Papierosy zawierają ponad 4 tys. szkodliwych dla zdrowia składników, a około 40 z nich przyczynia się do zachorowań na raka. Na całym świecie tytoń powoduje prawie 3,5 mln przedwczesnych zgonów rocznie. Co 8 sekund wskutek palenia papierosów umiera jedna osoba. Palenie zabija jednego na dwóch palaczy. Obliczono, że przeciętna 25-letnia osoba, która wypala 10 papierosów dziennie, skraca swoje życie o cztery i pół roku.
W teorii prawie wszyscy znają fatalne skutki palenia tytoniu. W praktyce – pomimo dramatycznych statystyk – palacze nadal palą. Palenie ma negatywne skutki nie tylko dla nich samych, dla ich zdrowia i życia. Równie ważne są skutki społeczno-ekonomiczne nałogu palenia.
Palenie w firmie (i przed firmą)
W kategoriach dyscypliny pracy efekty palenia to:
- większa absencja chorobowa,
- wyższe koszty leczenia,
- obniżona dyscyplina pracy,
- zwiększone zagrożenie wypadkami w pracy.
Palących pracowników, którzy muszą co jakiś czas oderwać się od swoich zajęć na papierosa, cechuje zwiększona nerwowość, słabsza koncentracja, rozproszenie uwagi. Jeśli ich praca ma charakter samodzielny, to wyjścia na papierosa jedynie opóźniają jej efekt. Ale jeśli pracują w zespole razem z niepalącymi, to ich przerwy na papierosa dezorganizują działania współpracowników, sprawiają, że także niepalący – wbrew sobie – mają przestoje w pracy. Może to rodzić poważne konflikty między palaczami a niepalącymi.
Zdarzają się wciąż przypadki nieprzestrzegania palenia w miejscu pracy – przy biurku, w hali produkcyjnej. Dla pracodawców takie sytuacje mogą oznaczać konieczność zapłacenia olbrzymich kar ustawowych, dla pracowników kończy się to często zwolnieniami dyscyplinarnymi za łamanie przepisów.
Poza konsekwencjami w zakresie efektywności i dyscypliny pracowniczej jest jeszcze jeden negatywny skutek palenia w czasie pracy – tym razem wizerunkowy. Niebagatelne znaczenie dla wizerunku firmy ma widok pracowników stojących i palących przed budynkiem zakładu lub biura.
„Przyjemność” na koszt pracodawcy!
Dla firmy skutki palenia w czasie pracy to przede wszystkim straty finansowe. Ile może pracodawcę kosztować nałóg pracownika? Pokazuje to następująca analiza:
Średni wskaźnik procentowy liczby palaczy w Europie kształtuje się w przedziale 25–35 proc. populacji. Do wyliczeń przyjmujemy wskaźnik 29 proc. palaczy w firmach. Średnie wynagrodzenie pracownika – 10 zł na godz. brutto. W przypadku pracowników o wynagrodzeniach wyższych (pracownicy biura, menedżerowie) straty finansowe firmy są znacznie większe. Pięć papierosów po 10 minut każdy, to strata prawie 1 godziny dziennie, co stanowi w skali roku ok. 21 dni – miesiąc pracy spędzony na paleniu, za który płaci pracodawca! (zobacz kalkulator strat). Liczby mówią same za siebie. Każdy menedżer musi je wziąć pod uwagę i próbować jakoś rozwiązać nikotynowy problem w firmie.
Paląca kwestia prawna
Dla pracodawców przeciwdziałanie paleniu w miejscu pracy to także kwestia prawna: zgodnie z ustawą o ochronie zdrowia w zakładach pracy, osoby palące nie mogą palić w obecności osób niepalących, co ma uchronić osoby niepalące przed zagrożeniem rakiem płuc i innymi chorobami spowodowanymi biernym paleniem.
Większość krajów Europy, w tym również Polska, wprowadziła już ustawowe zakazy palenia. Pracodawcy nie mogą więc uciec przed problemem palenia papierosów przez ich podwładnych. Wprowadzenie zakazu palenia stało się faktem w związku ze zmianami uregulowań prawnych, jednak nie rozwiązuje ono tego problemu. Kiedy wreszcie uznano, że palenie tytoniu nie jest jedną z wielu niegroźnych używek, lecz prawdziwym uzależnieniem, które nie tylko degraduje organizm, lecz także uzależnia psychicznie, zaczęło się zmieniać podejście do tego wielopłaszczyznowego zjawiska. To, czy pracownik pali, czy nie, przestało być wyłącznie jego indywidualną sprawą. Wielu pracowników myśli o rzuceniu palenia, jednak potrzebuje do tego odpowiedniej pomocy – także ze strony pracodawcy. Warto zatem przyjrzeć się tematowi bliżej i poszukać skutecznych rozwiązań motywujących pracowników do zerwania z nałogiem.
