W maju br. ze względu na święto 3 maja pracownicy, którzy mają wolną sobotę wynikającą z 5-dniowego tygodnia pracy, dodatkowo otrzymują dzień wolny, aby wymiar ich czasu pracy wynosił 19 dni (152 godz.). Co mam zrobić z pracownikiem, który pracuje w każdą sobotę, a poniedziałki ma wolne? Nie zgadza mi się jego czas pracy, bo przecież dla niego 3 maja jest pracujący, ale wolny jako święto, więc nie oddaję mu dodatkowego dnia wolnego i przez to w maju br. ma do przepracowania 20 dni i 160 godz. Czy temu pracownikowi też przysługuje dzień wolny?
Pracownikowi, który pracuje od wtorku do soboty po 8 godzin dziennie, tak jak pracownikowi pracującemu od poniedziałku do piątku po 8 godzin dziennie, trzeba w maju br. udzielić dodatkowego dnia wolnego od pracy.
UZASADNIENIE
Aby ustalić, czy pracownikowi, który pracuje od wtorku do soboty po 8 godzin na dobę, w związku ze świętem 3 maja, które w tym roku przypada w sobotę, udzielić dodatkowego dnia wolnego, należy sprawdzić dwie kwestie.
Po pierwsze
Należy ustalić, czy święto 3 maja przypadające w sobotę spowoduje obniżenie wymiaru czasu pracy o 8 godzin. Obowiązek oddania dodatkowego dnia wolnego za święto 3 maja przypadające w sobotę wynika z tego, że pracownik ma ten dzień i tak wolny jako wynikający z przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy, a zatem święto nie powoduje obniżenia w tym dniu wymiaru czasu pracy o 8 godzin. Ponadto pracownik nie ma zapewnionego dnia wolnego z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy w sobotę 3 maja br., ponieważ jest to dzień dla niego wolny z tytułu święta. Pracodawca musi zatem oddać pracownikowi dodatkowy dzień, który będzie dla pracownika dniem wolnym z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy.
W przedstawionej sytuacji pracownik będzie miał jednak obniżony wymiar czasu pracy o 8 godzin z powodu święta przypadającego w sobotę 3 maja, ponieważ soboty (inaczej niż w przypadku innych pracowników) są dla niego wyznaczone jako dni pracy. Ponadto, jeśli dni wolne od pracy wynikające z zasady przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy w przypadku tego pracownika przypadają w poniedziałki, to święto 3 maja przypadające w tym roku w sobotę w żaden sposób nie wpływa na liczbę dni wolnych w okresie rozliczeniowym. Zatem z tych powodów nie ma potrzeby wyznaczania pracownikowi dodatkowego dnia wolnego.
Po drugie
Należy sprawdzić, czy polecając pracownikowi pracę w maju w każdy z dni od wtorku do soboty, z wyłączeniem dni świątecznych, które przypadają w inny dzień niż niedziela, tj. 1 maja, 3 maja i 22 maja, nie zaplanujemy mu godzin nadliczbowych. Należy zatem przede wszystkim ustalić wymiar czasu pracy, jaki obowiązuje pracownika w maju br., a więc:
• pomnożyć 40 godzin przez 4 (40 x 4 = 160), czyli przez liczbę pełnych tygodni pracy w maju br.,
• dodać do otrzymanej liczby iloczyn 8 godzin i 2 dni (160 + 8 x 2 = 176), czyli liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego wykraczających poza 4 pełne tygodnie, a przypadających od poniedziałku do piątku, tj. 29 i 30 maja,
• od otrzymanego wyniku odjąć iloczyn liczby 8 godzin i 3 dni, czyli liczby dni świątecznych przypadających w innych dniach niż niedziela (1 maja, 3 maja, 22 maja), co łącznie daje 152 godziny (176 - 24).
Tak otrzymany wynik stanowi wymiar czasu pracy obowiązujący w maju br. i, co za tym idzie, maksymalną liczbę godzin, jaką możemy zaplanować pełnoetatowemu pracownikowi w tym miesiącu do przepracowania.
Jeśli zatem przyjmiemy, że pracownik w każdym z dni pracy wykonuje swoje zadania przez 8 godzin, to nie powinien on przepracować więcej niż 19 dni w maju br. Mnożąc bowiem 8 godzin pracy przez 19 dni, otrzymamy 152 godziny pracy, czyli pełny wymiar czasu pracy w maju. Jeśli zaś poprzestalibyśmy na samej zasadzie, że święto 3 maja przypadające w 2008 r. w sobotę w przypadku pracownika zatrudnionego od wtorku do soboty nie powoduje zmniejszenia liczby jego dni wolnych wynikających z zasady przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy, to doszlibyśmy do wniosku, że nie ma konieczności udzielania pracownikowi dodatkowego dnia wolnego. Taki wniosek spowodowałby jednak, że pracownik w maju przepracowałby 20 ośmiogodzinnych dni pracy, a zatem 160 godzin, czyli o 8 godzin za dużo.
WAŻNE!
Wymiar czasu pracy w maju 2008 r. wynosi 152 godziny.
Z tego względu, aby zachować odpowiedni wymiar czasu pracy, również pracownikowi, który stale pracuje od wtorku do soboty z wyłączeniem świąt, należy udzielić dodatkowego dnia wolnego od wtorku do soboty w majowym okresie rozliczeniowym. W innym przypadku pracownik wypracuje 8 godzin ponad obowiązujący go wymiar czasu pracy, a zatem 8 godzin nadliczbowych wynikających z przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy, za które, oprócz normalnego wynagrodzenia, pracownikowi będzie przysługiwać dodatek w wysokości 100%.
• art. 129 § 1, art. 130 § 1 i § 2, art. 151 § 1, art. 1511 § 2 Kodeksu pracy.
Monika Wacikowska
specjalista w zakresie prawa pracy, były pracownik Departamentu Prawnego Głównego Inspektoratu Pracy