Książki wydawane w tym samym roku w wersji anglojęzycznej i polskiej to ciągle na naszym rynku biznesowym rarytasy.
Odważmy się mówić
Do takich publikacji należy „Gdzie się podziali ci wszyscy przywódcy?” Lee Iacocca i Catherine Whitney. Iacocca jest również głównym autorem bestsellerowej książki „Iacocca - autobiografia”, której wznowienie ukazało się u nas także w 2007 roku. Jeżeli ktoś wcześniej nie czytał tej książki, zachęcam do równoczesnego czytania obu publikacji.
„Gdzie się podziali ci wszyscy przywódcy?” to współczesna książka z „półki recept” na ratowanie - zmienianie Ameryki. Autor pisze obrazowo (bez „litości”) i pyta czytelników:
- Czy nie macie dość? Czy ja jestem jedynym człowiekiem w tym kraju, który ma dość tego wszystkiego, co się dzieje? [...] Powinniśmy ze złości drzeć się wniebogłosy. Mamy do czynienia z gangiem ociężałych umysłowo głupków, którzy, sterując naszym statkiem, wyprowadzają go ze stanu praworządności i kierują wprost na skały; mamy do czynienia z bandą korporacyjnych gangsterów, którzy bezlitośnie nas okradają, nie zostawiając suchej nitki, a my nawet nie jesteśmy w stanie doprowadzić wszystkiego do porządku po huraganie (chodzi o huragan Katrina w Nowym Orleanie - AB), nie mówiąc już o wyprodukowaniu samochodu z napędem hybrydowym. Ale zamiast popadać we wściekłość, wszyscy siedzą i potakują, gdy słyszą, jak politycy mówią: „Trzymajcie obrany kurs”. Trzymajcie obrany kurs? Wolne żarty. To jest Ameryka, a nie cholerny Titanic.
Zaangażowane amerykańskie książki biznesowe to ciekawa literatura. Autor jest niezadowolony z prezydentury Gorge''''a Busha i apeluje do czytelników: głosujcie na ludzi, którzy są zaangażowani w przeprowadzenie zmian, mając na uwadze dobro publiczne, a nie tylko dobro własne. Skąd my to znamy? Wbrew pozorom problematyka książki wcale nie jest tak bardzo odległa od naszej polskiej problematyki. Iacocca stawia na przykład pytanie: Głosowanie to prawo czy obowiązek? - Amerykanie nie głosują. Powinniśmy się wstydzić. To czysta hipokryzja, aby system naszych rządów uważać za najlepszy z możliwych, a mimo to uchylać się od najbardziej fundamentalnego prawa wolnego narodu, jakim jest głosowanie. (...) W ostatnich wyborach prezydenckich głos oddało około 45 procent uprawnionych.
Iacocca apeluje: Odważmy się mówić. Przypomina: Władza absolutna korumpuje. Zachęca: Powróćmy do konstytucji. To dzieło pragmatyków, którzy rozumieli, że demokracja jest procesem wyczerpujących negocjacji i kompromisu. Autor opisuje świat, którego na co dzień nie znamy i ta nowa wiedza skupia uwagę czytelnika.
„Gdzie się podziali ci wszyscy przywódcy?” to także poradnik wprowadzający amerykańskich wyborców do myślenia o kampanii prezydenckiej Stanów Zjednoczonych w 2008 roku. Jednak Dziewięć Cech Przywództwa prezentowanych przez Iacoccę można potraktować uniwersalnie. Ciekawość, kreatywność, komunikacja, charakter, odwaga, przekonanie, charyzma, kompetencja, zdrowy rozsądek to cechy przydatne każdemu, kto chce przewodzić innym. Iacoccę, który skończył książkę w wieku 82 lat, cenię za stwierdzenie: „Nieustannie czytam, nigdy nie czuję się tak, jakbym przestał się uczyć!”.
Ambitnie i etycznie
Mimo powiedzenia „dobrymi radami jest piekło wybrukowane”, konsulting na świecie i w Polsce ma się zupełnie dobrze. Spośród biznesowych międzynarodowych publikacji godne polecenia są dostępne u nas od końca lat 90. książki: Davida H. Maistera „Zarządzanie firmą usług profesjonalnych” i „Prawdziwy profesjonalizm”, Milana Kubry, „Jak wybrać doradcę” oraz Dana Ciampy, „Sztuka znajdowania dobrych doradców”.
„Zarządzanie firmą usług profesjonalnych” zawiera wybór artykułów autora z lat 1982-1993. Książka z powodzeniem mogłaby stanowić jedną całość z publikacją „Prawdziwy profesjonalizm” wydaną w oryginale w 1997 roku. We wstępie autor informuje czytelnika, że jego opisany w książce dorobek jest podsumowaniem dekady działań i pracy w ponad 20 krajach. Wiedzy tej nie można streścić w kilku zdaniach. Dodatkowo jest to interesujący podręcznik prezentujący praktykę zarządzania projektami, w które Maister był zaangażowany. Możemy się nauczyć: oceny rodzaju i jakości realizowanych projektów, sposobów i podejścia do rozwoju zawodowego uczestników projektów, badania poziomu satysfakcji klientów, strategii marketingowych kierowanych do klientów oraz oceny rozwoju metodologii realizowanych projektów.