Cel: firma bez papierosa
Przeprowadzenie seminariów antynikotynowych dla pracowników jest dowodem na to, jak olbrzymią wagę zarząd przywiązuje do efektywnego zarządzania kapitałem ludzkim przedsiębiorstwa. Polityka antynikotynowa jest bowiem ważnym elementem kształtowania kultury organizacji.
Stworzenie pracownikom możliwości udziału w sesjach antynikotynowych prowadzonych metodą Allena Carra daje następujące efekty:
- znaczące zmniejszenie liczby palaczy wśród załogi, a w konsekwencji poprawę wydajności pracy, wzmocnienie bezpieczeństwa i higieny pracy wszystkich pracowników,
- ograniczenie strat wynikających z palenia w czasie pracy i zwiększonej absencji chorobowej pracowników palaczy, zmniejszenie kosztów osłony zdrowotnej personelu,
- poprawa atmosfery w firmie wskutek niwelowania możliwych przyczyn konfliktów między niepalącą a palącą częścią personelu,
- wzmocnienie wizerunku firmy jako lidera HRM, faktycznie dbającego o zdrowie swoich pracowników – ważny atut w strategii public relations.
Projekty antynikotynowe doskonale wpisują się w inicjatywy promujące proekologiczne i pro- zdrowotne zachowania pracowników. Nowoczesna firma to firma bez papierosa.
@RY1@i13/2011/007/i13.2011.007.000.0034.001.jpg@RY2@
Uwolnieni od papierosa
Skuteczność metody Allena Carra potwierdzają wyniki badań przeprowadzonych w 2003 r. pod kontrolą naukową prof. Manfreda Neubergera z Uniwersytetu Medycznego w Wiedniu, a opublikowanych przez „Initiative Ärzte gegen Raucherschäden in Österreich”:
1. 62 proc. uczestników seminarium rzucania palenia metodą Allena Carra nie paliło po trzech miesiącach, a 53 proc. nie paliło po 12 miesiącach.
2. Ośmiu z dziesięciu palaczy, którzy nie palili po trzech miesiącach, nie paliło również po 12 miesiącach.
3. Sześć z dziesięciu osób niepalących ma poczucie sukcesu, ponieważ nie pali. Tylko co dziesiąty niepalący ma poczucie straty.
4. Trzy czwarte niepalących uwolniło się po trzech miesiącach, a ponad 90 proc. po 12 miesiącach od dolegliwości oddechowych.
Jarosław Ożóg
dyrektor ds. personalnych w Mondi Świecie SA
Udany projekt antynikotynowy
W związku z wprowadzeniem zakazu palenia tytoniu na terenie zakładu, uznaliśmy wspólnie z organizacjami związków zawodowych, że warto pomóc zainteresowanym pracownikom w zerwaniu z nałogiem. Aktywnie szukając skutecznych metod rzucenia palenia, natknęliśmy się na metodę Allena Carra prezentowaną w materiałach reklamowych i w internecie. Po bliższym zapoznaniu się z metodą i rozmowach z firmami, które z niej wcześniej już skorzystały, przekonaliśmy się, że to jest to, czego szukamy. Na początku programu pracownicy podchodzili ostrożnie do tej propozycji seminariów antynikotynowych Allena Carra. Z czasem jednak spotykaliśmy się coraz częściej z entuzjastycznym przyjęciem programu przez uczestników. Niesamowite wrażenie wywarły na nas przypadki osób, które sceptycznie podchodziły do programu (wieloletni palacze), a dzisiaj promują go wśród innych i są zachwyceni jego skutecznością.
Jako przykład przytoczyć można jedną spośród wielu zebranych pozytywnych opinii uczestników:
„Kiedy dowiedziałam się o zakazie, jaki będzie wprowadzony, poczułam się jakby ukarana i trochę zaniepokojona. Dlatego bardzo dobrze, że zakład podjął decyzję, aby wesprzeć palaczy i im pomóc.
