istnieją okoliczności, które uzasadniają istnienie zakazu konkurencji. Te czynności pracodawcy nie podlegają kontroli sądowej, co oznacza, że zgodne z umową zwolnienie z zakazu konkurencji także nie może być przedmiotem sprawy sądowej.

W konkluzji sąd stwierdził również, że nieprecyzyjne sformułowania umów o zakazie konkurencji są dużym problemem także dla stron. Sposób rezygnacji z zakazu konkurencji i rozwiązania umowy w takim kształcie, jak określono to w spornej umowie, nie może być uznany za warunek rozwiązujący, który przy tego typu umowach jest niedopuszczalny. Stanowi natomiast dozwolone prawo odstąpienia od umowy. Odstąpienie od umowy o zakazie konkurencji wywiera skutek w postaci wygaśnięcia umowy, czyli obowiązuje ex tunc (z mocą wsteczną, umowa jest traktowana jako niezawarta). Należy bowiem pamiętać, że jest to umowa wzajemna. Z jednej strony pracownik powstrzymuje się od podjęcia pracy, z drugiej pracodawca zobowiązuje się do wypłacenia stosownego odszkodowania. Jeżeli jednak powody, dla których zawarto umowę, w opinii pracodawcy przestają istnieć, to traci również podstawę zakaz konkurencji.

Kadry
MRPiPS bada 4-dniowy tydzień pracy i chce skrócenia tygodnia pracy w tej kadencji Sejmu
30 kwi 2024

Dwie wypowiedzi członków rządu wskazujące, że skrócenie tygodnia pracy z 5 do 4 dni (albo z 8 godzin dziennie do 7 godzin) może stać się obowiązującym prawem. 

Czerwiec 2024 – dni wolne, godziny pracy
30 kwi 2024

Czerwiec 2024 – dni wolne i godziny pracy w szóstym miesiącu roku. Jaki jest wymiar czasu pracy w czerwcu? Kalendarz czerwca w 2024 roku nie zawiera ani jednego święta ustawowo wolnego od pracy. Sprawdź, kiedy wypada najbliższe święto.

Komunikat ZUS: 2 maja wszystkie placówki ZUS będą otwarte
30 kwi 2024

W czwartek, 2 maja, placówki ZUS będą otwarte.

Czy 12 maja 2024 to niedziela handlowa?
30 kwi 2024

Czy 12 maja 2024 to niedziela handlowa? Czy w maju jest niedziela handlowa? Kiedy wypadają niedziele handlowe w 2024 roku?

Kalendarz maj 2024 do druku
30 kwi 2024

Kalendarz maj 2024 do druku zawiera: święta stanowiące dni wolne od pracy, Dzień Flagi, Dzień Matki i imieniny wypadające w tym miesiącu.

Majówka: Pamiętaj, że obowiązuje zakaz handlu i w długi weekend sklepy będą zamknięte
30 kwi 2024

W środę, 1 maja, zaczyna się majówka. Kto zaplanował sobie urlop na 2 maja, może cieszyć się długim weekendem trwającym aż 5 dni. Jak w tym czasie robić zakupy? Czy wszystkie sklepy będą zamknięte?

Czy polski pracownik czuje się emocjonalnie związany ze swoim miejscem pracy?
30 kwi 2024

1 maja przypada Święto Pracy, to dobry moment, aby zastanowić się nad tym, jak się miewają polscy pracownicy. Jak pracodawcy mogą zadbać o dobrostan pracowników?  

"Student w pracy 2024". Wzrosły zarobki studentów, ale i tak odbiegają od ich oczekiwań
30 kwi 2024

Według marcowego raportu “Student w pracy” Programu Kariera Polskiej Rady Biznesu, co trzeci student w Polsce zarabia między cztery a sześć tysięcy złotych miesięcznie. To o 16,5 proc. więcej, niż rok wcześniej.

20 lat Polski w UE: 1 maja 2004 - 1 maja 2024. Jak zmieniło się prawo pracy?
30 kwi 2024

To już 20 lat Polski w Unii Europejskiej. Dokładnie w dniu 1 maja 2004 Polska wraz z Cyprem, Czechami, Estonią, Litwą, Łotwą, Maltą, ze Słowacją, Słowenią i z Węgrami wstąpiła do Unii Europejskiej. To było największe w historii rozszerzenie UE. Prze te 20 lat, do 1 maja 2024 wiele się zmieniło. Szczególnie ważny jest swobodny przepływ pracowników - możliwość pracy za granicą, posiadanie ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego oraz szeregu innych praw pracowniczych. Poniżej opis najważniejszych zmian dla polskiego prawa pracy w związku z wstąpieniem do UE.

Zawodowa służba wojskowa - nie dla osób transseksualnych
30 kwi 2024

Ministerstwo Obrony Narodowej uznaje, że transseksualizm i obojniactwo to przyczyny dyskwalifikujące z zawodowej służby wojskowej. Według rozporządzenia MON to choroby i ułomności. Czy takie wyłączenie jest zgodne z prawem, czy nie dyskryminuje? Temat jest od lat kontrowersyjny, ale warto wiedzieć, że WHO - Światowa Organizacja Zdrowia usunęła transpłciowość, w tym transseksualizm z listy zaburzeń psychicznych. W całą sprawę zaangażował się zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich, który napisał do sekretarza stanu w MON Cezarego Tomczyka.

pokaż więcej
Proszę czekać...