„Prawdziwy profesjonalizm” jest publikacją, z którą koegzystuję już od sześciu lat. Słowa autora: „Robić dobre interesy to za mało, trzeba je robić profesjonalnie i etycznie!” uczą rzetelnego biznesu. Opisując nastawienie doradcy-konsultanta do zleceniodawcy-klienta, Maister przekonuje czytelnika, że dobry doradca powinien być zaangażowany, czyli zdolny do dobrych relacji z klientem oraz jego ludźmi (pracownikami). Brak zaangażowania powoduje, że konsulting nabiera cech „doradczej prostytucji”: - Tego typu zabiegi nie zawsze przynoszą najwyższą jakość, a ponadto pozostawiają niesmak. Zrób to i to, a my ci zapłacimy - takie zdanie przystoi raczej sutenerowi niż profesjonaliście. (...) postąpisz jak prostytutka, mówiąc: Robię to dla pieniędzy i nie oczekujcie, żeby mnie to obchodziło.
Informacja z okładki książki: „Zatroszcz się o: swoich ludzi, swoich klientów, swoją karierę” dobrze oddaje filozofię podejścia autora do pracy doradczej.
„Jak wybrać doradcę. Przewodnik dla klienta” jest pracą pomagającą zrozumieć konsulting osobom, które chcą zdobywać wiedzę na ten temat od podstaw. Książka ma rekomendację Międzynarodowej Organizacji Pracy. Publikacja przypomina dobry przewodnik dla pacjenta lub zdrowego człowieka, który chce wiedzieć, jak najlepiej „poradzić” sobie z lekarzem. Kluczowe pytanie - Dlaczego korzystać z usług doradców? - rozbudowane jest w formę listy pytań dodatkowych dla czytelnika: Czy problem jest dostatecznie ważny? Czy potrzebujesz pomocy w jego identyfikacji? Czy jesteś pewien, że sam nie potrafisz go rozwiązać? Czy korzyści będą większe niż koszty? Czy mamy do dyspozycji odpowiednie środki? Kiedy należy zrezygnować z udziału doradcy?
Ważne jest zalecenie, by zlecający (decydent) uczył się od doradcy oraz by doradztwo nie było podyktowane biznesowym „owczym pędem” (modą).
Najmłodszą (wydanie anglojęzyczne - 2006 rok) książką w proponowanym zestawie jest „Sztuka znajdowania dobrych doradców”. Dan Ciampa, doradca amerykańskich i międzynarodowych firm, a także sprawny negocjator, koncentruje się na zaniedbywanym problemie doboru „lekarzy instytucji i firm”. Autor na podstawie własnego doświadczenia i literatury dochodzi do wniosku, że należy intensywnie uczyć menedżerów umiejętności korzystania z konsultingowego poradnictwa. Przypomina czytelnikowi, że źródeł produktywnego doradzania trzeba szukać wewnątrz i na zewnątrz usprawnianego „organizmu”. Książka udowadnia czytelnikowi kilka zasad - prawd: ambitni szefowie też potrzebują porad, problemem jest ignorowanie i niewłaściwe korzystanie z rad, niedoceniany jest fakt, że doradcy bywają różni. „Potencjalne” nierealizowane rady nie są stratą czasu, bo uczą podejścia do rozwiązań. W nadmiarze jednak stanowią koszt, którego należy unikać.
Najciekawsze jest stwierdzenie, że obecnie w skali globalnej jest zbyt wielu doradców, konsultantów. Zdaniem autora pracy nie ułatwia to właściwych decyzji i zachęca do przypadkowego - „intuicyjnego” wyboru. Dzięki książce Dana Ciampy uwierzyłem, że zleceniodawca musi przed rozpoczęciem współpracy z doradcą zadać fundamentalne pytanie: „Panie konsultancie, a ja co mam robić?”.
Lee Iacocca, Catherine Whitney, „Gdzie się podziali ci wszyscy przywódcy?”, Dom Wydawniczy „Rebis”, Poznań 2007, wydanie oryginalne 2007.
David H. Maister, „Zarządzanie firmą usług profesjonalnych”, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2006, wydanie oryginalne 1993.
David H. Maister, „Prawdziwy profesjonalizm”, Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa 2001, wydanie oryginalne 1997.
Milan Kubr, „Jak wybrać doradcę”, Wydawnictwo Normalizacyjne Alfa-Wero, Warszawa 1997, wydanie oryginalne 1993.
Dan Ciampa, „Sztuka znajdowania dobrych doradców”, Wydawnictwo Helion 2007, wydanie oryginalne 2006.
Andrzej Budzyk
Autor jest stałym współpracownikiem „Personelu i Zarządzania”. Prezentuje książki przydatne ludziom biznesu.
Kontakt: andrzej.budzyk@wp.pl