Paliłam jeszcze przed ślubem i nigdy nie próbowałam rzucić, bo myślałam, że nie potrafię. Mimo to zapisałam się na warsztaty, bo uważam, że jeśli ktoś daje nam szansę, to należy z niej skorzystać. Choć przyznam, że po cichu liczyłam na brak miejsc. Na szczęście miejsce było.
Kiedy okazało się, że wytrzymałam jeden dzień, stwierdziłam, że to możliwe i wytrzymam kolejne. Dziewczyny z brygady mnie namówiły, a potem mocno wspierały, szczególnie pierwszego dnia, gdy prosto z sesji musiałam iść do pracy. Nie palę już dwa miesiące i byłoby mi wstyd, gdybym znów zaczęła. Ponieważ w domu nikt nie pali, córki i mąż są dumni, że daję radę”.
Również pracownicy niepalący życzliwie postrzegają ten program. Z reguły nie manifestują swojego stanowiska w tej sprawie. Wyczuwam jednak sympatię z ich strony w stosunku do tego typu inicjatyw podejmowanych przez zakład.
Pracownicy zostali poinformowani o projekcie drogą e-mailową oraz poprzez ogłoszenia, plakaty i ulotki przygotowane przez Allen Carr’s Easy Way Polska. Bezwzględnie przestrzegaliśmy zaleceń naszego partnera dotyczących komunikacji z pracownikami. Przede wszystkim zwróciliśmy uwagę na zasadę dobrowolności zgłoszeń i powstrzymanie się od bezpośredniego zachęcania potencjalnych uczestników, tak aby była to ich indywidualna, dojrzała decyzja.
W projekcie dotychczas uczestniczyło 86 osób spośród 1000 pracowników naszej firmy. Nie wiem, jaki jest to odsetek palaczy, ale szacuję, że może to stanowić znaczący procent. Myślę, że jest to dużo, zwłaszcza że, jak widać po skuteczności programu, były to w większości osoby wewnętrznie zmotywowane.
Zarząd Spółki i całe kierownictwo wysoko ocenia rezultaty projektu. Już na etapie przygotowania programu kierownictwo bardzo zaangażowało się w jego uruchomienie. Teraz bardzo cieszymy się, że wielu pracowników skorzystało z tej oferty i skutecznie rzuciło nałóg. Słowa podziękowania w tym miejscu należą się również naszym partnerom społecznym, jakimi są związki zawodowe. To również ich zaangażowanie przyczyniło się do wygenerowania tego programu, którego pozytywnymi skutkami już teraz możemy się cieszyć.
Wyzwolenie z nikotynowej pułapki – bez silnej woli, bez farmakologii
Jak z palaczy chętnych do rozstania z nałogiem uczynić zdecydowanych nikotynowych abstynentów?
Metoda Allena Carra jest jedną z najskuteczniejszych metod rzucania palenia. Obywa się bez zakazów i ostrzeżeń. Jej podstawą jest demitologizacja palenia, zdemaskowanie tego nałogu jako czynności pozbawionej sensu. Trenerzy realizujący metodę „Allen Carr’s Easy Way to Stop Smoking” skupiają się na uzależnieniu psychicznym, wyjaśniają i pomagają zrozumieć palaczom mechanizm pułapki nikotynowej, uświadamiają im rzeczywiste powody palenia. Takie podejście zmienia nastawienie uczestnika sesji do palenia papierosów, uwalnia od lęków, które trzymają go w nałogu. Trenerzy starają się, aby palacz poznał i sam podał w wątpliwość powody, dla których sięga po papierosa. W metodzie Allena Carra silna wola nie jest warunkiem zaprzestania palenia. Podstawą jest przekonanie palacza, że rzucając swoje przyzwyczajenie, nie ponosi żadnej straty. Przeciwnie – były palacz ma poczucie satysfakcji, że już nie musi palić.
Pierwsze seminarium rzucania palenia trwa 6 godzin, bierze w nim udział 15 osób. Liczne przerwy na papierosa dają uczestnikom możliwość... wypalenia tylu papierosów, ile dusza zapragnie. Aż będą gotowi, aby przestać. Każdy uczestnik może jeszcze dwa razy wziąć udział w sesji wzmacniającej – jeżeli uzna to za potrzebne.
Metoda Allena Carra daje efekty szybkie i trwałe – bez chemii, hipnozy, akupunktury, bez stosowania nikotynowej terapii zastępczej, tzn. plastrów czy gum nikotynowych. To sprawia, że jest coraz częściej wybierana przez zarządzających organizacjami.