Każdy pracodawca jest zobowiązany ułatwiać swoim pracownikom podnoszenie kwalifikacji oraz zapewnić pewne świadczenia tym, którzy podjęli taką decyzję. Jednak niektóre przywileje przysługują wyłącznie nauczycielom, którzy otrzymali skierowanie od dyrektora w celu odbycia nauki w szkole wyższej lub zakładzie kształcenia nauczycieli.
Gwarancje otrzymania omawianych poniżej świadczeń zostały zawarte w przepisach rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 19 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania nauczycielom urlopów dla dalszego kształcenia się, dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych i z innych ważnych przyczyn oraz ulg i świadczeń związanych z tym kształceniem, a także organów uprawnionych do ich udzielania.
Urlopy szkoleniowe
Nauczyciel, który otrzymał od dyrektora skierowanie na dalsze kształcenie, korzysta zarówno z płatnego zwolnienia od pracy, jak też z urlopów szkoleniowych. Z pierwszego płatnego zwolnienia od pracy nauczyciel może skorzystać już w chwili ubiegania się o przyjęcie na studia w szkole wyższej lub wyższej szkole zawodowej. Wówczas na wniosek nauczyciela dyrektor udziela zwolnienia w wymiarze łącznie do 6 dni roboczych, które są przeznaczone na załatwienie formalności związanych z przyjęciem na studia i na przystąpienie do egzaminów wstępnych.
Nauczycielowi skierowanemu do odbywania nauki w innej miejscowości niż miejsce zamieszkania bądź miejsce pracy przepisy rozporządzenia gwarantują zwrot kosztów przejazdu. Nauczyciel korzysta więc ze zwrotu kosztów przejazdu na obowiązkowe zajęcia i egzaminy oraz z ryczałtu na pokrycie kosztów zakwaterowania i wyżywienia w czasie obowiązkowych zajęć dydaktycznych. Zasady wypłaty powyższych świadczeń określone są w przepisach dotyczących należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. Należy pamiętać, że przed realizacją tego uprawnienia dyrektor może zobowiązać nauczyciela do przedstawienia zaświadczenia o uczestnictwie w obowiązkowych zajęciach dydaktycznych w szkole wyższej.
Kolejnym świadczeniem, z którego korzysta nauczyciel odbywający naukę na podstawie skierowania, jest urlop szkoleniowy.
Nauczycielowi odbywającemu studia zaoczne lub wieczorowe w szkole wyższej przysługują płatne urlopy szkoleniowe w każdym roku studiów. Urlopy przeznaczone są na udział w obowiązkowych zajęciach dydaktycznych oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminów.
Wymiar urlopów jest następujący:
• na studiach zaocznych - 28 dni roboczych,
• na studiach wieczorowych - 21 dni roboczych.
Należy zwrócić uwagę, że jeżeli ostatni rok studiów w szkole obejmuje tylko jeden semestr, to płatny urlop szkoleniowy ulega skróceniu o połowę.
W ostatnim roku studiów, niezależnie od urlopów wymienionych wyżej, nauczycielowi przysługuje dodatkowo 21 dni roboczych płatnego urlopu na przygotowanie pracy magisterskiej (dyplomowej) oraz przystąpienie do egzaminu magisterskiego (dyplomowego). Urlopów i zwolnień przewidzianych w rozporządzeniu udziela nauczycielowi dyrektor na podstawie dokumentacji przebiegu studiów.
Przepisy rozporządzenia dopuszczają również możliwość takiego ustalenia rozkładu czasu pracy nauczyciela, aby jego uczestnictwo w zajęciach w szkole wyższej nie powodowało konieczności zwalniania go z realizacji obowiązkowego wymiaru godzin pracy. Aby skorzystać z tej możliwości, należy złożyć wniosek do dyrektora szkoły i załączyć zaświadczenie potwierdzające rozkład zajęć na studiach.
Nauczyciel powtarza rok lub choruje
Nauczyciel, który nie zaliczył roku studiów, traci prawo do płatnego urlopu szkoleniowego oraz ulg i świadczeń przewidzianych w rozporządzeniu przez okres powtarzania roku. W tej sytuacji nauczyciel ma prawo do bezpłatnych zwolnień od pracy na czas obowiązkowych zajęć dydaktycznych i egzaminów.
Jeżeli jednak nauczyciel powtarza rok z powodu choroby lub innych wypadków losowych, to dyrektor może przyznać nauczycielowi w tym czasie płatny urlop szkoleniowy oraz inne ulgi i świadczenia przewidziane w rozporządzeniu.
Nauczyciel, który korzysta z urlopu szkoleniowego i zachorował, ma dwie możliwości, z których może skorzystać. Okres urlopu szkoleniowego przedłuża się o okres niezdolności do pracy bądź na wniosek nauczyciela dyrektor udziela części urlopu szkoleniowego niewykorzystanego z powodu niezdolności do pracy w terminie późniejszym.
WAŻNE!
Za czas urlopu szkoleniowego oraz płatnego zwolnienia od pracy nauczyciel zachowuje prawo do wynagrodzenia. Godziny ponadwymiarowe, przydzielone nauczycielowi w planie organizacyjnym szkoły i przypadające do realizacji w okresie urlopu szkoleniowego, traktuje się jak godziny faktycznie przepracowane.
Wymienione wyżej świadczenia przysługują nauczycielom kształcącym się na studiach wieczorowych bądź zaocznych. Są jednak nauczyciele, którzy studiują eksternistycznie. Oni także mają prawo do urlopów i innych świadczeń. Nauczycielowi, który przystępuje do egzaminów z zakresu programu określonego kierunku studiów wyższych w systemie eksternistycznym, przysługują płatne zwolnienia od pracy na czas niezbędny do przystąpienia do tych egzaminów. Natomiast na przygotowanie pracy magisterskiej (dyplomowej) nauczycielowi przysługuje ponadto 10 dni roboczych płatnego urlopu szkoleniowego. Wszystkie wymienione wyżej świadczenia przysługują obligatoryjnie nauczycielowi, który został skierowany na studia przez dyrektora.
Nauczyciele dokształcający się
Zawód nauczyciela wymaga ciągłego dokształcania się. Jednak proces ten jest kosztowny. Dlatego też Karta Nauczyciela w art. 70a zapewnia możliwość dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli.
Środki na dofinansowania wyodrębniane są z budżetu szkoły w wysokości 1% planowanych rocznych środków przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe nauczycieli.
Podziału zgromadzonych środków przeznaczonych na dokształcanie dokonuje się po zasięgnięciu opinii związków zawodowych zrzeszających nauczycieli.
Dodatkowym uprawnieniem, wynikającym z Karty Nauczyciela, mającym zachęcać nauczycieli do podnoszenia kwalifikacji jest możliwość skrócenia przez dyrektora tygodnia pracy tego pracownika. Każdego nauczyciela obowiązuje 5-dniowy tydzień pracy. Natomiast nauczycielom dokształcającym się dyrektor szkoły może ustalić 4-dniowy tydzień pracy (art. 42c Karty Nauczyciela).
Podstawa prawna:
• ustawa z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674),
• rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 19 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania nauczycielom urlopów dla dalszego kształcenia się, dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych i z innych ważnych przyczyn oraz ulg i świadczeń związanych z tym kształceniem, a także organów uprawnionych do ich udzielania (DzU z 2001 r. nr 1, poz. 5).