RADA
Czas przeznaczony przez pracowników na przygotowanie się do wykonywania pracy, w tym czas poświęcony na przebranie się w odzież roboczą, nie jest zaliczany do czasu pracy. Zatem pracownicy powinni odpowiednio wcześniej przyjść do pracy, aby móc przystąpić do wykonywania pracy o godzinie rozpoczęcia zmiany. Natomiast czas poświęcony przez pracowników na przekazanie zmiany jest zaliczany do ich czasu pracy.
UZASADNIENIE
Pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy wówczas, gdy jest gotów do wykonywania pracy, a więc znajduje się w zakładzie pracy bądź w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę do świadczenia pracy i na polecenie pracodawcy może rozpocząć wykonywanie pracy. Samo przebywanie pracownika w miejscu, w którym ma wykonywać pracę, nie jest równoznaczne z gotowością do pracy.
WAŻNE!
Czas pracy liczy się od momentu, kiedy pracownik znajduje się w takim stanie psychofizycznym, który umożliwia mu faktyczne wykonywanie pracy w wyznaczonym miejscu.
Pozostawanie w dyspozycji pracodawcy to gotowość pracownika do pracy, a zatem obecność i zachowanie wskazujące, że ma on możliwość i zamiar wykonywania pracy. Przez gotowość do pracy należy rozumieć również przebranie się pracownika w wymaganą przez pracodawcę odzież roboczą i ochronną. Pracownik, który nie przebrał się w odzież roboczą, nie jest bowiem gotowy do wykonywania pracy.
Powszechnie obowiązujące przepisy prawa pracy nie określają szczegółowo okoliczności wskazujących na pozostawanie w dyspozycji pracodawcy, ponieważ o pozostawaniu w takiej dyspozycji decyduje pracodawca. Takie okoliczności powinny zostać sprecyzowane przez przepisy obowiązujące u danego pracodawcy, regulujące organizację i porządek w pracy, takie jak np. układ zbiorowy pracy, regulamin pracy lub informacja o warunkach zatrudnienia, jeżeli pracodawca nie jest zobowiązany do tworzenia regulaminu. W takim przypadku można w przepisach wewnątrzzakładowych określić pozostawanie w dyspozycji pracodawcy przez wskazanie określonych godzin rozpoczynania i kończenia pracy, zgodnie z przyjętym dla pracownika rozkładem czasu pracy.
Ze względu na specyfikę pracy czy rozległość zakładu niezbędne jest czasami dookreślenie w przepisach wewnątrzzakładowych, od jakiego momentu bądź w którym konkretnie miejscu obecność pracownika spełnia wymóg bycia w dyspozycji pracodawcy. Na podstawie takich przepisów w sposób jednoznaczny jest możliwe wliczanie do czasu pracy np. czasu dojścia pracownika do stanowiska pracy czy czasu poświęconego na przekazanie zmiany.
Jeżeli przekazanie zmiany wiąże się z koniecznością podejmowania przez pracownika zadań wynikających z jego zakresu obowiązków lub innych czynności mających znaczenie dla zapewnienia ciągłości pracy i zachowania właściwego procesu produkcji, to wówczas ten czas należy zaliczyć do czasu pracy pracownika.
• art. 128 § 1 Kodeksu pracy.
Patrycja Potocka-Szmoń
specjalista w zakresie prawa pracy
Orzecznictwo uzupełniające:
• Stawienie się pracownika w miejscu wykonywania pracy w stanie nietrzeźwości wyklucza zarówno możliwość świadczenia przez niego pracy, jak też pozostawania w gotowości do jej świadczenia. (Wyrok Sądu Najwyższego z 11 kwietnia 2000 r., I PKN 586/99, OSNP 2001/18/556)