RADA
Okoliczność, że wózek obsługiwany przez pracownika był niesprawny, nie przesądza o wyłączeniu odpowiedzialności pracownika za zaistniałe zdarzenie. Mogą Państwo zatem, w przypadku winy pracownika, ukarać go karą porządkową, a w razie winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa zwolnić go dyscyplinarne.
UZASADNIENIE
Przesłankami odpowiedzialności porządkowej pracownika jest bezprawność zachowania i jego wina. Bezprawność polega na zachowaniu pracownika niezgodnym z przepisami, np. regulaminem pracy, przepisami dotyczącymi bhp.
Istnieją dwa rodzaje winy:
• wina umyślna - kiedy pracownik chce wywołać dany skutek albo co prawda nie chce go spowodować, ale przewidując możliwość jego nastąpienia godzi się na to, bądź
• wina nieumyślna - gdy pracownik nie ma zamiaru spowodować określonego skutku, ale przez lekkomyślność lub niedbalstwo przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych dochodzi do zdarzenia, które pracownik przewidywał lub mógł przewidzieć, ale bezpodstawnie przypuszczał, że skutek ten nie nastąpi.
WAŻNE!
Pracownik może zostać ukarany karą porządkową, jeżeli dopuścił się naruszenia obowiązków pracowniczych zarówno z winy umyślnej, jak i nieumyślnej.
Podejmując decyzję o zastosowaniu sankcji wobec pracownika, np. ukaraniu go karą porządkową (upomnienia lub nagany), muszą Państwo rozpatrzyć wszelkie okoliczności, które miały związek z danym zdarzeniem.
Ustalając okoliczności zaistniałego zdarzenia kluczowe znaczenie dla odpowiedzialności pracownika będzie miał fakt, czy pracownik wiedział, że wykonując pracę posługuje się niesprawnym sprzętem. Jeśli pracownik korzystał z wózka widłowego mając świadomość, że jest uszkodzony, to wówczas można mu przypisać winę za zaistniałe zdarzenie i ukarać karą porządkową. Posługując się niesprawnym wózkiem naruszył on bowiem przepisy bhp, co stanowi podstawę do nałożenia na pracownika kary upomnienia lub nagany. Ponadto w tym przypadku zaistnieją także powody do rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 Kodeksu pracy, ponieważ pracownik działając z winy umyślnej spowodował poranienie innego pracownika i wyrządzenie szkody w mieniu pracodawcy.
W wyroku z 24 listopada 1998 r. (I PKN 456/98, OSNP 2000/1/25) Sąd Najwyższy stwierdził, że naruszenie obowiązków z winy nieumyślnej z reguły nie uzasadnia rozwiązania umowy bez wypowiedzenia. Natomiast podstawą do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika mogą być tylko takie zachowania pracownika, które można zakwalifikować jako działanie z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa. Zatem jeżeli pracownik dopuścił się w omawianym przypadku naruszenia obowiązków z winy nieumyślnej, to można go ukarać karą porządkową, ale ryzykowne będzie jego dyscyplinarne zwolnienie. Bezpieczniej będzie wypowiedzieć mu umowę z zachowaniem okresu wypowiedzenia.
Nie będą Państwo mogli ukarać pracownika tylko w przypadku, gdy nie miał on świadomości, że wózek jest niesprawny, np. awaria nastąpiła nagle w czasie przewożenia towarów, a nic wcześniej nie wskazywało, że wózek jest uszkodzony. Wówczas działaniu pracownika nie można przypisać żadnej winy, chyba że wózek zepsuł sam pracownik.
Odnośnie do naprawienia szkody powstałej na skutek zachowania pracownika trzeba zauważyć, że ta odpowiedzialność również opiera się na winie pracownika. Jeśli można pracownikowi przypisać winę za powstanie danego zdarzenia, to będzie on ponosił odpowiedzialność za szkodę w wysokości rzeczywistej straty, jaką Państwo ponieśli. Ponadto zachowanie pracownika musi polegać na niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu ciążącym na nim obowiązków pracowniczych. Obowiązek wykazania tych przesłanek obciąża Państwa jako pracodawcę.
• art. 52, art. 108, art. 114, art. 115 Kodeksu pracy.
Piotr Matwiejczyk
specjalista w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
Orzecznictwo uzupełniające:
• Ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych (art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy) ma miejsce wówczas, gdy w związku z zachowaniem (działaniem lub zaniechaniem) pracownika naruszającym podstawowe obowiązki można mu przypisać winę umyślną lub rażące niedbalstwo. (Wyrok Sądu Najwyższego z 21 lipca 1999 r., I PKN 169/1999, OSNP 2000/12/789)