Polska znajduje się w ogonie Europy jeśli chodzi o wskaźnik zatrudnienia osób między 55. a 64. rokiem życia. Tymczasem, pracownicy z grupy 50+ to kadra coraz bardziej ceniona na rynku pracy.
W ciągu kolejnych lat pracodawcy będą musieli zmierzyć się z silnym spadkiem podaży osób w wieku produkcyjnym mobilnym (18-44 lata) - według prognoz GUS liczba osób z tej grupy wiekowej zmniejszy się do 2035 roku o 4 mln. Jednocześnie eksperci wskazują, że wśród pokolenia 50+ istnieją obecnie największe rezerwy zatrudnienia – Polska może „pochwalić się” jednym z najniższych wskaźników zatrudnienia osób w wieku 55-64 lata, który wynosi jedynie 41 proc., podczas gdy w Szwecji to 74 proc., w Niemczech - 64 proc., a średnia unijna to prawie 51 proc. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że jeszcze 5 lat temu wskaźnik zatrudnienia w Polsce w tej grupie wiekowej wynosił niewiele ponad 30 proc. można wywnioskować, że pracodawcy powoli dostrzegają potencjał tkwiący w pracownikach z grupy 50+, wychodząc naprzeciw stereotypom krążącym wokół dojrzałej kadry.
Stereotypowy obraz pracownika 50+
Niektórych pracodawców od zatrudniania pracowników 50+ powstrzymują uprzedzenia i mity związane z tą grupą. - Osobom w wieku 50+ niesłusznie zarzuca się powolność, niską efektywność, bariery w pracy z nowymi technologiami i niechęć do zmian. Utrzymywanie w firmach dojrzałych pracowników jest też mylnie postrzegane jako czynnik zwiększający poziom bezrobocia młodych. Obawy pracodawców wywołuje też rzekomy, wysoki wskaźnik absencji chorobowej wśród starszych osób, oraz brak możliwości rozwiązania umowy ze względu na okres ochrony wynikającej z Kodeksu Pracy. Zarzuty te nie przekładają się jednak w większości przypadków na rzeczywisty obraz dojrzałej kadry, która niejednokrotnie służy jako skarbnica wiedzy dla młodych – mówi Agnieszka Świgoń-Staroń, Dyrektor Departamentu Zarządzania Personelem w TP Teltech, firmie znajdującej się w gronie Członków Instytucjonalnych Polskiego Stowarzyszenia Zarządzania Kadrami.
Redakcja poleca: Personel i Zarządzanie
Według badania cytowanego na stronie prowadzonej przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej www.50plus.gov.pl upowszechniającej rządową kampanię na rzecz aktywizacji osób po 50 roku życia, „produktywność pracowników rośnie w miarę stażu pracy, aż do emerytury”. Nieprawdziwe jest też stwierdzenie, że starsi pracownicy mają trudności w przystosowaniu się do zmian oraz nie są w stanie opanować wdrażanych w firmach rozwiązań technologicznych oraz informatycznych. Zwłaszcza, że to grupa wśród której najszybciej przybywa użytkowników Internetu. Jeśli chodzi o zależność pomiędzy zatrudnianiem osób starszych a bezrobociem młodych ludzi, eksperci rynku pracy jednoznacznie twierdzą, że jedno nie ma wpływu na drugie. Nieprawdziwe są też zarzuty o częstą nieobecność w pracy pracowników z grupy 50+, zwłaszcza wobec dynamicznie rozwijającej się opieki zdrowotnej i farmaceutycznej oraz rosnącej średniej długości życia. Według danych ZUS za I półrocze 2014 roku, 27 proc. osób, którym wystawiono w tym okresie zaświadczenia lekarskie z tytułu choroby własnej to pracownicy 50+, a 50 proc. - osoby w wieku 20-39 lat.
