W związku z niejednolitym stosowaniem przez kraje członkowskie Unii Europejskiej przepisów Rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (...), dotyczących sposobu obliczania dziennego okresu prowadzenia pojazdu, Komisja Europejska wydała 7 czerwca 2011 r. decyzję nr K (2011) 3759 wskazującą na zalecane podejście w tym zakresie. Decyzja ta jest stosowana bezpośrednio w państwach członkowskich Unii Europejskiej jako przepis wykonawczy do rozporządzenia unijnego nr 561/2006.
Przepisy ww. rozporządzenia definiują wprawdzie pojęcie dziennego czasu prowadzenia pojazdu jako łączny okres prowadzenia pojazdu od zakończenia jednego dziennego okresu odpoczynku do rozpoczęcia następnego okresu odpoczynku lub między dziennym okresem odpoczynku a tygodniowym okresem odpoczynku. Jednak definicja ta uwzględnia jedynie przypadki, w których kierowca wykorzystał obowiązkowy, określony przepisami rozporządzenia regularny dzienny okres odpoczynku (co najmniej 11 godzin) lub skrócony dzienny okres odpoczynku (co najmniej 9 godzin). Nie daje natomiast odpowiedzi, jak liczyć dzienny czas prowadzenia pojazdu przez kierowcę w sytuacji, gdy kierowca nie wykorzystał w całości okresów odpoczynków wymaganych rozporządzeniem unijnym nr 561/2006.
PRZYKŁAD
Kierowca w czasie 24 godzin po zakończeniu poprzedniego dziennego okresu odpoczynku, który upłynął 1 sierpnia 2011 r. o godz. 6.00, wykorzystał jedynie 5 godzin dziennego odpoczynku do godz. 6.00 2 sierpnia 2011 r. Odpoczynek ten przypadł kierowcy 2 sierpnia w godzinach od 0.00 do 5.00. Kolejny dzienny 11-godzinny odpoczynek kierowca rozpoczął dopiero 2 sierpnia o godz. 18.00. W takim przypadku organy kontrolne miały możliwość ukarania przewoźnika za łączony okres prowadzenia pojazdu przez kierowcę sprzed odpoczynku 5-godzinnego aż do czasu odebrania prawidłowej przerwy 9- lub 11-godzinnej. Wynika to z tego, że zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów rozporządzenia unijnego nr 561/2006, dzienny czas prowadzenia pojazdu był liczony od zakończenia „prawidłowego” (tj. 9- lub 11-godzinnego dziennego albo tygodniowego) odpoczynku do rozpoczęcia kolejnego „prawidłowego” odpoczynku.
Zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej z 7 czerwca 2011 r., w przypadku gdy kierowca nie wykorzystał w całości określonych w rozporządzeniu unijnym nr 561/2006 okresów odpoczynków, obliczanie dziennego okresu prowadzenia pojazdu kończy się z początkiem nieprzerwanego okresu odpoczynku trwającego co najmniej 7 godzin. Obliczanie kolejnego dziennego okresu prowadzenia pojazdu zaczyna się po upływie tego nieprzerwanego okresu odpoczynku. Zatem zaliczanie przez organy kontrolne do dziennego okresu prowadzenia pojazdu wszystkich okresów między jednym a drugim odpoczynkiem określonym przepisami rozporządzenia unijnego może nastąpić jedynie wówczas, gdy skrócony przez kierowcę odpoczynek trwał mniej niż 7 godzin.
PRZYKŁAD
Kierowca po zakończeniu okresu tygodniowego odpoczynku rozpoczął pracę w poniedziałek o godz. 8.00. O godz. 16.00 w tym dniu rozpoczął odpoczynek, który trwał 6 godzin do godz. 22.00 w tym dniu. Następnie kierowca ponownie wykonywał pracę, po której rozpoczął 11-godzinny dzienny odpoczynek we wtorek o godz. 10.00. W takim przypadku nic się nie zmienia i do dziennego okresu prowadzenia pojazdu kierowcy należy wliczyć czas prowadzenia pojazdu z całego okresu od 8.00 w poniedziałek do 10.00 we wtorek.
Sytuacja w powyższym przykładzie uległaby jednak zmianie, gdyby kierowca w poniedziałek wykorzystał – niezgodnie z przepisami rozporządzenia unijnego nr 561/2006 – skrócony, ale trwający co najmniej 7 godzin odpoczynek dobowy. W takim bowiem przypadku dzienne okresy prowadzenia pojazdy należałoby obliczać odrębnie z okresu pracy przed tym 7-godzinnym odpoczynkiem i po nim.
PRZYKŁAD
Kierowca 16 sierpnia 2011 r. pracował od godz. 6.00. Rozpoczął odpoczynek dobowy o godz. 16.00 w tym dniu, który jednak w związku z pilnym terminem dostarczenia przez niego towaru został skrócony do 8 godzin i 30 minut. Kierowca ponownie rozpoczął pracę o godz. 0.30 17 sierpnia. Po dowiezieniu towaru na miejsce kierowca rozpoczął prawidłowy 11-godzinny odpoczynek dobowy o godz. 13.00 17 sierpnia. W takim przypadku, zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej, kierowcy należy obliczyć dzienny okres prowadzenia pojazdu odrębnie z godzin pracy od 6.00 do 16.00 16 sierpnia i odrębnie z godzin od 0.30 do 13.00 17 sierpnia, mimo że między tymi okresami kierowca nie wykorzystał nawet prawidłowego, „skróconego”, co najmniej 9-godzinnego nieprzerwanego dziennego odpoczynku.
Rozporządzenie unijne nr 561/2006 ma zastosowanie do przewozu drogowego (każdego przewozu odbywanego w całości lub w części po drogach publicznych przez pojazd, z ładunkiem lub bez, używany do przewozu osób lub rzeczy):
- rzeczy, gdy dopuszczalna masa całkowita pojazdu łącznie z przyczepą lub naczepą przekracza 3,5 tony lub
- osób, pojazdami skonstruowanymi lub trwale przystosowanymi i przeznaczonymi do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą.
Przepisy ww. rozporządzenia dotyczą jedynie transportu dokonywanego na terytorium Unii Europejskiej oraz państw należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii. Rozporządzenie unijne nr 561/2006 ma pierwszeństwo w stosowaniu przed polską ustawą o czasie pracy kierowców. Dopiero w zakresie nieuregulowanym ww. rozporządzeniem będą miały zastosowanie przepisy polskiej ustawy o czasie pracy kierowców.
Podstawa prawna
- art. 2, art. 3, art. 4 lit. g i lit. k, art. 8 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (DzU. UE. L. Nr 102, poz. 1 ze zm.),
- art. 1 decyzji wykonawczej Komisji Europejskiej z 7 czerwca 2011 r. Nr K(2011) 3759 w sprawie obliczania dziennego czasu prowadzenia pojazdu zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady.