Powinni Państwo zaliczyć do czasu pracy czas dojazdu i powrotu pracownika z delegacji tylko w takim wymiarze, jaki pokrywa się z jego godzinami pracy ustalonymi w rozkładzie czasu pracy.
UZASADNIENIE
Czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy (art. 128 § 1 Kodeksu pracy). Podróżą służbową jest wykonywanie przez pracownika zadania w terminie i miejscu określonym przez pracodawcę poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem świadczenia pracy (art. 77 5 Kodeksu pracy). Przepisy nie rozstrzygają jednak, czy do czasu pracy zaliczyć czas prowadzenia samochodu w celu dojazdu do miejsca delegacji.
Nie ulega jednak wątpliwości, że jeżeli pracownik świadczył pracę na rzecz pracodawcy podczas podróży służbowej, należy wliczyć mu do czasu pracy zarówno wykonywanie zadań w normalnych, obowiązujących pracownika godzinach pracy, jak też poza nimi. Rozbieżności interpretacyjne pojawiają się natomiast w stosunku do tej części podróży służbowej pracownika, która nie jest bezpośrednio związana z wykonywaniem czynności na rzecz pracodawcy, a jedynie jest niezbędnym elementem poprzedzającym i następującym po wykonywaniu pracy. Dotyczy to czasu dojazdu do miejsca, w którym praca ma być wykonywana, oraz pozostawania w miejscu delegacji bez wykonywania pracy i powrotu do stałego miejsca pracy.
Zarówno w orzecznictwie, jak i wśród ekspertów prawa pracy przeważa pogląd, że w ramach podróży służbowej – poza czasem wykonywania pracy – pracownik nie pozostaje w dyspozycji zakładu pracy w rozumieniu art. 128 Kodeksu pracy (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 4 lipca 1978 r., I PR 45/78, PiZS 1979/10/76). Samo odbywanie podróży służbowej nie stanowi zatem wykonywania pracy. Dodatkowo na potwierdzenie tej tezy Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 27 października 1981 r. (I PR 85/81, OSNC 1982/5-6/76) odróżnił podróż służbową, będącą drogą do miejsca wykonywania polecenia, od czasu świadczenia pracy w ramach odbywanej podróży. Podkreślił jednak, że jeżeli czas dojazdu do miejsca delegacji, pozostawania w miejscu delegacji lub powrotu z podróży służbowej przypada w normalnych (harmonogramowych) godzinach pracy pracownika, te okresy należy zaliczyć do czasu pracy.
Kwestię zaliczania do czasu pracy czasu przejazdu pracownika do miejsca delegacji i z powrotem poza godzinami ustalonymi w harmonogramie Sąd Najwyższy rozstrzygnął w wyroku z 4 kwietnia 1979 r. (I PRN 30/79, OSNC 1979/10/202), w którym stwierdził, że z reguły nie jest to czas pracy i dlatego za taki czas nie przysługuje pracownikowi dodatkowe wynagrodzenie za pracę. Jeżeli jednak jedynym celem podróży jest przewóz pracowników i pracownikowi umysłowemu zlecono, poza normalnymi godzinami pracy, dodatkowe obowiązki kierowcy, czas przejazdu w tej sytuacji oznacza jednocześnie czas pracy. A zatem w przypadku, gdy pracownik jedzie samochodem służbowym, wioząc jednocześnie innych pracowników, czas dojazdu do miejsca wyznaczonego przez pracodawcę wlicza się do czasu pracy tego pracownika również w sytuacji, gdy ma to miejsce poza ustalonymi godzinami pracy.
WAŻNE!
Jeżeli pracownik jedzie sam w podróż służbową samochodem służbowym, to do czasu pracy wliczamy mu tylko te okresy podróży, które pokrywają się z jego godzinami pracy wynikającymi z rozkładu czasu pracy.
Państwa pracownik nie przewoził innych pracowników. Sam jechał pojazdem, który został mu wyznaczony jako środek transportu. Dlatego czasu dojazdu do miejsca podróży służbowej i powrotu, które przypadają poza jego godzinami pracy wynikającymi z rozkładu czasu pracy, nie należy wliczać do czasu pracy.
PRZYKŁAD
Pracownik pracuje w godz. 8.00–16.00. Pracodawca wysłał go w podróż służbową samochodem firmowym, którą pracownik odbył sam. Zatrudniony prowadził pojazd w godz. 7.00–10.00, następnie wykonywał pracę na miejscu w godz. 10.30–15.00 i wracał do domu w godz. 15.00–18.00. W takim przypadku do czasu pracy należy zaliczyć pracownikowi dojazd do miejsca docelowego delegacji przypadający w godz. 8.00–10.00 i powrót z delegacji w godz. 15.00–16.00. Tylko te okresy pokrywają się z godzinami pracy pracownika. Pozostałego czasu dojazdu (w godz. 7.00–8.00) i powrotu z podróży służbowej (w godz. 16.00–18.00) nie zaliczamy do czasu pracy, ponieważ nie pokrywają się one z godzinami pracy pracownika i pracownik w tym czasie nie przewoził innych pracowników.
Jeżeli praca pracownika polega na stałych, regularnych wyjazdach w teren, do czasu pracy należy wliczać także czas podróży z zakładu pracy do miejsca wykonania czynności i z powrotem oraz czas między miejscami wykonywania pracy (wyroki SN z 30 września 1976 r., I PR 115/76, OSP 1978/2/19 oraz z 3 grudnia 2008 r., I PK 107/08, OSNP 2010/11–12/133). Sąd wskazał, że w tym czasie pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy.
Podstawa prawna:
- art. 775, art. 128 Kodeksu pracy.
Orzecznictwo uzupełniające:
- Wszelkie przejazdy pracownika, wykonującego pracę w terenie, z miejsca zakwaterowania do miejsca pracy i z powrotem są objęte czasem pracy, pozostaje on bowiem w czasie tych przejazdów w dyspozycji zakładu pracy. (Wyrok Sądu Najwyższego z 27 maja 1978 r.; I PR 31/78, OSP 1979/11/191)