Zadaj pytanie: FORUM
Kompetencje starszych na wagę złota
Każde z pokoleń obecnych na rynku pracy ma swoje mocne i słabe strony. Kluczem do efektywnego zarządzania kapitałem ludzkim jest umiejętne wykorzystanie zalet i potencjału tkwiącego w każdej z grup pracowników. To samo tyczy się dojrzałej kadry. – Pracownicy z grupy 50+ to przede wszystkim osoby z bogatym, długoletnim doświadczeniem oraz ogromną, imponującą wiedzą. Są zwykle dobrze zorganizowani, punktualni, bardzo rzetelni i zaangażowani. Ich niewątpliwą cechą jest ponadto lojalność – są często przywiązani do miejsca pracy i pełnionej funkcji, cenią sobie poczucie stabilizacji i dlatego potrafią pozostać w jednej firmie aż do emerytury – komentuje Dyrektor personalny Edyta Zarecka z Sitech Sp. z o.o., firmy znajdującej się w gronie Członków Instytucjonalnych PSZK. Lojalność jest cechą szczególnie cenioną przez firmy – zwłaszcza, że obecnie coraz więcej pracowników aktywnych na rynku pracy nie ma problemu z mobilnością w poszukiwaniu lepszych ofert pracy, co przekłada się na rosnący poziom rotacji w firmach oraz wzmożoną walkę o talenty.
Mentor idealny
Dużym atutem dojrzałych pracowników jest ich komunikatywność, brak konfliktowości oraz dbałość o miłą atmosferę. Chętnie też dzielą się swoją wiedzą i umiejętnościami z przedstawicielami młodszych pokoleń w firmie, co jest uwzględniane przez menedżerów w polityce zarządzania wiekiem oraz współpracy międzypokoleniowej w organizacji. - Dojrzali pracownicy bardzo dobrze odnajdują się w roli mentorów, którzy wprowadzają nowych pracowników bądź stażystów czy praktykantów w specyfikę funkcjonowania firmy oraz stanowią dla nich wsparcie w adaptacji do nowego środowiska pracy. Są dobrymi nauczycielami, którzy przekazują swoją wiedzę młodszym pracownikom. Wartością dodaną programów mentoringowych jest budowanie relacji międzypokoleniowej w firmie, która pozwala lepiej zrozumieć wzajemne potrzeby i oczekiwania, a także usprawnia transfer wiedzy wewnątrz organizacji – komentuje Zbigniew Miedziński, Dyrektor Departamentu Zarządzania Zasobami Ludzkimi w LG Display, firmie znajdującej się w gronie Członków Instytucjonalnych PSZK. W niektórych branżach, po przekroczeniu konkretnego wieku, pracownicy tracą część uprawnień, dlatego przyjęcie przez nich roli mentora stanowi remedium na ograniczone możliwości wykonywania swojej pracy i uwolnione zasoby czasowe.
Starzenie się polskich pracowników
Zatrudnianie starszych z korzyścią dla pracodawcy
- Mimo działań rządowych oraz inicjatyw społecznych służących budowaniu świadomości firm w zakresie korzyści wynikających z zatrudniania doświadczonej załogi, nadal wiele przedsiębiorstw nie zdaje sobie sprawy z instrumentów wspierających pracodawców zatrudniających grupę pracowników 50+ - mówi Piotr Palikowski, prezes PSZK. Pracodawcy zatrudniający dojrzałych pracowników mogą skorzystać z benefitów finansowych przewidzianych w prawie. - Za czas niezdolności pracownika do pracy w skutek choroby, firmy płacą wynagrodzenie chorobowe za okres 14 dni zwolnienia lekarskiego w roku, zamiast standardowo 33 dni oraz korzystają ze zwolnienia w opłacaniu składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przez okres 12 miesięcy po zatrudnieniu pracownika 50+ - dodaje Zbigniew Miedziński. Pracodawcy zyskują również na inwestowaniu w rozwój kwalifikacji starszych pracowników – firma, która przeznacza środki na szkolenia dla dojrzałej kadry może liczyć na zwrot kosztów dzięki Funduszowi Szkoleniowemu.
Pracodawcy coraz częściej przekonują się, że warto stawiać na doświadczoną załogę w wieku 50+. Nie tylko młody nabytek to cenny nabytek. Zwłaszcza w czasach, gdy młodych pracowników będzie sukcesywnie ubywać.